"Tanıklık" yayında: Özlem duyulan 90’lar, bugünden daha mı iyiydi?

Türkiye'deki hafıza çalışmalarına katkı sunmak amacıyla yeni bir web sitesi kuruldu: "Tanıklık".

"Tanıklık"ın özel çalışma alanı ise 90'lı yıllarda popüler kültür kadar hak ihlallerinin de ön planda olduğuna medya ve bellek çalışmaları kapsamında dikkat çekmek.

Proje kapsamında yayın hayatına bugün başlayan site, Özgür Gündem, Cumhuriyet ve Milliyet gazetelerinin herkesin erişimine açık arşivlerinden yararlanıyor.

Merhaba ✋

Dönmekten korktuğumuz eski Türkiye nasıl bir yerdi?#90lar bugünden daha mı iyiydi?

Tanıklık başlıyor… pic.twitter.com/aslaIaRXto

— Tanıklık (@taniklikorg) May 28, 2022

Katkıda bulunanlar: Vedat Yıldırım, Bajar, Kalan Müzik, Miro, Kom Müzik ve Kenan Şener.

Sitede bugün 30 Mayıs 1992'de yayın hayatına başlayan Özgür Gündem'in hikâyesi ve Musa Anter'in Özgür Gündem'deki aynı tarihli ilk yazısı yer alıyor.

Podcast olarak da dinlenebilecek

Yüzleşme ve unutmama kavramlarına vesile olmanın hedeflendiği çalışmada haftada bir podcast yayınlanıyor. Genel bir bakış sunan bölümlerde o haftanın gündemi aktarılıyor. 

Podcast serisinin ilk bölümü bugünden 30 yıl geriye, 30 Mayıs 1992 tarihine gidiyor. Ceren Bayer'in seslendirdiği ilk bölümde değinilen konular şöyle:

• Türkiye'de 12 Eylül sonrası kapatılan siyasi partiler açılıyor, yeni üniversiteler kuruluyor, özel özel televizyonlar yaygınlaşıyordu.
• Her parti lideri iktidara geldiğinde Avrupa Birliği sözü verip enflasyonun düşeceğini vadederken dolar ve enflasyon durmaksızın yükseliyordu.
• Hasankeyf, Güneydoğu Anadolu Projesi ile sular altında kalma tehlikesiyle karşı karşıyaydı.
• Maden ocaklarında ardı ardına patlamalar yaşanıyorken Erzincan Depremi'nde yüzlerce kişi can vermişti.
• Uluslararası kurumlar ise milenyumda gerçekleşebilecek İstanbul Depremi için uyarıyordu.
• Öte yandan faili meçhul cinayetler ve gözaltında kayıplar yaşanıyordu.
• Sokak ortasında gazeteciler öldürülüyor, hak mücadelesi veren işçiler ve memurlar coplanıyordu.
• Siyasetçiler ise 'Kürtçe televizyon kanalı açılmalı mı?' üzerine tartışıyordu.

Farklı hatırlama şekilleri

Friedrich-Ebert-Stiftung Türkiye, Avrupa Birliği Sivil Düşün Programı ve Gazeteciler Cemiyeti katkılarıyla hazırlanan çalışmanın yayımlanacağı tanıklık.org sitesinin "Ne yapıyoruz?" kısmında yer alan bilgiler şöyle:

"Tanıklık, Türkiye'de belli bir süredir 1990'lı yıllara yönelik hem siyasal hem de kültürel alanda yoğun bir ilginin olduğunu gözlemlemektedir ancak döneme ilişkin birçok değerli bellek çalışması olmasına rağmen medya ve bellek çalışmalarının birleştiği çalışmaların eksik kaldığını düşünmektedir.

"Bu nedenle, 1990'lı yıllara yönelik bu ilgiden yola çıkarak dönemin çeşitli medya kuruluşlarına odaklanır. Bellek çalışmalarına artan yoğun ilgiden de etkilenerek 1990'larda yaşanan demokratikleşme sorunlarını ve hak ihlallerini yine dönemin cazip olan popüler kültürüyle eş zamanlı görünür kılmaya, döneme dair 'farklı hatırlama şekillerini' gazete haberleri üzerinden geniş bir çerçevede sunmaya çalışır."

bianet'in "90'ların Hak Mücadeleleri Yazı Dizisi"

90'lar savaş, ölüm, işkence, kaybedilme, sürgün, hapishaneler, yargılamalar, köy boşaltmalar, yerinden yurdundan edilme, göç, baskı, rafa kalkan özgürlükler demekti. Çok çeşitli terminoloji, yaklaşım, çözüm ve çözümsüzlüklerle karşımıza çıkan bütün bu sorunlar ve durumlar doğru, gerçek ve hakikat. Ama hepsi bu kadar mı?

90'ların Hak Mücadeleleri dosyası ''Hepsi bu kadar değil,'' diyor, hepimizi bugünle de bağ kurarak, neyin ne kadar hayal edilebildiğini, gerçekleştirildiğini, kazanıldığını, hangi ilk adımların atıldığını aktarmaya çalışarak 1990'lar yolculuğuna davet ediyor. Dosyada yer alan yazıların tamamını buradan okuyabilirsiniz.

TIKLAYIN - Velev ki 90'lara Döndünüz - Ertuğrul Kürkçü
TIKLAYIN - Seçmen, AKP ve HDP'nin İşaretini 90'larda Vermişti - Sezgin Tüzün
TIKLAYIN - 90'lardan Bugüne Barışa Yürüyen Anneler - Elif İnce
TIKLAYIN - Bir Dakika Karanlık'ın Yargılattığı "Susurluk Çetesi" - Elif ince
TIKLAYIN - Yıl 1990: Vedat Zencir'in Vicdani Ret Açıklaması

(TY/MD)