Türkiyenin 40 Acil Çocuk Ödevi

Çocuk Vakfı, Dünya Çocuk Hakları Günü nedeniyle "Türkiye'nin 40 Acil Çocuk Ödevi" başlığı altında rapor hazırladı.

Çocuk Vakfı Başkanı Mustafa Ruhi Şirin, rapora ilişkin yaptığı açıklamada, "Çocuk alanı, gündelik politikanın ağır baskısı altında kaldıkça, toplum çocuk gündeminden daha da uzaklaşıyor" dedi ve ekledi:

"Politika ve medya, çocuk gerçekliğini kavramak yerine, çocuk temalarını kullanıyor, tartışıyor ve eskitiyor."

Şirin: Sorunların temeli çocuk hakları kültürünün gelişmemiş olması

"Türkiye'de Çocuk Gerçeği" Raporun "Türkiye'de çocuk gerçeği" başlıklı bölümünde devam eden sorunlar şöyle sıralanıyor: Aile içi şiddeti azaltmaya yönelik destek hizmetleri yetersiz kaldı Yoksulluğun kök sorunlarının hiç biri çözülemedi Yoksulluk sınırındaki yüzde 25 çocuk nüfusunun sorunları ertelendi Anne ve çocuk sağlığı programı etkin uygulanamadı 0-18 yaş grubu, sağlık ve sosyal güvenlik şemsiyesi altına alınamadı Okulöncesi ve erken çocukluk gelişimi yaygınlaştırılamadı Eğitimin her alanında kızların aleyhindeki ayrımcılık giderilemedi Meslek liselerinin katsayı engeli kaldırılamadı Üstün yetenekli çocukların örgün eğitim sistemi modeli hazırlanamadı Korunmaya muhtaç ve kimsesiz çocukları güvence altına alacak çocuk koruma sistemi kurulamadı Yüzde 4.22'si özürlü olan çocuk nüfusuna hizmet projeleri geliştirilemedi Çocuk iş gücü istismarı önlenemedi Sokaktaki çocuklara yönelik önleyici ve rehabilite edici çalışmalar koordine edilemedi Çocuk adaleti sistemi kurulamadı Çocuklara karşı cinsel istismar vakalarında artış oldu Akranlar arası şiddet ve çocukların kesici alet ve ateşli silah kullanımı yaygınlaştı Çocuklara karşı işlenen suçlarda artış oldu Çocuk ihmali ve istismarı yaygınlaştı Cinsel istismarın önlenmesi amacıyla köklü atılımlar atılamadı Türkiye, çocuk pornografisi konusunda riskli ülkeler arasında yer aldı Çocuk hak ihlâlleri yaygınlaştı Çocuk hakları öğretimine başlanamadı Çocuğu, medyanın etkilerinden koruma sistemi kurulamadı Yasalar ve Anayasa çocuk hakları ile uyumlu duruma getirilemedi Türkiye, Çocuk Haklarına Dair Sözleşme çerçevesinde 1995'ten bu yana taahhüt ettiği hiç bir hedefe ulaşamadı

Bunun temel nedeninin, Türkiye'de çocuk hakları kültürünün gelişmemiş olmasında kaynaklı olduğunu ifade eden Şirin'e göre, Türkiye'nin çocuk gündeminin birinci maddesi çocuk hakları öğretimi olmadıkça, ne çocuk gerçekliği kavranabilir, ne de çocuk sorunlarının çözümüne yönelmek mümkün olabilir.

2000-2006 arasında dokuz başlıkta 40 ödev

Kasım 2000-2006 yılları arasında öncelikli çocuk sorunlarının belirlenmesi amacıyla alanın uzmanları tarafından yapılan değerlendirme sonunda aile, sağlık, göç, işsizlik, yoksulluk, şiddet, eğitim, güç koşullardaki çocuklar, korunmaya muhtaç çocuklar, engelli çocuklar, çalıştırılan çocuklar, sokağa itilen çocuklar, yargılama sürecindeki çocuklar, çocuk ihmali ve istismarı, çocuk hakları, medya ve çocuk konuları, öncelikli sorun alanları tespit edilmiş.

Dokuz başlık altında belirlenen "Türkiye'nin 40 Acil Çocuk Ödevi" şöyle:

Aile

1) Göç ve hızlı kentleşme karşısında sosyal, ekonomik ve kültürel program geliştirilmeli ve uygulanmalıdır.

2) Yoksulluğun kök sorunlarını çözmeye yönelik istihdamı artırıcı sosyo-ekonomik atılım gerçekleştirilmelidir.

3) Ailenin korunması, geliştirilmesi ve güçlendirilmesi, boşanmış aile ve çocuk sorunlarının çözülmesi amacıyla ekonomik kalkınmaya paralel eşzamanlı sosyal programlara öncelik verilmelidir.

4) Aile içi şiddeti azaltmaya yönelik önleyici destek hizmetleri yaygınlaştırılmalıdır.

Çocuk Sağlığı

5) Dünya ortalamasının altındaki anne ve çocuk sağlığı geliştirme programına destek sağlanmalıdır.

6) Bebek ve 5 yaş altı bölgeler arası çocuk ölüm oranlarını azaltacak uygulamalar yapılmalıdır.

7) Beslenme bozukluklarının neden olduğu büyüme ve gelişme bozukluklarını önleyici tedbirler alınmalıdır.

8) Aile hekimliği uygulaması başlatılmalıdır.

9) Okul sağlığı hizmetlerinin niteliği artırılmalıdır.

10) 0-18 yaş grubunun sağlık ve sosyal güvenlik şemsiyesi altına alınması yönündeki yasal çalışmalar sonuçlandırılmalıdır.

