Yahudilerin Hanuka Bayramı kutlu olsun

Fotoğraf: Şalom

Bu yıl Hanuka’nın birinci mumu bu akşam yakılıyor.

Hanuka Bayramı bu yıl 10 Aralık – 18 Aralık 2018 tarihleri arasında sekiz gün ve sekiz gece boyunca devam edecek.

İbrani takvimine göre Hanuka Bayramı, Kislev ayının 25'inde yani bu gece yakılacak ilk mumla başlayıp sekiz gün ve sekiz gece boyunca devam eder.

Hanuka sözcüğü İbranice "adanma, ithaf etmek" anlamlarına gelir. Ayrıca "Işık Bayramı" ya da "Yeniden Adanma Bayramı" olarak da anılır.

Hahambaşı: Yakacağımız mumlar bizi aydınlığa ulaştıracak

Şalom’un aktardığına göre Hahambaşı Rav İsak Haleva, Hanuka nedeniyle şu mesajı paylaştı:

“Bu yıl ilk mumunu 10 Aralık Perşembe akşamı yakacağımız ‘hanukiya’ sekiz günlük Hanuka Bayramı süresince birer artırarak yakacağımız mumlarıyla bizleri her gün biraz daha ziyade aydınlığa ulaştıracak, halen yaşamakta olduğumuz olumsuz koşullara karşın içlerimizdeki umut ve geleceğe güven duygularımızı yeşertecek, direncimizi güçlendirecektir. Tarihi anlamı itibariyle de olumsuzluğa direncin, özgüvenin ve nihayet başarının bayramı olan ‘Hanuka’ vesilesiyle hepinizi samimi duygularla kutluyor, sizleri kutsal Tora’mızın tüm dualarıyla bereketlendiriyorum.”

“Bu yıl toplu tören yok”

500. Yıl Vakfı Türk Musevileri Müzesi Müdürü Nisya İşman Allovi, AA muhabirine yaptığı açıklamada, bu yıl 10 Aralık'ta başlayan Hanuka Bayramı kapsamında salgın nedeniyle fiziki olarak toplu tören yapılamayacağını belirtti.

Müzenin @jewishmuseumofturkey instagram hesabı üzerinden 3 farklı canlı program yapılacağını aktaran Allovi, şu bilgileri verdi:

"11 Aralık 16.00'da düzenlenecek ilk programda Luna Bildirici ile 'Hanuka'nın mucizesine tanıklık etmek' üzerine sohbet edilecek. İkinci program 13 Aralık 16.00'da Reysi Kamhi Mitrani tarafından çocuklar için kağıt rulolardan mum yapma atölyesi olacak. Son olarak da 15 Aralık'ta Beril Alçeh Yeruham, 17.30'da 'Quiling' kağıt kıvırma sanatı ile Hanuka (dokuz kollu şamdan) yapma atölyesi düzenleyecek."

“Işığın karanlığa karşı zaferi”

Şalom gazetesi'nde Nazlı Doenyas bayramı şöyle tanımlıyor:

"Güçsüzlerin kuvvetlilere, sayıca az olanların çoğunluğa, dürüstlüğün kötülüğe, maneviyatın maddiyata, ışığın karanlığa karşı zaferini simgeleyen Hag Aorim-Işıklar Bayramı Hanuka, Tanah‘ta (Tora-Peygamberler Kitapları-Yazıtlar) yer almayan, sadece Talmud’da dolaylı olarak bahsi geçen ve daha sonraları hahamlar tarafından uygulamaya konulan neşeli bayramlarımızdandır."

Neden 8 mum?

Bu bayram, Suriye-Yunan Kralı Antiohus ve ordularının, Makabiler tarafından bozguna uğratılıp, II. Bet-Amikdaş'ın putperestlerden kurtarılmasını ve tekrar Tanrı'ya adanmasını simgeler.

Bet-Amikdaş putlardan ve simgelerden temizlendikten sonra, Tapınak'taki Ebedi Işık'ı yakmak için sadece bir küçük kapta kutsiyeti bozulmamış yağ buldu. Bu yağ, Menora'yı yalnızca bir gün boyunca yakmaya yetecek miktardaydı.

