TBMM'ye Verilen Anayasa Değişikliği Teklifinin Detayları
AKP anayasa değişikliği teklifini 316 imzayla TBMM Başkanı İsmail Kahraman'a sundu.
Anayasanın bazı maddelerinin değiştirilmesi için AKP ve MHP arasındaki görüşmelerde anlaşmaya varılmıştı.
Maddeler
Anadolu Ajansı teklifin maddelerini şöyle duyurdu.
"Cumhurbaşkanı devletin başı olacak, yürütme yetkisi Cumhurbaşkanında bulunacak. Cumhurbaşkanı ayrıca, Cumhurbaşkanı yardımcıları, bakanlar ve üst düzey kamu görevlilerini atamaya yetkili olacak.
"Milletvekili sayısı 600'e çıkarılacak. Ara seçimler kaldırılacak, yedek milletvekilliği sistemi getirilecek.
"Cumhurbaşkanı seçilen kişinin partisiyle ilişiği kesilmeyecek.
"Cumhurbaşkanı, 'doğuştan' Türk vatandaşı olanlar arasından seçilecek.
"En az yüz bin seçmen tarafından da Cumhurbaşkanlığına aday gösterilme imkanı getirilecek.
Seçim 3 Kasım 2019'da
"Cumhurbaşkanı ve milletvekili seçimi 3 Kasım 2019'da yapılacak
Cezai sorumluluk
"Cezai sorumluluğu olacak cumhurbaşkanının Yüce Divan'a sevki için kademeli formül öngörülüyor. Metinde Meclis'in üye tam sayısının salt çoğunluğunun vereceği önergeyle soruşturma açılmasına karar verilebileceği, soruşturma komisyonu çalışmasının ardından meclis üye tam sayısının üçte ikisinin gizli oyuyla yüce divana sevk kararı verilebileceği yazılı.
"Cumhurbaşkanına Meclis'i fesih yetkisi verilecek, bu durumda kendi görevi de sona erecek. Ancak Cumhurbaşkanı bu yetkisini hakkında soruşturma açılma kararı verildiğinde kullanamayacak.
OHAL yetkisi Cumhurbaşkanına
"Sıkıyönetim uygulaması anayasadan çıkarılacak. OHAL ilan etme yetkisi, cumhurbaşkanına verilecek. OHAL ilanı kararları Meclisin onayına sunulacak. OHAL uzatma dönemleri üç değil dört ay olarak uygulanacak.
"Bakanlıkların kurulması, kaldırılması, görevleri, yetkileri ve teşkilat yapıları Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile düzenlenecek.
"Bütçe kanununu yapma ve sunma yetkisi Cumhurbaşkanı'nda olacak.
"TBMM veya Cumhurbaşkanı tarafından seçimlerin yenilenmesine karar verilebilecek. Bu kararın verilmesi halinde seçimler birlikte yapılacak; yasama ve yürütme seçimleri aynı gün gerçekleştirilecek.
"Milletvekili sayısı 600'e çıkarılacak. Ara seçimler kaldırılacak, yedek milletvekilliği sistemi getirilecek
AYM, HSYK ve askeri yargıda değişiklik
"Hakimler Savcılar Yüksek Kurulu'nun (HSYK) seçim sistemi değişecek. HSYK 12 üyeden oluşacak ve iki daire şeklinde çalışacak. Üyelerin yarısını Cumhurbaşkanı, diğer yarısını Meclis seçecek. Meclis’teki seçimde 5’te 3 çoğunluk aranacak. İki turda bulunamazsa, üye kura ile belirlenecek.
"Askeri yargı kalkacak.
"Anayasa Mahkemesi’ndeki askeri yargı üyeliği sona erecek. Mevcut üyelerin görev süresi devam edecek. Süre bitişinde AYM 15 üyeden oluşacak.
"Disiplin mahkemeleri dışında, savaş hali hariç askeri mahkeme kurulamayacak. Ancak, savaş halinde asker kişilerin görevleri ile ilgili olarak işledikleri suçlara ait davalara bakılması için askeri mahkemeler kurulması öngörülebilecek."Seçilme yaşı 25'ten 18'e düşürülecek.
"Jandarma Genel Komutanlığı MGK’dan çıkacak.
"Uzlaşı metni"
Teklifin verilmesinin ardından AKP Genel Sekreteri Abdülhamit Gül ve MHP'li Mehmet Parsak basın toplantısı yaptı.
Gül 21 maddelik teklif sunduklarını söyledi.
"Bu metin bir uzlaşı metnidir. Özellikle 15 Temmuz sonasında milletin siyaseten beklediği ödevi yerine getirme misyonudur.
"Gençlerin anayasası diyebileceğimiz bir anayasa var. Seçilme yaşını 18'e indiriyoruz.
"Mini Anayasa'da CHP'nin de bulunduğu çalışmada uzlaşılan 7 madde de teklife eklenmiştir.
"HSYK konusunda bir mutabakat gerçekleştirdik. Kürsü seçimini kaldırarak yargıda kutuplaşmayı ortadan kaldırdık."
"İlk 4 madde tartışma konusu değil"
Parsak da sadece hükümet sistemi odaklı bir anayasa süreci yürütüldüğünü söyledi.
"Teklif, Meclis'te 330-367 aralığında oyla kabul edilirse referanduma gidilecek.
"Anayasanın yenilenmesi çalışmaları gündemden hiç düşmemiş, Anayasa mutabakat kurulu kurulmuştur.
"Anayasamızdan Türk ibaresi çıkarılamaz. Anayasamızın ilk 4 maddesi tartışma konusu değildir. Anayasamız bir Türk anayasasıdır.
"Milli devlet ve üniter devlet tartışma konusu değildir. Sadece hükümet sistemi odaklı bir anayasa çalışması yürütülmüştür." (YY)
