Yaşlıların Hakları Var!
Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, Nisan 2002'de de "2. Dünya Yaşlılar Asamblesi" için Madrid'de toplandı ve bu asamblede YAŞLANMA 2002 - Uluslararası Eylem Planı'nı saptadı.
Yaşlılık İlkeleri
Bağımsızlık
Yaşlı bireyler;
* Beslenme, barınma,giyim gibi temel gereksinimlerini karşılamak ve sağlık bakımından yararlanmak için yeterli gelire sahip olmalıdır.
* Sayılan gereksinimlerini karşılayabilmeleri için ailelerinden ve toplumun her kesiminden destek almalıdır.
* Gereksinimlerini karşılama konusunda kendi kendilerine yardımcı olabilmeleri yönünde desteklenmelidir.
* Gelir getirici bir işte çalışabilmeli ya da toplumdaki diğer gelir getirici faaliyetlerden yararlanmalıdır.
* Emeklilik yaşının belirlenmesi ve emeklilik koşullarının tanımlanmasında söz sahibi olmalıdır.
* Yaşlarına,yeteneklerine uygun eğitim ve öğretim programlarına sahip olmalıdır.
* Bireysel tercihlerine uygun, güvenli bir çevrede yaşamalıdır.
* Yaşadıkları çevre aynı zamanda onlara kapasitelerini geliştirebilecek fırsatlar sunmalıdır.
* Mümkün olduğunca uzun süre kendi evlerinde ya da aile ortamında yaşamalıdır.
Katılım
Yaşlı bireyler;
* Toplumla ilişkilerini sürdürmelidir.
* Refah düzeylerini doğrudan etkileyecek politikaların hazırlanması ve uygulanması aşamalarına aktif bir biçimde katılımda bulunmalıdır.
* Bilgi ve becerilerini genç kuşaklar ile paylaşmalıdır.
* Topluma hizmet etmek için çeşitli fırsatlar geliştirebilmelidir.
* Kendi ilgi ve yeteneklerine uygun etkinliklerine gönüllü olarak katılımda bulunmalı ve hizmet edebilmelidir.
Bakım
Yaşlı bireyler;
* Aile ve toplum tarafından desteklenmeli, ihtiyacı olanlara uygun bakım hizmetleri verilmelidir.
* Her toplumun kültürel değerler sistemine uygun bir biçimde korunmalı ve gözetilmelidir.
* Asgari düzeyde fiziksel, zihinsel ve ruhsal iyiliği kazandıracak ve sürdürecek sağlık bakımına sahip olmalıdır.
* Yaşamlarını kendi başlarına sürdürebilecekleri, gereksinim duyduklarında korunabilecekleri ve bakılabilecekleri çeşitli sosyal hizmetlere ve yasal düzenlemelere sahip olmalıdır.
* İnsana yakışır ve güvenli bir ortamda, sosyal ve zihinsel yönden desteklenecekleri, kendilerini geliştirebilecekleri, koruma ve rehabilitasyon hizmeti alabilecekleri, uygun kurumsal bakım modellerinden yararlanmalıdır.
* Bir huzurevi ya da rehabilitasyon merkezinde yaşamaları durumunda; ihtiyaçları, inançları, haysiyetleri, özel yaşamları, bakımları ve yaşam biçimleri hakkında kendi kararlarını vermeleri konularında tam olarak saygı görmelidir. İnsan haklarından ve temel özgürlüklerinden tam olarak yararlanmalıdır.
Kendini gerçekleştirme
Yaşlı bireyler;
* Bireysel potansiyellerini (yetenek ve becerilerini) tam olarak gerçekleştirebilecek fırsatlar yaratmalı, var olan uygulamalardan yararlanmalıdır.
* Toplumun eğitim ve kültür etkenliklerine aktif olarak katılabilmelidir.
İtibar
Yaşlı bireyler;
* İtibar görmeli ve güven içerisinde yaşamalıdır.
* Sömürüden, fiziksel ya da zihinsel istismardan uzak tutulmalıdır.
* Hizmetlerden yararlanırken; yaş,cinsiyet,ırk,etkin köken,özür durumu ya da diğer konumları nedeniyle bir ayırım görmemelidir.
* Gelir durumları belirleyici bir unsur olmamalı, gelir düzeyinden bağımsız olarak gereksinimleri karşılanacak şekilde uygun hizmetlerden yararlanmalıdır. (ŞD/TK)