Srebrenica'da Ölenler Anıldı, Karaciç Eylül'de Yargılanacak

Srebrenica katliamının 14. yılında kentte düzenlenen anma törenine binlerce kişi katıldı.

Kentin girişindeki Potocari anıt mezarlığında düzenlenen törende kimlikleri teşhis edilen ve katliam sırasında 14-75 yaşları arasında olan 534 kişinin kalıntıları toprağa verildi.

Mezarlığın açıldığı 2003'ten bu yana Potocari'ye bölgedeki 70 mezardan çıkarılan yaklaşık 3 bin 200 kişinin kalıntıları defnedildi.

Avrupa Parlamentosu'nun geçen ocak ayında aldığı karara göre, Srebrenica katliamı için, bu yıl ilk kez AB ülkelerinde de törenler düzenlendi.

Katliamın sorumlularından biri olan Radovan Karaciç uzun yıllar bulunamamış, 13 yıl firari yaşayan eski Sırp lideri Temmuz 2008'de yakalanmıştı.

Hollanda'nın Lahey kentindeki eski Yugoslavya Savaş Suçları Mahkemesi, Bosnalı Sırpların eski siyasi lider Karaciç'in savaş suçu ve soykırımdan yargılanmasına Eylül'de başlanacağını açıkladı.

İskoç Yargıç Iain Bonony, yargılamanın en az bir yıl süreceğini bildirdi. Geçen yıl 21 Temmuzda Belgrad'da otobüste kimlik ve muazzam ölçüde görünüm değiştirmiş halde uzun sakallı yakalanan Karaciç, Lahey mahkemesinin hakkında açtığı 11 ayrı davasında da suçsuz olduğunu iddia ediyor.

Soykırımın diğer sorumlusu olarak suçlanan Bosnalı Sırp eski general Ratko Mladiç, ise hâlâ yakalanmadı.

Srebrenica'daki Müslümanlar, Sırpların idaresindeki yönetimin katliamdan sorumlu olan eski Bosnalı Sırp yetkililerle doğrudan bağlantısı olduğunu söylüyor.

Srebrenica'da neler oldu?

Üzerinden 14 yıl geçen Srebrenica katliamına kadar olaylar şöyle gelişti:

Nisan 1992:

Bosna-Hersek'te savaş başladı. Sırp ordusu doğuya doğru hızla ilerledi ve nüfusun yüzde 75'ini Müslümanların oluşturduğu 36 bin nüfuslu Srebrenica'yı ele geçirdi. Birkaç ay sonra Boşnaklar kasabayı geri aldı.

Ocak-Mart 1993:

Sırplar Boşnakların elindeki bölgelere karşı saldırıya geçti. Srebrenica ve Zepa, Sırpların elindeki bölgenin oldukça içlerinde, düşman birlikler tarafından kuşatılmış bölgeler haline geldi.

Çevre bölgelerden kaçan Boşnakların göçü sonucu Srebrenica'nın nüfusu 60 bine çıktı. Su, gıda ve tıbbi malzeme kıtlığı başladı.

Nisan 1993:

Birleşmiş Milletler, Srebrenica, Zepa ve Gorazde'yi, diğer üç bölge ile birlikte BM koruması altındaki 'güvenli bölge' ilan etti.

BM Barış Gücü, bu bölgelere asker sevk etti ve Sırp saldırıları durdu.  Ancak Srebrenica etrafındaki Sırp kuşatması devam etti ve sonraki iki yıl içinde çok az sayıda insani yardım konvoyunun kasabaya girmesine izin verildi.

Mart 1995:

Karaciç, Srebrenitsa ve Zepa'nın tamamen dış dünyadan koparılmasını emretti ve yardım konvoylarının bu kasabalara ulaşması engellendi.

9 temmuz 1995:

Karaciç, Srebrenica'nın alınması emrini verdi. Sırplar kasabayı ele geçirmek için 'Krivaya 95 Operasyonu'nu başlattı.
Srebrenica'yı kuşatan Sırplar, BM Barış Gücü'ndeki Hollanda askerlerinin gözetleme mevzilerine saldırdı ve 30 kadar Hollanda askerini rehin aldı.

10 temmuz 1995:

Sırp ordusu Srebrenica'ya top ateşine başladı. Hollanda güçleri Sırplara, sabaha kadar geri çekilmezlerle NATO'nun hava saldırısı düzenleyeceği tehdidinde bulundu.

11 temmuz 1995:

NATO savaş uçakları Srebrenica etrafındaki Sırp tanklarını bombaladı.

Sırp ordusu kasabaya bombardımana yeniden başlayacağı ve rehin Hollanda askerlerini öldüreceği tehdidinde bulundu. Aynı günün akşamı Sırp Genelkurmay Başkanı Ratko Mladiç Srebrenica'ya girdi.

11-18 temmuz 1995:

Aynı akşam 15 bin kadar Boşnak askeri ve sivil, dağları aşarak Srebrenica'yı terk etti.

Birçok Boşnak bu sırada topçu ateş ve keskin nişancı ateşiyle öldürüldü. Sırp askerleri yakalayabildiklerini de öldürdü. 
Srebrenica içindeki Sırp askerleri ise kadın ve çocukları ayırarak, otobüsler ve kamyonlarla Boşnakların elindeki bölgelere gönderdi.

16 yaş ile 70 yaş arasındaki yaklaşık 8 bin Boşnak erkek, depolara, okullara ve ambarlara dolduruldu ve kurşuna dizilerek toplu mezarlara gömüldü.  (EZÖ)