Stratejistler Ne Diyor?
* ABD'nin Irak'a müdahalesi söz konusu olduğunda, etkiler kendini bir defada değil, uzun süre kendini hissettiren nitelikte olacaktır. Bu durumda yeniden işbirliği oluşturmak beklenenden daha uzun zaman alabilir.
* Irak'ta rejim değişikliğinin sadece Saddam'la kalmayıp B aas rejimini de değiştirmesi durumunda, rejimin stabil hale gelmesi uzun sürecektir. Ancak yeni rejim, Türkiye için avantaj yaratabilir.
Askeri harcamalar artar
* Öncelikle gayri resmi sınır ticaretinde artış gözlemlenebilir. Bu durumda Türkiye'nin sınır ticaretini kolaylaştırıcı tedbirleri önceden alması gerekir. Türkiye'nin çatışma ortamına yakın olması turizm gelirlerini uzunca bir süre olumsuz etkileyecektir.
* Ortam sertleştikçe askeri harcamalar artacaktır. Türkiye, her an çatışma ortamına girebilir. Bu, gerek Türkmenlerin güvenliği gerekse Kürt devleti nedeniyle olabilir.
* Savaş ihtimali karşısında ilk önce finans sektörü bu gelişmeden olumsuz etkilenecektir. Kaldı ki Güneydoğu'dan ciddi nüfus hareketi bile beklenebilir.
* Savaş aynı zamanda Türkiye'nin enerji harcamalarında da ek giderlere yol açacaktır. Tüm bu gelişmeler ekonomik olarak zor durumdaki Türkiye'nin uluslararası alandaki kredibilitesini ve güvenirliğini sarsar."
300 milyar dolarlık iş hacmi
Yüksek Strateji Merkezi Başkan Yardımcısı M. Faruk Demir, Irak'ın, Afganistan operasyonu sonrasında gündeme gelmesine rağmen Washington açısından uzun süredir hedef olduğunu hatırlattı ve şunları söyledi;
* Körfez havzasında enerji politikalarını etkileyecek, askeri kışkırtıcılık yeteneğine sahip devlet yönetimi istenmiyor. "
* Bu operasyonun bahar aylarında hızlanacağı ve yaz döneminde etkisini iyice hissettireceği anlaşılıyor. Operasyonun sıcak çatışma bölümlerinin 6 ay süreceği tahmin ediliyor.
* Şu anda Irak ile Türkiye arasındaki ticari ilişki daha çok Kuzey Irak kaynaklı. Bu ticaretin gelişebilmesi ABD'nin Irak üzerinde uygulamakta olduğu sınırlamalar nedeniyle mümkün görünmüyor.
* Kuzey Irak'ta ticaretin geliri daha çok belirli gruplar ve sınır bölgesinde etkili diğer etnik gruplar arasında paylaşılmakta.
* Irak için bir operasyon gerçekleştiğinde yeniden Irak'ın yapılanması 300 milyar dolar civarında tahmin edilen bir iş olanağını taşıyor.
* Olası bir operasyon sırasında Türkiye için var olan gevşek ticaretten daha çok, 4-5 milyar dolar civarında turizm geliri kaybı olacaktır. Bunun telafisi için Türkiye ile ABD arasında bir diyaloğun veya 12 milyar dolar ek desteğin olacağı yönünde beklentiler var.
Musul petrollerini düşlemek çılgınlık
Doğuş Üniversitesi Öğretim Üyesi ve Strateji Uzmanı Dr. Erol Mütercimler,operasyonun en erken haziran ya da temmuzda olabileceğini söyledi ve şöyle devam etti;
* O zamana kadar başta Türk kamuoyu ve Arap dünyasının ikna edilmesi gerekiyor.
* Hiçbir savaşın kağıt üzerinde kazananı olmaz, Amerikan orijinli silah sanayisi bu işin tek kazananı olacaktır.
* Ortadoğu-Kafkaslar-Orta Asya üçgeninde en önemli ve güçlü ülke Türkiye'dir.
* Ancak 11 yıl önceki hatalar yapılır ve Musul petrolleri akılların bir köşesinde zihinleri kurcalarsa, o zaman büyük tehlike bizi bekliyor demektir.
* Bilinmelidir ki bu petrol rezervi en çok 20-25 yıllık bir verimlilik taşımaktadır.
* Bizim üzerinde düşünmemiz gereken Musul değil, Girne-Magosa arasında bulunan petrol rezervidir. Kıbrıs sorunu Türkiye açısından bu yönü ile ekonomik bir bileşen taşımaktadır.(ÇM/NU))