Son 10 Yılda May1s Taksim Mücadele Kronolojisi

İstanbul'da yapılan 1 Mayıs kutlamalarının tarihi emekçilerin Taksim'e çıkma mücadelesiyle geçti.

22 Nisan 2009 tarihinde Emek ve Dayanışma Günü adıyla resmen tatil olarak tanınan 1 Mayıs günü, Adalet ve Kalkınma Partisi'nin iktidarı boyunca emekçileri Taksim'e çıkartmama inadı nedeniyle polisin "güvenlik önlemi" almadığı üç yıl haricinde polis saldırılarıyla ve şiddetiyle geçti.

Taksim 1 Mayıslarının tarihi tüm diğer illerde olduğu gibi "polis varsa olay var, darp var, gaz var, hukuksuzluk var" yargısının kanıtlarıyla dolu.

İşte kronolojik olarak Taksim 1 Mayısı:

1 Mayıs 2014 Perşembe

2014’ün siyasi ve idari sorumluları

Cumhurbaşkanı: Abdulah Gül Başbakan: Recep Tayyip Erdoğan İstanbul Valisi: Hüseyin Avni Mutlu İstanbul İl Emniyet Müdürü: Hüseyin Çapkın

Taksim Meydanı İstanbul Valiliği tarafından yasaklandı. 1 Mayıs 2014 Komitesi bileşenlerinden DİSK, KESK, TTB ve TMMOB temsilcileri "Taksim Yasağı Akıl ve Hukuk Dışı" açıklamasını yaptı. Vapur seferleri iptal edildi. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Taksim'e çıkan tüm yolların kapalı olduğunu açıkladı. Sabah erken saatlerden itibaren Şişli, Beşiktaş, Tarlabaşı'nda Taksim Meydanı'na çıkmak isteyen emekçilere ve göstkericilere polis saldırısı yaşandı.

Polis habercilere de görev yaptırmadı. 12 haberciyi darp etti; t24 editörü Deniz Zerrin gözaltına alındı.

1 Mayıs Komitesi 2 Mayıs günü yaptığı açıklamada, kutlamaya gelenlerin arasında provakasyon amaçlı olarak karışan sivil polislerin olduğu açıklamsını yaptı.

1 Mayıs 2013 Çarşamba

İstanbul Valisi Hüseyin Avni Mutlu, Taksim’de inşaat alanı olduğunu bahane ederek, meydanın 1 Mayıs kutlamalarına kesinlikle kapalı olacağını açıklamıştı.

1) Beşiktaş ilçesindeki göstericilere polis, 7 saat boyunca gaz ve suyla saldırdı etti.

- ÇHD, kendilerine plastik mermi ile müdahale ettiklerini açıkladı.

- CHP otobüsünden 5 kişi için ambulans talebi anons edildi, polis yaralı 5 kişinin olduğu noktaya gaz bombası attı.

2) Şişli’nin neredeyse her bölgesinde polis ve göstericiler arasında çatışma yaşandı. Polis gaz bombası ve tazyikli su ile müdahale etti.

- Disk binası önünden yürüyüşe geçen gruba polis gaz ve tazyikli suyla müdahale etti. Polis, Disk binasının yanındaki bir apartman dairesinin içine gaz bombası attı.

- Mecidiyeköy’ün ara sokaklarında polis göstericileri hedef alarak gaz bombası attı, göstericiler polise taş ile karşılık verdi.

- Disk binasına sığınan 4 yaralı vardı, bu yararlılar Şişli Etfal Hastanesi’ne kaldırıldı. Polis, Şişli Etfal Hastanesi bahçesine TOMA ile girerek, gaz bombası atılarak ve tazyikli su sıkıldı.

- Disk’in arka sokağında bir apartman dairesinin içine gaz bombası atıldı, gaz bombası küçük çaplı bir yangına sebep oldu

- Disk binasında bulunan 12 yaralı, polisin yoğun müdahalesi yüzünden çıkarılamadı. Daha sonra ambulans ile hastaneye götürüldüler.

3) Galata Köprüsü, 1970’de yapılan bakım çalışması dışında ilk kez bugün kaldırıldı.

