Suriye'de "Son Cephe" Olarak Görülen İdlib'de Son Durum
TSK geçen hafta İdlib sınırına ek takviye yaptı. Fotoğraf: Cem Genco/ AA
Haberin Kürtçesi için tıklayın
Suriye ordusu 9 Ağustos'da İdlib vilayetine, yaşayanlara "savaşın sona erdiğini" söyleyen ve hükümet güçleriyle işbirliği yapmaya çağıran broşürler dağıttı.
TIME dergisinde Rebecca Collard imzasıyla yayınlanan habere göre broşürlerde askerlerle kucaklaşan yaşlı bir kadın, kitap okuyan genç bir adam ve huzurlu bir Şam görseli yer aldı.
Broşürlerde "Terörden önce böyleydik" yazıyordu. Ardından mermi taşıyan bir çocuğun, zincirlenmiş kadınların fotoğrafları geldi.
Dünya basınındaki yorumlarda 15 Mart 2011'de başlayan Suriye iç savaşında İdlib şu an Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad'ın "zafer" ilan etmesi önündeki son engel olarak görülüyor.
70 bin militan 2 milyondan fazla sivil
Şu anda tahmini olarak kentte bir düzineden fazla farklı isyancı gruba üye 70 bin muhalif militan ve 2 milyondan fazla sivil var.
İdlib'in güneyindeki muhaliflerden olan Ömer Ebu Anas, TIME'a verdiği demeçte "Suriye yönetimi ile müzakere yapılmamalı. Bu sefer son adama kadar savaşacağız" dedi.
Suriye, Türkiye ve Rusya'dan takviye
Diğer tarafta ise Suriye Ordusu kentin kuzeyine asker yığınağını sürdürürken, İran, Rusya ve Türkiye bölgeye yoğun asker takviyesi yaptı.
29 Ağustos'ta Rusya Akdeniz'in doğusuna en az 10 savaş gemisi ve iki denizaltı konuşlandırdığını duyurdu.
Türk Silahlı Kuvvetleri'nin (TSK) de Hama ve İdlib'deki gözlem noktalarını güçlendirme amacıyla gönderdiği iki askeri konvoyun geçen hafta bölgeye ulaştığı bildirildi.
TSK İdlib'deki 12 gözlem noktasını Mayıs ayında tamamlamıştı.
BM "kimyasal silah" uyarısı yaptı
Birleşmiş Milletler (BM), birkaç hafta içinde başlaması öngörülen savaşın yeni cephesinde milyonlarca mültecinin Türkiye sınırına ilerleyebileceğini, daha geniş çaplı çatışmaların yaşanabileceğini söyledi.
BM Suriye daimi temsilcisi Staffan de Mistura, Rusya, İran ve Türkiye'ye seslenerek İdlib'teki olası bir mücadeleye "10 bin teröristin katılabileceğini (El Nusra ve El Kaide'yi kastediyor), hem Suriye güçlerinin hem de bu güçlerin kimyasal silah olarak klor gazı kullanma ihtimalinin büyük olasılık olduğunu" da dile getirdi.
Türkiye HTŞ'yi "terör örgütü" listesine aldı
Carnegie Ortadoğu Merkezi'ndeki uzmanlardan Yezid Savigh, "Türkiye, kendi muhalif gruplarına önemli bir destek sağlıyor" açıklaması yaptı.
Türkiye, 31 Ağustos'ta Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad'a bağlı güçler ile Rusya'nın olası bir operasyon için gerekçe gösterdiği Heyeti Tahriri Şam'ı (HTŞ) resmen terör örgütü listesine aldı.
HTŞ'ye karşı Ahrar'uş Şam mı?
Bununla birlikte dünya basınında sık sık yer alan iddialarda Türkiye'nin El Nusra'nın "güncel hali" sayılan HTŞ'ye karşılık El Kaide'nin önde gelen isimleri tarafından kurulan Ahrar'uş Şam'ı desteklediği belirtiliyor.
Başlaması planlanan İdlib operasyonunda bu iki cephe arasındaki çatışmaların şiddeti artırabileceği öngörülüyor.
ABD-Rusya'nın fikir ayrılığı kilit noktada
Öte yandan olası operasyon Suriye'de "vekalet savaşları" olarak adlandırılan sürecin iki ana tarafı olan Rusya ve ABD arasında daki bölgesel fikir ayrılığını derinleştiriyor.
Geçen Cuma ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, Twitter'dan yaptığı açıklamalarda Rusya Dışişleri Bakanı'nı işaret ederek "Lavrov İdlib'e yönelik Suriye ve Rusya saldırısını savunuyor. Ruslar ve Esad bunun önüne geçilmesi gerektiğini kabul etmişlerdi. ABD yaşananları zaten tehlikeli boyutlarda olan şiddeti tırmandırıcı adımlar olarak görmektedir" dedi.
Lavrov ise İdlib'i 'çıban' olarak tanımlamış ve "Umarız batılı güçler bölgenin terörden temizlenmesini engellemeye kalkışmaz" açıklaması yaptı.
Fransız haber ajansı AFP konuya ilişkin analiz haberinde, "ABD'li diplomatlar perde arkasında Moskova'yı aktif biçimde uyarıyor. Ancak şu ana kadar Rusya pozisyonunu değiştirmiş değil" ifadelerini kullandı.
Kritik tarih 7 Eylül, mekan: Tahran
Suriye'nin İdlib operasyonu hazırlıkları sürerken, Suriye Dışişleri Bakanı Velid Muallim, Russia Today'e verdiği konuşulan demeçte operasyon için kritik tarihin 7 Eylül olduğunu duyurdu.
7 Eylül'de Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Tahran'da İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ile bir araya gelecek.
Şimdi gözler Astana sürecinin ardından üç liderin İdlib operasyonu ile ilgili yapacağı açıklamalarda. (PT)