"Türkiye, Sansürü Genişletiyor"

Dünya çapında izleyicilerden büyük eleştiriler almayan  “Tales of Arcadia” adlı animasyon dizisinde iki kadın karakterden oluşan kısa bir öpücük, Türkiye'de eleştiri konusu oldu. 

Gazeteci Umar Farooq, Los Angeles Times için kaleme aldığı yazısında, internet yayınlarına RTÜK denetimini getiren yönetmeliğini bu sözlerle anlatmaya başlıyor. Yazının bir bölümü şöyle: 

Hükümet yanlısı Sabah gazetesi, Netflix'i Türk çocuklar arasında eşcinsellik sağlamaya yönelik global LGBTQ lobisi olarak adlandırılan bir girişim olarak nitelendirdi.

Ağustos ayının başlarında, Türk makamları Netflix ve diğer çevrimiçi içerik sağlayıcılarının, televizyon yayıncılığı için aynı sansür kurallarına tabi olacağını açıkladılar.

Türkiye Gençlik Birliği başkanlığını yapan Yıldırım Gencer de "Çocuklarımızı korumak içn bu kurumları düzenlemek gerek" dedi. Öte yandan, Eylül ayında başlayacak olan yeni sansür kuralları, ifade özgürlüğü savunucuları için endişelere yol açtı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan hükümeti, geleneksel medyada artık görülmeyen siyasal eleştirilere yer sağlayan bu çevrimiçi medya ortamını kontrol etmeyi hedefliyor.

Benzer kaygılar başka ülkelerde de var 

Yetkili makamların genellikle hükümetin eleştirisini içeren bilgilerin akışına izin vermek yerine, internet servisini kararsızlık dönemlerinde kapattığı veya bozduğu bilinen yerlerde, Çin, Myanmar ve Hindistan gibi yerlerde de benzer kaygılar var. Türkiye'de, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu veya RTÜK olarak bilinen sansür otoritesi, halkın ulusal değerlere bakarken ne görebileceğine karar veriyor, bu da farklı insanlar için farklı şeyler ifade ediyor. Ülkedeki 80 milyon insanın büyük çoğunluğu Sünni Müslüman olarak tanımlanıyor, ancak geniş bir günlük uygulama yelpazesini takip ediyor.

Lisans başvurusu Eylülde

Şirkete göre 4 milyondan fazla kayıtlı kullanıcısı olan BluTV, baş karakterinin kötü niyetli, zincir sigara içen bir alkolik olduğu Türkiye başkenti Ankara'da düzenlenen cesur bir polis dramı "Behzat C" gibi gösteriler yaptı. Çağdaş Türk siyasetinden ilham alan olayları araştırır. Yeni sansür kuralları uyarınca, yaptığı şeylerin çoğu sansürlenirdi. BluTV ve diğer çevrimiçi içerik sağlayıcıların Eylül ayında bir lisans başvurusunda bulunmaları gerekecek, ardından sansür düzenlemelerine tabi olacaklar.

2016 yılında Türkiye pazarına giren Netflix, "Arcadia Masalları" ndaki öpüşmenin, 190 ülkedeki 150 milyon abonesinden büyük eleştiriler çekmediğini, ancak şirketin gelişmeleri takip ettiğini söyledi.

"Netflix, Türkiye'de hizmetlerimizdeki içerik çeşitliliğine değer veren sadık ve büyüyen bir hayran kitlesine sahip. Türkiye'de yapılan şovlara ağır yatırım yapmaya devam ediyoruz." dedi.

Akdeniz: "Önlem değil sansür"

Türkiye'de cumhurbaşkanı veya "Türk milletini" "hakaret" etmek veya "terör örgütleri için propaganda" yapmakla suçlayan bir yasa var.

RTİK üyesi gazeteci Faruk Bildirici, "Bu düzenlemeye gerek yoktu ve bu tür bir denetim tamamen gereksizdi, çünkü yasaları çiğnemelerini engellemek için gerekli tedbirler vardı." dedi.

2018 yılının sonunda, yayınlanan bir rapora göre, pornografi, Wikipedia ve haber bültenleri gibi 245.000'den fazla web sitesi Türk makamları tarafından engellendi.

İstanbul Bilgi Üniversitesi'nde hukuk profesörü ve siber güvenlik uzmanı olan Yaman Akdeniz, "Bu bir lisans rejimi değil, yeni ve ek bir kontrol ve sansür rejimidir" dedi.

Akdeniz, yeni düzenlemelerin, hükümetin eleştirel olduğu haber kanallarını, çevrimiçi içerik sağlayan yabancı haber sağlayıcılar da dahil olmak üzere çok az adli gözetim altında olmak üzere, tamamen sansürlemeyi ve engellemeyi kolaylaştırmasını beklediğini söyledi.

Türkiye'deki geleneksel yayın medyası, büyük ölçüde AKP ile yakın ilişkileri olan şirketler grubu tarafından kontrol ediliyor. Sınırsız Gazetecilere göre, en çok okunan 10 gazetenin dokuzu ve en çok izlenen 10 televizyon kanalının dokuzu iktidar partisine yakın bağları olan sahiplere ait.

(EMK)

* Fotoğraf: Sedat Suna/EPA