Mucize eseri, o küçük kap yağ, tam sekiz gün boyunca yanmaya devam etti ve Koen'ler o arada yeni kutsal yağ hazırlayabildiler. 25 Kislev'den başlayarak, sekiz gece boyunca, her gece bir mum artırarak Hanuka mumları yakılır ve bu mucize tekrar yaşatılarak evler Işık'la doldurulur. Mumlar, Hanukiya'ya, (yakana göre) sağdan sola doğru dizilir, yakarken soldan sağa doğru yakılır.

Hanuka Bayramı hakkında

Bayramın tarihçesi

Bayram, Suriye-Yunan Kralı Antiohus ve ordularının, Makabiler tarafından bozguna uğratılıp, 2. Bet-Amikdaş'ın 'putperestlerden kurtarılarak' Tanrı'ya adanmasını simgeliyor.
Bet-Amikdaş putlar ve simgelerini bıraktıktan sonra Tapınak'taki 'ebedi ışık'ı yakmak için bir küçük kap kutsal yağ bulundu. İnanışa göre bu yağ, Menora'yı yalnızca bir gün boyunca yakmaya yetekecek miktardaydı. Yine inanışa göre o küçük kap yağ, sekiz gün boyunca yanmaya devam etti.

Hanuka mumları nasıl yakılır?

Kişlev ayının 25'inci gününden itibaren sekiz gece boyunca, her gece bir mum artırılarak yakılır. Mumlar, Hanukiya'ya (yakana göre) sağdan sola dizilir, yakarken ise soldan sağa doğru yakılır.

Mumlar nereye yerleştirilir?

Hanukiya, Musevi geleneklerine göre evde iki yere konulabiliyor. Birincisi ve tercih edileni, yoldan geçen herkesin bu mucizeye şahit olabilmeleri için pencere önüne koymaktır.
Diğeri ise, kapıdan içeri girerken hemen girişin soluna yerleştirmektir. Böylece kişi, kapıdan girerken, sağında Mezuza, solunda Hanukiya mitzvalarıyla çevrili olacaktır.
Hanukiya yanarken bir yerden bir yere taşınmaz. Söndükten sonra istenilen yere götürülebilir

Yakma Zamanı ve Süresi

Hanukiya, Şabat öncesi harici, her gün yıldızlar çıktıktan sonra, akşam yatana kadar yakılıyor. Bir gece Hanukiya'yı yakmayı unutan kişi, ertesi gün, akşama kadar, (ama berahasız olarak) yakabiliyor.

Zot Hanuka

Hanuka'nın son günü, o gün sinagog'da okunan ayete (Zot Chanukat Hamizbe'ach, 7:84) göre, Zot Hanuka olarak biliniyor.
Kabala ve Hasidizm'in öğretilerine göre, Zot Hanuka; Yom Kipur kutsal sezonunun final mührü. Ayrıca, bu günün duaların özellikle kabul olduğu bir gün olduğunu belirtir Kabala ve Hasidik edebiyat.
Hanukiya, en az yarım saat yanmalı. Mumlar veya yağ, buna göre ayarlanmalı. Yarım saat dolmadan önce Hanukiya sönerse (Şabat harici), yakma işlemi tekrarlanır ama beraha söylenmez.

Geleneksel Hanuka Yemekleri

İlk mumu yakan yağın 'mucize eseri' sekiz gün yanmasını anmak için Hanuka bayramı süresince genellikle yağda kızarmış yiyecekler tüketiliyor.
Latke: Rendelenmiş patates, yumurta, soğan ve un karışımıyla yapılan bu patates gözlemeleri sıcak olarak, yanında elma sosu veya krema ile servis ediliyor. Sufganiya: Bir çeşit tatlı olan sufganiya, kızgın yağda kızartılıyor, bunlar daha sonra pudra şeker ya da tarçına batırılarak servis ediliyor.

(EKN)