Taliban'ın elindeki mali kaynaklar neler?
*Fotoğraf: AA
ABD ve NATO güçlerinin çekildiği Afganistan'da Taliban, Kabil'i de ele geçirip zaferini ilan etti.
Dolara ve yurt dışı yardımlara bağımlı olan Afganistan'a hem uluslararası yardımlar durduruldu hem de ülkenin büyük kısmı yurt dışında olduğu belirtilen mali kaynaklarına erişim engellendi.
Peki şimdi Taliban'ın elinde hangi mali kaynaklar var?
Dünya Bankası verilerine göre Afganistan'ın 2020 yılındaki gayri safi yurt içi hasılası 19 milyar 81 milyon dolar, yani yaklaşık 17 milyar euro oldu. Bunun yaklaşık yüzde 43'ünü uluslararası yardımlar oluşturdu.
DW Türkçede yer alan habere göre; Taliban’ın yönetimi ele geçirdiğini açıklamasından sonra ise çok sayıda ülke Afganistan'a mali yardımlarını dondurduğunu açıkladı.
TIKLAYIN-ABD'nin yeni narko devlet projesi Afganistan
Almanya desteği durdurdu
Mali desteği donduran ülkeler arasında yer alan Almayan Dışişleri Bakanı Heiko Maas, uluslararası destek olmadan ülkenin ayakta kalamayacağını söyledi. Maas, Kabil'e yılda 430 milyon euro yardım planını durdurduklarını söyledi.
Uluslararası Para Fonu (IMF) da Afganistan'daki siyasi istikrarsızlık nedeniyle yardımların dondurulduğunu duyurdu. Bir IMF yetkilisi, uluslararası toplumda şu anda Kabil'deki yönetimin tanınıp tanınmamasına ilişkin belirsizliğin ve tartışmanın sürdüğünü, bu zaman zarfında ülkenin kaynak talep etme hakkının bulunmadığını belirtti.
TIKLAYIN-ABD'nin uzun savaşı Afganistan (2001-2021)
"1 milyar 500 milyon gelir sağlayabilir"
Amerikan düşünce kuruluşu Brookings Enstitüsü uzmanlarından Vanda Felbab-Brown ise; bu yardımların Taliban'ın ülkede toplayabildiği mali kaynakların en az 10 katına tekabül ettiğini söyledi.
BM Güvenlik Konseyi Yaptırımlar Komisyonu'nun geçen yıl mayıs ayında açıkladığı bir rapora göre, Taliban'ın senede 300 milyon ila 1 milyar 500 milyon dolar gelir sağlayabildiği tahmin ediliyor.
Uyuşturucu ve vergi gelirleri
Taliban'ın gelirini büyük ölçede suç teşkil eden faaliyetlerden sağlıyor. En önemli gelir kaynağı, eroin ve afyon üretiminde kullanılan haşhaş yetiştiriciliği. Uyuşturucu gelirinin yanı sıra radikal İslamcı Taliban'ın bir diğer önemli gelir kaynağı da işletmeleri haraca bağlamak ve insan kaçırıp fidye talep etmek.
Almanya hükümetinin Uyuşturucuyla Mücadele Sorumlusu üyesi Daniela Ludwig de Avrupa'daki eroin ve metamfetamin pazarının hızlıca büyümesi tehlikesine karşı uyarıyor ve "Uyuşturucu ticareti radikal İslamcı Taliban'ın en temel geliriydi ve hâlâ da öyle."
TIKLAYIN-Taliban kimdir, amacı nedir?
Taliban reddediyor
Taliban sözcüsü ise kendilerine yöneltilen suçlamaları reddediyor ve "Afganistan artık afyon yetiştirilen bir ülke olmayacak. Sıfıra düşüreceğiz" dedi.
Ülkede yüz binlerce kişi bu alanda istihdam ediliyor. Amerikan düşünce kuruluşu Dış İlişkiler Konseyi (CFR) uzmanlarından Charles Kupchan, Taliban'ın en büyük gelirlerinden biri de topladığı vergiler olduğunu söyledi. Kupchan, "Kontrolü altında bulundurduğu bölgelerdeki herşeyden vergi alma konusunda Taliman tam bir usta" dedi.
- Afganistan, halihazırda dünya çapında haşhaş yetiştiriciliğinde ilk sırada.
Ekonomik yardımlar
Taliban'a ilk olumlu mesajı gönderen Çin'in Taliban yönetimindeki ülkeye büyük ekonomik yardımlarda bulunması pek de olası gözükmüyor. Kupchan'a göre Pekin yönetimi ticaret öncelikli düşünüyor ve hareket ediyor.
IMF'nin verilerine göre Afganistan Merkez Bankası'nın rezervlerinde nisan sonu itibariyle 9,4 milyon dolar bulunuyordu.
Taliban'ın Kabil'e girişi sonrası ülkeden kaçan Merkez Bankası'nın eski başkanı Ecmel Ahmadi'ye göre Taliban'ın bu kaynakların yüzde 0,1 ila yüzde 0,2'sine erişimi mümkün olabilir.
Ülkeye dolar tedarikinin sekteye uğradığını söyleyen Ahmedi, nakit para şeklindeki doların ise ülkede pek bulunamadığına işaret etti.
Para transferi hizmeti veren Western Union da ülkeye yapılan havale işlemlerini durdurduğunu açıkladı. Taliban'ın zaferini ilan etmesinden bu yana Afganistan'ın yerel para birimi de hızlı değer kaybına uğradı. (RT)