İNTERNETE RTÜK SANSÜRÜ
Yaman Akdeniz: Türkiye Netflix'i Yasaklayan İlk Ülke Olabilir
Haberin İngilizcesi için tıklayın
Radyo Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) ve Bilgi Teknolojileri ve iletişim Kurumu (BTK) internet üzerinden yapılan radyo ve TV yayınlarını denetim ve yaptırım kurallarına bağlayan yönetmelik taslağını oy çokluğu ile kabul etti.
Taslağı bianet için değerlendiren Bilgi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yaman Akdeniz, yönetmeliğin muallak olduğu, sansürün de bu muallaklıktan yararlanılarak uygulanabileceği uyarısını yaptı.
İnternetten yayın yapan sitelere yayın hakkı ve iletim lisansı verilmesini kapsayan ve bununla birlikte söz konusu yayınların denetlenmesi içeren torba yasa tasarısı 21 Mart 2018 tarihinde TBMM'de kabul edilmişti.
Yasanın uygulanmasına ilişkin usul ve esasların belirlenmesi için RTÜK ile Bilgi Teknolojileri ve iletişim Kurumu'na (BTK) altı ay süre verilerek yönetmelik hazırlanması istenilmişti.
Düzenleme kabul edildi
RTÜK, 25 Eylül Salı günü yaptığı dört buçuk saatlik toplantı sonrasında internetten yapılan TV ve radyo yayınlarına geniş denetim ve sansür yetkisi sağlayan düzenlemeyi oy çokluğuyla kabul etti.
BTK yetkilileri ile birlikte hazırlanan yönetmelikte ücreti karşılığında hizmet veren platform işletmecilerinin, abonelerine ilişkin her türlü bilgi ve belgeyi RTÜK'e vermek zorunda olması ve kanalların internet üzerinden yayın yapabilmeleri adına lisans ücreti ödemeleri gerekmesi tartışma yarattı.
Yasada ne var?* İnternette yayın yapmak isteyen medya hizmet sağlayıcılar Üst Kuruldan yayın lisansı, bu yayınları internet ortamından iletmek isteyen platform işletmecileri yayın iletim yetkisi almak zorunda. * Üst Kuruldan alınan geçici yayın hakkı ve/veya yayın lisansı bulunmayan ya da bu hak ve/veya lisansı iptal edilen gerçek ve tüzel kişilerin yayın hizmetleri RTÜK tarafından tespit edilirse RTÜK'ün talebi üzerine sulh ceza hakimi tarafından içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesine karar verilebilir. * İçerik veya yer sağlayıcısının yurtdışındaysa da "Türkiye Cumhuriyetinin taraf olduğu Üst Kurulun görev alanına ilişkin uluslararası anlaşmalar ve bu Kanun hükümlerine aykırı yayın yaptığı Üst Kurulca tespit edilen" internet ortamından Türkçe, Türkiye’ye yönelik yayın yapan veya yayın dili Türkçe olmamakla birlikte Türkiye’ye yönelik ticari iletişim yayınlarına yer veren yayın kuruluşlarının için de aynı süreç işler. * Bu kuruluşların internet ortamındaki yayınlarına devam edebilmeleri geçici yayın hakkı ve/veya yayın lisansı, bu kapsamdaki platform işletmecilerinin de yayın iletim yetki belgesi alması zorunlu. |
Resmi Gazete'de yayınlandıktan sonra yürürlüğe girecek
bianet'e konuşan Prof. Dr. Yaman Akdeniz yönetmeliğin şu an taslak halinde olduğunu 10 gün içerisinde Resmi Gazete'de yayınlandıktan sonra yürürlüğe gireceğini ifade etti.
Prof. Akdeniz yönetmeliğin büyük muğlaklıklar içerdiğini belirterek "Yönetmelikte hangi kavram kim için geçerli olacak belli değil" dedi.
Yönetmeliğin ifade özgürlüğünün önünde engel oluşturacağını belirten Akdeniz "Eskiden erişim yasakları içerikle ilgiliydi. Siteye kimin talebiyle erişim yasağı getirildiğini öğrenebiliyorduk. Şimdi mahkeme, sitelere lisansı olmadığı gerekçesiyle erişimi durdurabilir" dedi.
Muğlaklığın da tam olarak burada başladığının belirten Akdeniz sözlerine şöyle devam etti:
"Kim için geçerli olacağı belli değil"
"Yönetmelikte hangi kavramın kim için geçerli olacağı belli değil. İnternet üzerinden yayın yapan kanallar deniliyor fakat, mevcut yayınlarını televizyondan internete aktaran yayınlardan mı bahsediyor yoksa internete özel içerik üretenlerden mi belli değil.
"NTV'ye CNN'e ya da Netflix'e bu kararı uyguladığınızı var sayalım ama Medyascope daha farklı bir mecra olduğu için bu yönetmeliğin içerisinde yer alacak mı? Ya da haftada bir içerik yayınlayan Youtuber'lar.
"Düzenleme ile Internet'ten radyo yayını için 10 bin, televizyon yayını için 100 bin, isteğe bağlı yayın hizmeti için ise 250 bin TL lisans ücreti talep edilecek.
"Kontrol mekanizması oluşturuluyor"
"Olayın para meselesi olduğuna inanmıyorum. Yasa ve yönetmelikle bir düzenleme değil kontrol mekanizması oluşturuyorlar. Bunu olaya da en başından lisans vermeyerek başlayacaklar.
"Son günlerde MİT ve polis soruşturması diye yaygara kopuyor ama yönetmelikte bu yok. Yani polis ya da MİT demiyor, lisanslama isteyen kişi ya da firmalara güvenlik soruşturması söz konusu olay. Bunu da nasıl yaparlar bilmem.
"Açık Radyo senelerdir internet üzerinden yayın yapıyor. Gidip bu platformdan lisanslama istersen ve istediğin zaman lisansı iptal etme yetkin olursa medyanın ifade özgürlüğüne engel olursun.
"İnternete büyük sansür getiriyorlar"
"Böylece internete büyük sansür getiriyorlar. Türkiye, Netflix'i yasaklayan ilk ülke olabilir. Şimdi bakalım Netflix ya da Amazon Prime gibi platformlar kendi içeriklerinde buzlama, çiçek koyma gibi talepleri kabul edecek mi? Ya da bu platformlardan içerik çıkarma talebinde bulundun. Ne yapacaklar? Alt yapılarının buna hazır olduğunu sanmıyorum. (HA)