Sorun Kan Nakli Değil, Eğitim Eksikliği
İstanbul'da farklı hastanelerde tedavi gören üç hastaya Kızılay'dan alınan kan yoluyla HIV bulaştığının tespit edilmesinin ardından, herkes Kızılay'ı suçladı, Kızılay da donörleri.
Ancak HIV/AIDS konusunda çalışan Pozitif Yaşam Derneği bu olayda, Kızılay'ın kanların enfekte olduğunu anlamasının mümkün olmadığını, HIV enfeksiyonunun herhangi bir şekilde (kan bağışıyla veya değil) bulaşmasını engellemenin tek yolunun kondom kullanmak ve düzenli test yaptırmak olduğunu söylüyor.
Bunun için de örgün eğitimde cinsellik ve korunma yöntemleri dersleri verilmesi gerekiyor.
"HIV, kuluçka döneminde tespit edilemiyor"
Pozitif Yaşam'dan Çiğdem Şimşek, "Kızılay bu konuda çok hassas çalışıyor ve en erken tespit edilebilecek yöntemleri kullanıyorlar" diyor. Çünkü HIV'in saptanması için gerekli maddelerin testlerde saptanabilir düzeye ulaşması zaman alıyor. Yeni enfekte olmuş bir kişinin kanındaki HIV'in varlığı 13 günü geçmedikçe anlaşılamıyor. Bu zamana "Pencere Dönemi" veya "Kuluçka Dönemi" deniyor.
Şimşek durumu şöyle anlatıyor:
"Diyelim ki bir kişi dün gece riskli bir temasta bulundu ve enfekte oldu. Yarın gidip kan verdiğinde enfeksiyon kanda görünmüyor. Yani HIV hücrenin içerisine giriyor ve vücutta bir takım antikor ve antijenler oluşuyor. Ancak bağışlanan kanda bu maddeler henüz oluşmadığı için kanda tespit edilemiyor. Sıkıntı burada zaten."
Şimşek, kan bağışından önce doldurulan anketteki soruların da kimi zaman gerçeği anlamaya yetmeyeceğini hatırlatıyor. "Kızılay doldurttuğu ankette 'tek eşli misiniz' gibi sorular soruyor. Ancak tek eşli yaşayan bir insan da eşi dolayısıyla enfekte olabilir. Bir adım ileriye gidecek olursak, herkesin korunma yöntemlerini biliyor ve uyguluyor olması lazım."
Önlem eğitimden geçiyor
Kısacası kan bağışında aracı kurumların yapabileceği hiçbir şey yok ve kişilerin kendi önlemlerini kendilerinin alması gerekiyor. Şimşek, "Bu olayda görüldüğü gibi, bireyler korunma yöntemleri konusunda bilinçsiz olduğunda hem kendisi hem de toplum sağlığı risk altında oluyor" diyor.
"Devletin herkesi, genç-yaşlı-çocuk demeden korunma yöntemlerini anlatıp teşvik etmesi gerekiyor. Tüm dünyada HIV'in yayılımını engellemenin tek yolu bilgilenmek ve korunmak. Sürekli korunarak cinsel hayatına devam eden bir kişi kan verdiğinde bir risk yok ortada.
"Örgün eğitim sisteminin içinde cinsellik derslerine ihtiyaç var. Bu eğitimin verildiği ülkelerde, ergen cinsel aktiviteye 'kondom olmadan bu iş olmaz' diyerek başlıyor. Ama bizde maalesef ders kitaplarındaki cinsel organ kesitleri çıkarılıyor. Bu konuda bilgisiz bir nesil yetişiyor ve dolayısıyla riske açık oluyorlar.
"Kimsenin benim başıma gelmez dememesi lazım. Herkes HIV+ olabilir."
HIV'den korunmanın tek yolu her ilişkide mutlaka kondom kullanmak ve düzenli olarak HIV testi yaptırmak. Pozitif Yaşam Derneği Ankara, İstanbul, Mersin ve Adana'da ücretsiz HIV testi yapıyor.
Ne olmuştu?
Kızılay'dan kan aldıktan sonra böbrek nakli yapılan Ahmet Emin Bilgin (52) ve bypass olan 58 yaşındaki Bağkur emeklisi yaşamını yitirdi. B.Z. adlı kadına ise HIV+ teşhisi konuldu ve erken doğum yüzünden bebeğini kaybetti.
Bunun ardından Bilgin'e verilen kan için Sağlık Bakanlığı müfettişleri 7 şüpheli donör belirledi. Kadıköy Başsavcılığı, bu 7 kişiden kan alınmasını ve HIV tespiti istedi. Mahkeme talebi reddetti.
Türk Kızılayı Genel Başkanı Ahmet Lütfi Akar dün yaptığı açıklamada ''Öncelikle şunu belirtmek isterim ki haberlerde Kızılay kanı olarak belirtilen kan, Kızılay kanı değil toplumumuzun kanıdır. Bu kan Kızılay tarafından üretilmemiş, hastalık bulaştırılmamış sadece bir ihtiyaç sahibine ulaştırılmak için toplumumuzdan emanet alınmıştır'' dedi.
İhtiyacı olanlara güvenli kanın ulaştırılması için gereken tüm prosedürlerin titizlikle uygulandığını anlatan Akar, 2005 yılından itibaren başlatılan Güvenli Kan Temini Projesinin de riskleri en aza indirmek amacıyla hayata geçirildiğini söyledi. (ÇT)
* HIV testi yaptırmak için 0554 838 29 93 numaralı Pozitif Yaşam Derneği kampanya hattını (Pazar günleri hariç) 10.00 - 19.00 saatleri arasında arayarak herhangi bir isim vermeden kod numarası almanız gerekmektedir. Aldığınız kod numarası ile Düzen Laboratuarlarına giderek özel ve kişisel bilgi vermeden size verilen kod numarasını beyan edip HIV testi yaptırabilirsiniz.
* Ayrıntılı bilgi için tıklayın.