Uzmanlar Uyardı: Dokumaya Dokunmayın
Antalya ekonomisine 40 yıldan fazla katkı sağlayan ancak, 2003 yılında üretimi durdurulan Dokuma Fabrikası'nda, aralarında şehir plancıları, mimarlar, peyzaj mimarları, kent tarihçileri, mühendislerin de bulunduğu bilim insanları ve bazı sivil toplum örgütlerinin temsilcileri geçen cuma günü (16 Eylül) incelemelerde bulundular.
Dokuma Fabrikası'nın son çalışanları olarak emekliye ayrılan, ancak Kepez Belediye Başkanı Erdal Öner 'in danışmanı olarak, fabrikadaki görevlerini sürdüren Personel Şefi Halil Tezcan, Muhasebe Şefi Suna Gebizli ve Makine-Enerji Şefi Ahmet Çeliker 'in rehberlik ettiği inceleme gezisinde, fabrikanın üretim alanlarından, sosyal tesislerine ve özgün peyzaj düzenlemesi örneği olan tüm yeşil alanları gezildi.
Geziye katılan uzmanlar, Dokuma Fabrikası'nı yıkarak yerine "Kent Meydanı" yapmak isteyen Kepez Belediyesi'ne çağrıda bulunarak, bu karardan vazgeçilmesini istediler.
Dokuma Fabrikası'nın "Kentsel sit" özelliği taşıyıp taşımadığının tespiti için Antalya Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu'na başvuran sivil toplum örgütlerinin düzenlediği "Dokuma İnceleme Gezisi"ne katılan uzmanlar, Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk dönem mimarisinin tipik örneği olan Dokuma Fabrikası binalarını yıkmanın telafisi imkansız bir hata olacağını söylediler.
Prof. Dr. Atabay: "Bilimsel çalışma yapılmalı"
Yıldız Teknik Üniversitesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Semra Atabay, Cumhuriyet'in ilk dönem mimarisinin ve peyzaj anlayışının çizgilerini taşıyan Dokuma Fabrikası binalarının ve bahçesinin olduğu gibi korunması gerektiğini söyledi.
Türkiye'de 1930-40'lı yılların mimari anlayışını yansıtan bina sayısının çok sınırlı olduğunu hatırlatan Semra Atabay, yeni teknolojilerin gelişmesi nedeniyle Dokuma Fabrikası gibi karakteristik çizgilere sahip üretim tesislerinin artık yapılmadığına dikkat çekti.
Atabay, ayrıca Antalya Dokuma Fabrikası'nda, mimarlık ve peyzaj mimarlığı tarihi açısından mutlaka bilimsel çalışma yapılması gerektiğini vurguladı.
Esengil: "Başvuru sonucu beklenmeli"
Antalya Koruma Kurulu'na başvuran kuruluşlardan Çevre ve Kültürel Değerleri Koruma Vakfı (ÇEKÜL) Antalya Bölge Temsilcisi Recep Esengil, Dokuma Fabrikası ile ilgili koruma talebinin, 200 dönümlük fabrika sahası ve binaları için yapıldığını hatırlatarak, bunun 280 dönümlük boş arsada yapılacak iş merkezine engel olmayacağını söyledi.
Koruma Kurulu'na yapılan başvurunun Ekim ayında sonuçlandırılacağına dikkat çeken mimar Esengil, kurulun kararı beklenmeden atılacak her adımın, hukuki sonuçlar doğuracağını ifade etti.
Dokuma Fabrikası'nın yıkılması için iki meslek odası dışında olumlu görüş bildiren olmadığına dikkat çeken Esengil, Kepez Belediye Başkanı Erdal Öner'in, "Dokuma'da Antalyalıların dediği olacak" dediğini hatırlatarak, Öner'in bu sözünün arkasında durarak yıkım ihalesini iptal etmesini istedi.
Neyişçi: "Kepez, turizm merkezi olur"
Dokuma Fabrikası yerleşkesini gezerken Türkiye Cumhuriyeti tarihinin izlerini gördüğünü belirten Akdeniz Üniversitesi Çevre Sorunları Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Tuncay Neyişçi de, Kepez Belediyesi'nin bu binaları yıkmasının telafisi imkansız bir hata olacağını vurguladı.
"Fabrika binasının yıkılması, beni bir yakınımı kaybetmiş kadar üzer" diyen Neyişçi, şöyle devam etti:
"Dokuma'da sadece Antalya'nın değil Türkiye'nin sanayileşmesinin sergileneceği bir müze oluşturulmalı. (Fabrikalar Mahallesi) teması canlandırılarak Pil Fabrikası ve Ferrokrom gibi tesisler de aynı anlayışla düzenlenmeli. Eğer bu yapılırsa Kepez, Antalya'nın yeni turizm merkezlerinden birisi olur."
Güçlü: "Belgeler de korunmalı"
Gezide, Selçuklulardan günümüze Antalya'da dokumacılığın tarihsel gelişimini anlatan Akdeniz Üniversitesi Tarih Bölümü öğretim üyesi Yrd. Doç. Dr. Muhammed Güçlü, Dokuma Fabrikası arşivinin korunarak saklanmasını istedi.
İpek böceği üretimin yaygın olması nedeniyle, 19. yüzyılda, Antalya'nın "koza şehri" olarak anıldığını hatırlatan Muhammed Güçlü, Cumhuriyet döneminde ise ipeğin yerini pamuğun aldığını söyledi.
Antalya Ovası'nda yetiştirilen pamuğu değerlendirmek amacıyla devlet desteğiyle kurulan Dokuma Fabrikası'nın yönetim kurulu karar defterleri, personel dosyaları ve yazışma evraklarının Antalya'nın sanayileşme ve ticaret tarihinin en değerli belgeleri olduğuna dikkat çeken Güçlü, "Dokuma'da Antalya'nın şehir tarihine katkı yapacak ne kadar evrak varsa hepsi saklanmalı" dedi.
Dokuma İnceleme Gezisi'ne katılanların görüşlerini içerecek bir rapor, önümüzdeki hafta, Kepez Belediye Başkanı Erdal Öner'e sunulacak.(HÜ/KÖ)