Türkiye - Bulgaristan Krizinin Nedeni Genel Seçimlere Katılan HÖH ve DOST Partileri

Bulgaristan’da 26 Mart Pazar günü genel seçimler yapılacak.

Bulgaristan ile Türkiye arasında diplomatik gerilimin yaşanmasıyla ülkedeki seçimler gündeme geldi.

AFP, 17 Mart günü servis ettiği haberde Bulgaristan’ın Ankara Büyükelçisi Nadejda Neynski'yi başkent Sofya'ya çağırdığını duyurdu.

AFP haberinde Türkiye'nin Sofya Büyükelçisi Süleyman Gökçe'nin Türkiyelilerin partisi DOST'a destek verdiği gerekçesiyle geçen hafta Bulgaristan Dışişleri Bakanlığı'na çağrıldığı da hatırlatıldı.

Bulgaristan ile Türkiye arasındaki gerilim aslında Türkiye’nin Rusya uçağını düşürmesi sonrası Rusya ile Türkiye arasında büyüyen kriz sonrası dolaylı olarak başlamıştı.

Türk ve müslümanlara seslenen iki parti var

Bulgaristan’da üyelerinin çoğunluğunu Türklerin oluşturduğu iki parti bulunuyor.

Hak ve Özgürlükler Hareketi (HÖH) seçimlere meclisteki üçüncü büyük parti olarak gidiyor.

Diğer partinin kısaltılması DOST. Sorumluluk, Özgürlük ve Hoşgörü için Demokratlar’ın Bulgarca kısaltması bu harfler.

HÖH 26 yıl önce kuruldu. 2014 yılındaki son genel seçimlerde yüzde 14 oy aldı. Meclis’te ikinci olma zaferini yüzde 1 oyla kaçırdı. Yaklaşık 500 bin oyu var.

Rusya uçağının düşürülmesi kırılma noktası

Parti Türkiye’nin 24 Kasım 2015 günü Rusya jetini düşürmesinin ardından 25 Kasım 2015 günü mecliste dönemin HÖH genel başkanı Lütfi Mestan’ın Türkiye’yi destekleyen konuşması sonrası bölünmeye giden bir tartışma sürecine girdi.  Bu konuşmaya HÖH Kurucu Genel Başkanı ve Onursal Başkanı Ahmet Doğan’ı sert bir yanıt verdi.

Sonuçta Mestan yeni bir parti kurdu. Şu an Bulgaristan’da Türkiye kökenlileri ve Müslümanları temsil etemeye namzet iki parti var.

HÖH'e göre Türkiye "dış faktör"

Al Jazeera’dan İrfan Bozan Nisan 2016’da Sofya’ya giderek gelişmeleri yerinde izleyerek haberleşmişti. Bozan, bu bölünmeyi konu alan analizinde “HÖH’ün eski genel başkanı Lütfi Mestan liderliğindeki DOST’u Türkiye’nin desteklediği iddiaları” olduğunu söylüyordu. Bozan'ın aktardığına göre HÖH yetkilileri Türkiye yerine, “dış faktör” diyordu.

DOST: "Türkiye sevdalısı partiyiz"

DOST kurucusu eski HÖH milletvekili Hüseyin Hafızov ise, “Biz Türkiye partisi olamayız ama Türkiye sevdalısı bir parti olabiliriz” diyerek temkinli bir yorum yapıyordu.

Bulgaristan’dan gelen son haberlere göre DOST partisi seçimlere oldukça etkin bir biçimde hazırlanıyor. HÖH’ün oylarını bölecek gibi görünüyorlar. Oysa 26 yıl boyunca HÖH içinden ve dışından ülkedeki Türkleri ve Müslümanları kapsamaya çalışan sekiz ayrı girişim olmuştu. Hiçbir parti Yüzde 4’lük barajı geçip meclise girememişti.

Seçime doğru gerilim arttı

Seçimler yaklaştıkça DOST’un Türkiye’den desteklendiğine dair itirazlar artmaya başladı.

HÖH’ün vekil adayları listesini açıklamasından sonra tartışma daha da büyüdü. Çünkü parti Şubat 2017’de aşırı sağcı ATAKA (Atak) Partisi eski milletvekilleri Slavi Binev ile Kamen Petkov'u aday göstermişti. Bu iki isim Bulgaristan’daki Türkiyeliler için “Türk karşıtı” iki isimdi. Bu gelişme sonrası DOST’a olan desteğin artığına dair yorumlar var.