- İstanbul’da metro, metrobüs, vapur, motor, tramvay seferleri iptal edildi; bir çok yol ulaşıma kapatıldı.

- Valilik, Galata Köprüsünü kaldırarak ve Unkapanı Köprüsünü kapatarak Taksim’e ulaşımı engelledi.

2013’ün siyasi ve idari sorumluları

Cumhurbaşkanı: Abdullah Gül Başbakan: Recep Tayyip Erdoğan İstanbul Valisi: Hüseyin Avni Mutlu İstanbul İl Emniyet Müdürü: Hüseyin Çapkın

4) Kadıköy’de toplanan gruba polis müdahalesi olmadı.

- TKP Kadıköy İskele Meydanı’nda toplandı.

5) ÇHD, en az 26 kişinin gözaltına alındığını; üçü ağır toplam yedi kişinin yaralanarak hastaneye kaldırıldığını açıkladı.

6) Beşiktaş’ta yapılan müdahalede altı gazeteci yaralandı.

7) Tarlabaşı’nda polisin attığı gaz fişeği kafasına isabet eden 17 yaşındaki Dilan Alp, ağır yaralandı. Taksim İlkyardım Hastanesi’ne kaldırılarak ameliyata alındı.

1 Mayıs 2012 Salı

1 Mayıs ülke genelinde bayram havasında geçti.

İstanbul’da,

2012’nin siyasi ve idari sorumluları

Cumhurbaşkanı: Abdullah Gül Başbakan: Recep Tayyip Erdoğan İstanbul Valisi: Hüseyin Avni Mutlu İstanbul İl Emniyet Müdürü: Hüseyin Çapkın

- Şişli Belediyesi zabıta işçileri, Zabıta Binası önünden geçenlere karanfil verdi.

- Çevik Kuvvet Polisleri TRT ile Harbiye Orduevi arasındaki sokağın geri kısmında bekledi. Arama noktasında, trafik polisleri arama işlemini gerçekleştirdi.

- Taksim Meydan’ında polis yoktu, polisler Sıraselviler Caddesi ve İstiklal Caddesi’nde bekledi.

- Taksim Meydanı’na kurulan kürsüde, çok sayıda aydın, sanatçı, sendika yetkilileri konuşma yaptı. Meydan’da halaylar çekildi, şarkılar söylendi.

1 Mayıs 2011 Pazar

Taksim, 1977’den beri ilk defa 1 Mayıs kutlamalarına açıldı. Yurt genelinde coşkulu kutlamalar yaşandı.

Taksim Meydanı’nda Türkçe şarkıların yanı sıra, Kürtçe ve Ermenice şarkılar da çalındı, söylendi. Grup Yorum, meydanda Şivan Perver’in Herne Peş şarkısını söyleyerek mini konser verdi..

2011’in siyasi ve idari sorumluları

Cumhurbaşkanı: Abdullah Gül Başbakan: Recep Tayyip Erdoğan İstanbul Valisi: Hüseyin Avni Mutlu İstanbul İl Emniyet Müdürü: Hüseyin Çapkın

Fenerbahçe ve Galatasaray taraftarları, Taksim Meydanı’na birlikte yürüdü.

Saat 12’ye yaklaşırken, Şişli yönünden Taksim yönüne yürüyen kortejlerden Halk Cephesi üyeleri ile polis arasında küçük bir arbede yaşandı. Olay kısa sürdü, Halk Cephesi iyeleri arama noktasını aşarak Taksim Meydanı’na yürüyüşlerine devam etti.

Göstericiler, polis engeli olmadan daha huzurlu ve coşkulu bir 1 Mayıs olduğunu dile getirdi.

1 Mayıs 2010 Cumartesi

32 yıl sonra Taksim Meydanı ilk kez ‘eyleme’ açıldı. Taksim Meydanı’na üç ana yoldan çıkıldı; Gümüşsuyu, Mecidiyeköy-Şişli ve Tarlabaşı Bulvarı.

2010’un siyasi ve idari sorumluları

Cumhurbaşkanı: Abdullah Gül Başbakan: Recep Tayyip Erdoğan İstanbul Valisi: Muammer Güler İstanbul İl Emniyet Müdürü: Hüseyin Çapkın

Polisler, 1 Mayıs günü ‘çay’ içerek, Taksim Meydanı’na yürüyen göstericileri izledi.