11) Kız çocuklarına yönelik töre-namus saikli saldırıları önleyici ve zihniyet değişimini sağlayıcı sosyo-kültürel çalışmalara öncelik verilmelidir.

Eğitim

12) Türkiye'de eğitimin temel sorunlarının çözümünde belirleyici olan okulöncesi eğitime ve erken çocukluk gelişimi programı etkin biçimde uygulanmalıdır.

13) Eğitimin her alanında kızların aleyhindeki ayrımcılığı önleyici çok yönlü projeler hayata geçirilmelidir.

14) Bölgeler arası eğitim kalitesi farklılığını gidermeyi amaçlayan ülke ölçekli proje gerçekleştirilmelidir.

15) Meslek liselerinin katsayı engeli kaldırılmalıdır.

16) Üstün yetenekli çocukların örgün eğitim sistemi içinde eğitilmesi amacıyla model çalışması hazırlanmalı ve ülke ölçekli uygulanmalıdır.

17) Yurt dışındaki ilk ve ortaöğretim çağı çocuklarının eğitim ve öğretimlerine katkı verecek kültür programı hazırlanmalı ve uygulanmalıdır.

Koruma Altındaki Çocuklar

18) Korunmaya muhtaç ve kimsesiz çocukları güvence altına alacak çocuk koruma sistemi kurulmalıdır.

19) Koruyucu aile modeli ve evlât edinme uygulamasının yaygınlaştırılması için proje geliştirilmelidir.

20) Korunmaya muhtaç çocukların kurum bakımı (yuva ve yetiştirme yurtları) ivedilikle terk edilmeli, bu hizmetler yerel yönetim birimlerine bırakılmalıdır.

21) Aile destek mekanizmaları (ailenin ekonomik, sosyal ve kültürel desteklenmesine dönük modeller) hızla sisteme dahil edilmeli, bu suretle kimsesiz ve korunmaya muhtaç çocuk sayısı azaltılmalıdır.

Güç Koşullardaki Çocuklar

Çocuk Yoksulluğu

22) Yüzde 25'i yoksulluk sınırında yaşayan çocuk nüfusu dikkate alınarak, ilgili aile grubu sosyal güvenlik sistemine dahil edilmeli ve iktidar yoksullarla paylaşılmalıdır.

Engelli Çocuklar

23) Engelliliğin önlenmesi ve erken destek programı yaygınlaştırılmalıdır.

24) Engelli çocukların her türlü kademedeki eğitimi, okulöncesi eğitim, zorunlu eğitim, lise ve meslek öğretimi alanlarında özel eğitime destek kuruluşları kurulmalıdır.

25) Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı'nın 2005-2010 Eylem Planı hükümet kuruluşları, yerel yönetimler, üniversiteler ve uzman sivil toplum kuruluşlarının etkin katılımıyla uygulanmalıdır.

26) Engelliler için başlatılan "Mesleki Rehabilitasyon Merkezi" modeli çalışmaları yerel yönetimlerin öncülüğünde yürütülmelidir.

Çalıştırılan Çocuklar

27) Çalıştırılan çocuklara, çocuk iş gücünden yararlanma standartlarının uygulanmasında ödün verilmemelidir.

28) Kırsal alanda yoğun biçimde kullanılan çocuk iş gücü kullanımını azaltacak projeler geliştirilmelidir.

29) Çocuk iş gücünün kontrol altına alınması amacıyla ülke ölçekli etkin izleme ve denetim sistemi kurulmalıdır.

30) Çocuk iş gücünden yararlanmada asgari çalışma yaşı uygulanmalıdır.

31) 15 yaşın altında çocuk çalıştırmayı engelleyen yasaların uygulanması sağlanmalıdır.

Sokağa itilen Çocuklar

32) Sokağa itilen çocuk gerçeğinin nedenleri olan işsizlik, göç, eğitimsizlik, sosyal güvenlik ağının yetersizliği, çok çocukluluk, aile planlamasındaki eksiklik, gecekondulaşma, aile parçalanması, aile içi şiddet, ihmal ve istismar, bölgeler arası gelişmişlik farkı ve gelir dağılımındaki adaletsizlik ilişkisine yönelik ülke ölçekli koruyucu, önleyici, tedavi ve rehabilite edici hizmet, eğitim ve araştırma projeleri yaygınlaştırılmalıdır.

Yargılamadaki Çocuklar

33) 5395 sayılı Çocuk Koruma Kanunu, çocuk adaleti sisteminin gereği olan rehabilite edici ara kurumlara imkan sağlayacak şekilde yeniden düzenlenmelidir.

34) Kurulacak çocuk koruma sistemi ile çocuk adalet sistemi uyumlu duruma getirilmelidir.

Çocuk ihmali ve istismarı

35) Çocuk pornografisi konusunda riskli ülke durumuna gelmiş olan Türkiye için önleyici ve yasal çalışmalara öncelik verilmelidir.

36) Cinsel istismarın önlenmesine yönelik örgün ve yaygın eğitim çalışmaları başlatılmalıdır.

Çocuk Hakları

37) Örgün ve yaygın eğitim bağlamında çocuk hakları öğretimine başlanmalıdır.

38) Çocuk hak ihlâllerinin izlemesini etkin biçimde gerçekleştirecek model hazırlanmalıdır.

39) Türkiye'de bütün yasalar ve Anayasa çocuk hakları ile uyumlu duruma getirilmelidir.

Çocuk, Medya ve İzleme

40) Çocuk ihmali ve istismarı, çocuk hak ihlâlleri ve medyanın etkilerinden çocuğun korunması ve izlenmesi amacıyla bağımsız "çocuk savunuculuğu" kurumu kurulmalı ve örgütlenmesi sağlanmalıdır. (KÖ)