HÖH ise seçim propagandasını AKP’nin "Türkiye'deki yaklaşık 60 bin Bulgar vatandaşını 26 Mart'taki genel seçimde DOST Partisi'ne oy vermeleri konusunda teşvik ettiği” üzerinden yapıyor.

Erdoğan faktörü

Doğan açıklamalarını seçim yaklaştıkça sertleştirdi.

Partisinin sayfasında yayımlanan açıklamasında “Recep Tayyip Erdoğan’ın çatışmaları Bulgaristan ve Avrupa’ya taşıyacağını” söyledi.

Bu açıklamalar Bulgaristan hükümetinin Türkiye’nin kendi iç işlerine doğrudan müdahale olarak değerlendirmesine neden oluyor.

Bulgaristan Başbakanı Gercikov 17 Mart’da Ankara büyükelçilerini geri çekmeleri hakkında "Türkiye devletinden destek alan bir siyasi partiyle ilgili belirli bir gerilim yaşandığı doğru' dedi.

Sınırda eylem

Bugün Türkiye’den Bulgaristan sınır kapısı çıkışında bir grup, araçların geçişine izin vermemek için eylem yaptı. Anadolu Ajansı haberinde grubun “aşırı milliyetçi olduğunu” belirterek Bulgaristan'a gitmek üzere işlemlerini yaptıran pek çok araç, eylem nedeniyle Kapitan Andreevo Sınır Kapısı gümrük sahasında bekletildiğini yazdı.

Bulgaristan seçim sistemi hakkında

Bulgaristan'da pazar günü yapılacak erken parlamento seçimlerinde 240 sandalyeli meclis için 13 siyasi parti ve 9 ittifak yarışacak. Seçimlerde 21'i bağımsız, 13 siyasi parti ve 9 ittifaktan 4 bin 732 aday, meclise girmek için kampanya yürütüyor.

Bulgaristan Merkez Seçim Komisyonuna (ZİK) göre, 6 milyon 500 bin kayıtlı seçmenin bulunduğu ülkede, seçmenlerin yüzde 65'inin sandık başına gitmesi bekleniyor. Ülke dışında 400 merkezde oy kullanabilecek Bulgaristan vatandaşları için Türkiye'de de 35 sandık kurulacak.

Bulgaristan'da, partilerin seçim kampanyalarını, gayrisafi milli hasılanın artırılması gibi ekonomik vaatler süslerken, Avrupa genelinde yükselen göçmen karşıtı ve ırkçı söylemlerin partilerin seçim beyannamelerinde yer alıyor.

Türkiye kökenlilerin oyları koalisyon için belirleyici

İktidarın büyük ortağı Bulgaristan'ın Avrupalı Gelişimi İçin Yurttaşlar Partisinin (GRBB) lideri Boyko Borisov, cumhurbaşkanlığı seçiminde destekledikleri adayın kazanamaması üzerine geçen ekim ayında erken genel seçim kararı almıştı.

Bulgaristan'da hükümetlerin genellikle koalisyonlardan oluşması, Türklerin oylarını hükümetin kurulmasında belirleyici kılıyor.

Tartışmayı artıran Türkiye’ye göç etmiş çifte vatandaş olan seçmenlerin üzerinde baskı yapılıp yapılmadığıydı. Bu konuda Bulgaristan televizyonu Btv’ye konuk olan seçim uzmanı Mihail Konstantinov, Türkiye’den gelecek oyların 26 Mart’ta düzenlenecek genel seçim sonuçlarını etkilemeyeceğini söyledi. Konstantinov, Türkiye’den 40-45 bin oy geleceğini öngörüsünde bulunuyor ki bu rakam normalde blok halinde verilse meclise iki milletvekili sokacak bir ağırlığı var.

Genel seçimde parti ve koalisyonların yüzde 4 barajını aşarak meclise girebilmesi için 145 bin oy alması gerekiyor. (HK)

Kaynaklar: aljazeera.com.tr, thaber.bg, AA, kircaalihaber.com