Batman’da Cumhuriyet Meydanı, 20 yıl aradan sonra ilk kez 1 Mayıs kutlamalarına açıldı.

Ankara’da göstericiler 1 Mayıs’ı Sıhhiye Meydanı’nda kutladı.

1 Mayıs 2009 Cuma

22 Nisan 2009 günü TBMM Genel Kurulun'nda, 1 Mayıs'ın, "Emek ve Dayanışma Günü" adıyla tatil olmasına ilişkin kanun tasarısı kabul edilmişti.*

5 binden fazla kişi, Taksim meydanına 1 Mayıs'ı kutladı. Tertip komitesi 13:30'da kutlamayı bitirdi.

Konuşmalar sürerken polisler, civardaki sokaklardan meydana ulaşmak ve kutlamaya katılmak isteyenlere gaz attı, cop kullandı. Ancak Kazancı yokuşu tarafından bir grup daha meydana girmeyi başardı.

ÇHD, gözaltına alınanların sayısının 400’ü geçtiğini açıklarken, İstanbul Valisi Muammer Güler 108 kişinin gözaltına alındığını söyledi.

Yaklaşık 300 kişilik çevik kuvvet ekibi, göstericileri Taksim Meydanı’ndan uzaklaştırmak için tazyikli su sıktı.

Taksim'deki The Marmara otelinin üst katlarında bir pencereden üzerinde "1 Mayıs 1977'de buradan ateş edenler bulunsun" pankartı açıldı. Daha sonra bu pankart alt pencerelerden çekilerek kaldırıldı.

2009’un siyasi ve idari sorumluları

Cumhurbaşkanı: Abdullah Gül Başbakan: Recep Tayyip Erdoğan İstanbul Valisi: Muammer Güler İstanbul İl Emniyet Müdürü: Hüseyin Çapkın

Kurtuluş Caddesi’nden Taksim Meydanı’na yürüyen gruba biber gazı atılarak, tazyikli su sıkıldı.

Ergenekon Caddesi’nde bulunan grup biber bombası gazı atılarak dağıtıldı.

Kurtuluş civarındaki bazı iş yerlerinin camları kırıldı. Polis, göstericilerin attığı taşları geri atarak, biber gazı ile müdahale etti.

Polis Kurtuluş’ta havaya ve bir grubun üzerine ateş etti. Caddede bulunan dükkanlara biber gazı sıkıldı. Bölgeden yaklaşık 40 kişi gözaltına alındı.

Valilik, 1 Mayıs öncesinde gaz kullanılmayacağı söz vermiş olmasına rağmen, polis göstericilere gaz ile müdahale etti.

Ulaşımda kasamalar yaşandı. 1 Mayıs öncesinde Valilik, metro ulaşımında Şişhane-Taksim, Mecidiyeköy-Taksim seferlerini; Kabataş-aksim füniküler hattını durdurdu.

1 Mayıs 2008 Perşembe

İstanbul Valisi Muammer Güler, 1 Mayıs günü Taksim’e toplu ulaşımın durdurulacağını, polisin gerekli önlemleri alacağını açıklamıştı

Polisin ağır müdahalesinden dolayı, sendikalar Taksim Meydanı’na gitmeyeceklerini açıkladı. 1 Mayıs ara sokaklarda kutlandı.

Emek örgütlerinin 100-150 kişilik bir heyetle Taksim'e gideceği konuşuluyordu; ancak emek örgütleri daha sonra bundan da vazgeçti.

Polis, Şişli Etfal Hastanesi’ne girerek hastaların bulunduğu bölüme biber gazı sıktı.

Polis, Osmanbey’den Taksim Meydanı’na yürüyen gruba gaz bombası, tekme ve cop ile müdahale etti.

Şişli civarında slogan atan ve pankart açmaya çalışan her kişiye polisin müdahale ettiği söylendi.

Taksim ve civarı polis tarafından abluka altına alındı, araç trafiğine izin verilmedi. İstiklal Caddesi’nde bulunan bazı yurttaşlar, polisin gaz ve cop ile kendilerine müdahale ettiklerini açıkladı.

