Süper Salı Nedir? Yarın Ne Olur?

*Fotoğraf: Pexel. 

Amerika Birleşik Devletleri'nde (ABD) bugün, 2020 seçim sürecinin belki de en kritik günü. Bir yılı aşkın süredir aday adaylıklarını açıklayan Demokrat Partililer Donald Trump'a meydan okurken, Süper Salı'ya gelindi. 

Süper Salı, Birleşik Devletler başkanlık birincil sezonunun başlarında, en fazla sayıda ABD eyaletinin birincil seçim ve toplantı düzenlediği seçim günü.

Neden süper? 

Süper Salı, ABD seçim tarihinde adayların geleceğini öngören en önemli günlerden biri olarak görülüyor. Çoğu zaman başkanlık yarışına en çok oyu alan kişinin adaylık mertebesine yükselmesine kesin gözüyle bakılıyor. 

Şimdiye kadar dört eyalette ön seçimler yapıldı. Süper Salı bunu 14 eyalete Alabama, Arkansas, Georgia, Massachusetts, Minnesota, Oklahoma, Tennessee, Teksas, Vermont ve Virginia'ya taşıyor.

Aslında Süper Salı'yı süper yapan çok sayıda eyalet ve delege sayısıyla ilgili oluşabilecek tablo.

Hesaplama formülü ne? 

BBC International analistleri Roland Hughes ve Holly Honderich makalelerinde bunu bir örnekle şöyle açıklıyor: 

"Diyelim ki Aday A bir eyalette en yüksek desteği aldı. Aday B de iyi iş çıkardı ama o kadar değil. Aday A en fazla delegeyi kazandı, aday B ise popülerlik. 

"Yaz ortası, yani adayın net olarak belirlenmesi zamanı geldiğinde her aday adayına oy veren delegeler Demokrat Parti adayını belirlemek için toplanacak."

Yani delege sayısı popülerlikten önemli. Aday olmak için gereken kesin delege sayısı ise 1,990. 

Ön seçim yöntemleri ne? 

Ön seçimler bazı eyaletlerde "primarie", bazılarında "caucus" yöntemiyle yapılıyor. 

• Primarie yöntemi: Partiyi destekleyen her ABD vatandaşı gün boyu oy kullanabiliyor. 
• Caucus yöntemi: Partinin ancak kayıtlı üyeleri, adayların beyin tartışmasının ardından oy kullanabiliyor. 

Kilit eyaletler hangileri? 

Georgia, Massachusetts, Teksas ve Virginia eyaletleri popülasyonu yüksek olan eyaletler olduğu için daha çok delege çıkarıyor. 

Şimdiye kadar neler oldu? 

2016 seçimlerinde Hillary Clinton'a karşı Demokrat Parti adaylığı yarışını kaybeden sosyalist aday Bernie Sanders sürpriz bir şekilde şimdiye kadarki seçimlerde favori aday olma yolunda ilerledi. 

78 yaşındaki aday adayının bu sonbaharda kalp krizi geçirmesinin ardından bu çok beklenen bir sonuç değildi. Ancak kampanyasının ilerleyen günlerinde bakış açısı olarak da politik olarak da hem yaş grubu, hem etnik grup olarak her kitleyi kapsadı. 

Beklenen etkiyi yaratmayanlar

Bununla birlikte favori olması beklenen eski Başkan Yardımcısı, Trump'ın azil sürecinde adı geçen Joe Biden, Cumertesi yapılan Güney Carolina seçimlerine kadar beklenen etkiyi yakalayamamıştı. 

Yaş olarak genç olması ve enerjisi ile savunulan eski South Bend Valisi Pete Buttigieg ise ilk iki eyalet seçiminde Sanders ile başa baş gitti. 

Deneyimli Massachusetts senatörü Elizabeth Warren ise tecrübesine karşı beklenen rüzgarı yakalayamadı. 

Seçim süreci nasıl olacak? 

• Seçimlerin her 4 yılda bir yapıldığı ABD'de Cumhuriyetçi Parti ve Demokrat Parti adayları ağırlıkta oluyor. Bağımsız adaylar ve yarışa katılan küçük partilerin etkileri yüzdeleri fazla etkilemiyor.
• Ön seçim aşamasında iki ayrı tip seçim bulunuyor. Bunlardan birinde parti toplantıları yapılıyor (caucus) ve eyalet halkı sandık başına gidiyor (primary). 
• Ön seçim süreci aşağı yukarı 5 ay sürüyor ve sonrasında partiler kendi içlerinde kimin aday olacağını belirliyor. Demokrat Parti adayı 13-16 Temmuz'da Milwaukee'de, Cumhuriyet Partisi adayı 24-27 Ağustos tarihleri arasında Charlotte'de açıklanacak. 
• Burada tek istisna bir dönem başkanlık yapan kişinin (bu durumda bu kişi Trump oluyor) partisinin adayı olması. Böyle bir zorunluluk olmamakla birlikte, seçim büyük oranda bu yönde oluyor. 

(PT)