Tayvan’da Evlilik Eşitliği Tartışılıyor

Tayvan’da eşcinsel evliliğe izin verecek yasal düzenlemeler gündemde.

Ülkenin ilk kadın cumhurbaşkanı Tsai Ing-Wen’in de desteklediği düzenlemelerden bir tanesi yasalaşırsa, Tayvan Asya kıtasında eşcinsel evliliğin yasal olduğu ilk ülke ünvanını alacak.

Eşcinsel evliliklerin tanınmasına yönelik çalışmalar 2005’ten beri devam ediyor. Meclise sunulan ilk yasa tasarısının hızlı bir şekilde reddedilmesi ile başlayan süreç boyunca, adada LGBTİ hakları hareketi oldukça geniş destek buldu.

Cumhurbaşkanı Tsai Ing-Wen de eşcinsel evliliğin toplumu güçlendireceğini söyleyerek hareketin yanında olduğunu belirtti. Parlamentoda çoğunluğu elinde bulunduran Demokratik İlerici Parti’nin de LGBTİ hareketini desteklediği biliniyor.

Yasa tasarılarında ne var?

Foreign Policy’den Linda Van Der Host’un haberine göre, üç yasa tasarısı da Tayvan Anayasası’nı eşcinsel çiftlerin evliliğini kapsayıcı şekilde değiştirmeyi amaçlıyor.

İktidardaki Demokratik İlerici Parti (DPP) milletvekili Yu Mei-nu’nun teklif ettiği düzenleme eşcinsel çiftlere hem evlilik hakkı hem de evlilik statüsünün beraberinde getirdiği diğer tüm sosyal ve ekonomik hakları sunmayı amaçlarken anayasadaki heteronormatif dilde herhangi bir değişim sunmuyor.  

Nasyonalist Parti (KMT) ve Yeni Güç Partisi’nin (NPP) teklif ettiği iki ayrı yasa tasarısı ise direkt olarak medeni kanundaki heteronormatif dili değiştirmeyi amaçlıyor. KMT ve NPP’nin teklif ettiği yasa tasarılarından biri parlamentodan geçerse, yasalarda içinde “karı-koca” veya “anne/baba” gibi ikili cinsiyet rejimine işaret eden ifadeler barındıran tüm hükümler değiştirilecek, “anne/baba” ifadesi “her iki partner”, “karı/koca” ikiliği ise “eşler” şeklinde düzenlenecek.

KMT ve NPP’nin sunduğu yasa tasarılarının, anayasayı heteronormatif dilden temizlemeyi amaçlamaları sebebiyle sembolik olarak büyük önem taşısalar da hukuki neticede Yu’nun yasa tasarısından daha güçlü olmadıkları ifade ediliyor.

Yüzde 80 destekliyor

Taiwan LGBT Family Rights Advocacy (Tayvan LGBTİ Aile Hakları Savunusu) organizasyonunun sözcüsü Tseng Yen-jung’un açıklamasına göre ülkedeki genç nüfusun yaklaşık yüzde 80’i evlilik eşitliğini destekliyor.

2012 yılında yapılan bir araştırma sonucunda ise halkın yaklaşık evlilik 55’inin eşcinsel evliliğe sıcak bakarken, yüzde 37’sinin de karşı çıktığı görülmüştü. Dört yıllık süreçte ortaya çıkan bu değişim Tayvan’ın çok partili demokrasiyi ve beraberindeki kapsayıcı bakış açılarını benimsemesinin bir sonucu olarak yorumlanıyor.

Aile fertlerinden rıza/onay gerektiren durumlar için “partnerlik kartları”

Ülkenin bazı şehirlerinde, eşcinsel ilişkilerin tanınırlığına ilişkin düzenlemeler bir süredir artış gösteriyor.

2016’da önce Kaohsiung ve ardından başkent Taipei’de eşcinsel çiftlerin partnerlerini resmi belgelere referans amaçlı kaydettirmesine olanak sağlayan düzenlemeler yürürlüğe sokuldu.

Geçtiğimiz ay içinde Kaohsiung’da eşcinsel çiftlere, yasal olarak herhangi bir bağlayıcılığı bulunmayan ancak acil durumlarda kişilerin arasındaki yakın ilişkinin bir kanıtı olarak gösterilerek karar almayı kolaylaştıran “partnerlik kartları” verildi.

Tayvan Uluslararası Queer Film Festivali’nin kurucusu ve direktörü Jay Lin ise mal paylaşımı ve sağlık yardımlarının pratikte itici güç olmalarına rağmen en basit anlamda sevgi ve saygı kavramlarının gelişmelerde önemli rol oynadığını belirtti.

Ana muhalefet partisi Çin Nasyonal Partisi’nin sözcüsü Hu Wen-chi ise yasal düzenlemeye tepki gösterenlerle ilgili şunları söyledi: “Eşcinsel evliliğin karşısındaki zihniyet kökten dinci kiliselerin ve muhafazakar politikacıların oluşturduğu bir azınlık etrafında güçleniyor. Buna ana muhalafet partisi Nasyonal Parti’ye mensup bazı politikacılar da dahil.”

Düzenlemenin yürürlüğe girmesi durumunda Tayvan hem Asya ve Orta Doğu toplumlarında istisnai bir yol kat etmiş olacak. (GK/ÇT)

* Bu haberi Gizem Kılıç, bianet için Türkçeleştirerek derledi.