Türkiye'de Down sendromlu bireyler milletvekili seçilebilir mi?
İspanya’da Down Sendromlu Mar Galceran, 9 Ocak’ta milletvekili seçildi.
45 yaşındaki Galcerán, İspanya'nın Down Sendromlu ilk parlamenteri olurken, Avrupa bölgesel parlamentosunda görev yapan ilk Down sendromlu kişi olacağı öngörülüyor.
Galceran, Guardian gazetesine verdiği demeçte, "Toplum, Down sendromlu insanların katkıda bulunacak çok şeyi olduğunu görmeye başlıyor. Ama bu çok uzun bir yol" dedi.
Peki, bu uzun yolda Türkiye nerede duruyor? Türkiye’de herhangi bir yasal engel olmamasına rağmen Down sendromlu bireyler oy kullanma haklarına erişemiyorlar.
Türkiye Down Sendromu Derneği Program Koordinatörü psikolog Merve Özman, Türkiye’de Down sendromlu bireylerin yaşadıkları sorunları bianet'e anlattı.
Türkiye’nin Birleşmiş Milletler (BM) Engelli Hakları Sözleşmesi’ni ilk imzalayan ülkeden olduğunu belirten Özman, “Sözleşmenin 29. maddesi’ne göre engelli bireylerin seçme ve seçilme haklarını korunuyor ancak uygulamada zihinsel özel gereksinimli bireyler oy kullanmaya gittiklerinde problemlerle karşılaşabiliyor” dedi.
Down sendromuyla ilgili doğru bilinen yanlışlar
BM Engelli Hakları Sözleşmesi Madde 29
Taraf Devletler, engellilerin siyasi haklarını ve diğer bireylerle eşit koşullar altında bunlardan yararlanma fırsatını güvence altına alır ve aşağıda belirtilenleri yerine getirir:
Engellilerin diğer bireylerle eşit koşullar altında seçme ve seçilme hakları dahil olmak üzere siyasi ve kamusal yaşama etkin şekilde ve tam katılımını doğrudan veya serbestçe seçilmiş temsilciler aracılığıyla sağlamak,
Seçim usullerinin, tesislerinin, materyallerinin uygun, erişilebilir ve anlaşılması ve kullanılmasının kolay olmasını sağlamak,
Engellilerin, seçimlerde ve referandumlarda baskıya uğramadan, gizli oy kullanarak, aday olma ve etkili bir mevkide görev alma ve devletin tüm kademelerinde tüm kamu görevlerini yerine getirme haklarını koruyarak, uygun olan yardımcı ve yeni teknolojilerin kullanılmasını kolaylaştırmak
Engellilerin seçmen olarak tercihlerini özgürce ifade edebilmelerini güvence altına alarak ve bu amaçla gerektiğinde, talep etmeleri durumunda oy kullanırken kendi seçtikleri bir kişinin desteğini almalarına izin vermek,
Engellilerin ayrımcılığa uğramadan, diğer bireylerle eşit koşullar altında, kamu işlerinin idaresinde etkin ve tam katılımlarının sağlanacağı bir ortamı yaratmak ve aşağıda belirtilenler de dahilolmak üzere, kamu işlerine katılımlarının cesaretlendirmek;Ülkenin kamusal ve siyasi yaşamı ile ilgili sivil toplum kuruluşları, dernekler ve siyasi partilerin etkinliklerine ve yönetimine katılım;
Engellileri uluslararası, ulusal, bölgesel ve yerel düzeylerde temsil eden engelli örgütlerinin kurulması ve engellilerin içinde yer almalarının sağlanması.
Kaynak: Hukuk Ansiklopedisi