Polis, Harbiye’de ki gruplara biber gazı ve panzerler ile saldırdı.

Polis, Sıraselviler’den Taksim Meydanı’na gitmeye çalışan gruba sert müdahale ederek, grubu dağıttı. Kazancı Yokuşu’nda toplanan grup dağıtıldı.

2008’in siyasi ve idari sorumluları

Cumhurbaşkanı: Abdullah Gül Başbakan: Recep Tayyip Erdoğan İstanbul Valisi: Muammer Güler İstanbul İl Emniyet Müdürü: Celalettin Cerrah

Büyük Parmakkapı Sokak’tan Taksim Meydanı’na yürümek isteyen gruba, polis göz yaşartıcı bomba ve boyalı su ile müdahale etti.

Polis, Disk binasını abluka altına aldı. Binaya atılan biber gazından etkilendiği söylenen CHP Milletvekili Mehmet Ali Özpolat kalp spazmı geçirdi.

Polis bir yurttaşı cebinde limon bulundurduğu için yaraladı, yurttaş Taksim İlkyardım Hastanesi’nde tedaviye alındı.

cnnturk.com.tr, 505 kişinin polis tarafından gözaltına alındığını açıkladı.

Ali Sami Yen Stadı’nın çevresinden yaklaşık 1.500 kişinin gözaltına alındığı söylendi.

hurriyet.com.tr, polisin Dolapdere’de ki işçilere müdahale ettiğini; yaklaşık 40 kişinin Şişli Etfal ve Taksim İlkyardım Hastanesi’ne kaldırıldığını söyledi.

1 Mayıs 2007 Salı

İstanbul Valisi Muammer Güler, 1 Mayıs’ın Taksim Meydanı’nda kutlanmaya izin verilmeyeceğini açıklamıştı.

2007’nin siyasi ve idari sorumluları

Cumhurbaşkanı: Ahmet Necdet Sezer Başbakan: Recep Tayyip Erdoğan İstanbul Valisi: Muammer Güler İstanbul İl Emniyet Müdürü: Celalettin Cerrah

Binlerce polis Kazancı yokuşunu çevreledi. Yapılan pazarlıklar sonrasında Valilik, yaklaşık 500 kişilik grubun Taksim Meydanı’nda 1 Mayıs açıklaması yapmasına izin verdi.

Dolmabahçe’de bekleyen 1500 kişilik grubun Taksim Meydanı’na çıkmasına izin verilmedi.

Anadolu Ajans, toplam 695 kişinin gözaltına alındığını, bunlardan 198 kişinin kadın olduğunu açıkladı.

Okmeydanı’ndan Taksim’e yürüyüşe geçen yaklaşık 3 bin kişilik gruba, polis müdahale etti.

Kasımpaşa’dan Taksim’ yürüyen gruptan ESP ve Haklar Özgürlükler Cephesi (HÖC) ve çevik kuvvet arasında çatışma yaşandı. Polis, biber gazi ve tazyikli suyla müdahale ederken, göstericiler taş, sapan ve Molotof kokteylleriyle karşılık verdi.

Polis, Cumhuriyet Gazetesi muhabiri Alper Turgut’a cop, tekme ve biber gazı ile saldırdı.

Polis, SDP’nin Feridiye Caddesi’ndeki, MMO’nun da İpek Sokk’taki binalarına gaz bombası attı. İHD’ye başvurmaya gelenlerin polis tarafından engellendiğini belirten İHD yetkilisi Ayşe Yılmaz; yaralılara müdahale edemediklerini, polisin sokakta barikat kurduğunu söyledi.

Taksim’e gitmeye çalışan Jineps Gazetesi Yazı İşleri Müdürü Görkem Yılmazer, polis tarafından gözaltına alındı.

1 Mayıs 2006 Pazartesi

Taksim'de basın açıklaması yapmak isteyen bir gruba polis saldırdı. DİSK, KESK ve Türk-İş temsilcilerine 1977 anması yapma için çelenk bırakma izni verildi.

Taksim 1 Mayıs kutlamasına kapalıydı. İstanbul’da göstericiler, 3 kortej halinde Kadıköy’de buluştu. Kutlamada DİSK, Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu (KESK), Türk-İş, ÖDP, Emek Partisi (EMEP), Demokratik Toplum Partisi (DTP), Sosyalist Demokrasi Partisi (SDP), Halkevleri, Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB), Sosyaldemokrat Halk Partisi (SHP), Sosyalist Emek Hareketi Parti Girişimi (SEH), Lambda İstanbul, Partizan gibi siyasi parti ve gruplar yer aldı.

Kadıköy’de ki kutlamalarda, Sosyal Sigortalar Yasası, Terörle Mücadele Yasası ve nükleer santral projeleri protesto edildi.

İşçi Partisi 1 Mayıs’ı Tepebaşı, eski Tüyap Alanı’nda kutladı.

2006’nın siyasi ve idari sorumluları

Cumhurbaşkanı: Ahmet Necdet Sezer Başbakan: Recep Tayyip Erdoğan İstanbul Valisi: Muammer Güler İstanbul İl Emniyet Müdürü: Celalettin Cerrah

Ankara’da kutlamalar Demirtepe’den yürüyüşle başlayarak, Tandoğan Meydanı’nda gerçekleşti. Polis hava ve karada hazır bekledi.

İzmir’de Cumhuriyet kapısında bulunan arama noktalarında, bir çok katılımcı polis müdahalesiyle karşılaşarak yaralandı.

Kocaeli’nde yaklaşık 3 bin kişinin katıldığı 1 Mayıs yürüyüşü için geniş güvenlik önlemleri alındı.

1 Mayıs 2005 Pazar

1 Mayıs kutlamaları, dört konfederasyonun ortak düzenlemesiyle; Taksim, Kazancı Yokuşu’na karanfil bırakılmasıyla başladı. Kadıköy, İskele Meydanı’nda devam eden kutlamalara yaklaşık 100 bin kişi katıldı.

Kadıköy kutlamaları sona erdikten sonra Türkiye Komünist Partisi (TKP) ve Özgürlük ve Dayanışma Partisi (ÖDP) arasında ufak bir kavga yaşandı.

2005’in siyasi ve idari sorumluları

Cumhurbaşkanı: Ahmet Necdet Sezer Başbakan: Recep Tayyip Erdoğan İstanbul Valisi: Muammer Güler İstanbul İl Emniyet Müdürü: Celalettin Cerrah

Taksim’de izinsiz gösteri yapmak isteyen 3 ayrı gruba polis müdahale etti. 47 kişi gözaltına alındı.

Ankara’da kutlamalar Tandoğan Meydanı’nda yapıldı.

Gaziantep’te kutlamalar İstasyon Meydanı’nda yapıldı. Keskin nişancılar hazırda bekledi, polis birçok kamera ile göstericilerin görüntülerini aldı.

İzmir’de Gündoğdu Meydanı’na girmek isteyen Demokratik Halk Partisi (DEHAP) üyeleri ile girişe izin vermeyen polis arasında gerginlik yaşandı.

Diyarbakır’da polis ile Dağkapı Meydanı’na yürümek isteyen yaklaşık bin kişilik grup arasında gerginlik yaşandı.

Batman’da 7 kişi gözaltına alındı.

1 Mayıs 2004 Cumartesi

2004’ün siyasi ve idari sorumluları

Cumhurbaşkanı: Ahmet Necdet Sezer Başbakan: Recep Tayyip Erdoğan İstanbul Valisi: Muammer Güler İstanbul İl Emniyet Müdürü: Celalettin Cerrah

 

İstanbul’da Türk-İş 1 Mayıs’ı Şişli’de kutlarken, Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) ve Hak İşçi Sendikaları Konfederasyonu (Hak-İş) Saraçhane’de yürüyüşe başlayıp, Yenikapı’da kutladı. (MA/HK)

 

1912'den 1996'ya Taksim 1 Mayıs mücadelesi

1912 – İstanbul’da ilk 1 Mayıs kutlaması yapıldı. 1923 – 1 Mayıs günü yasal olarak "İşçi Bayramı" ilan edildi. 1924 - Hükümet kitlesel 1 Mayıs kutlamalarını yasakladı. 1925 – Bir yıl önce idari olarak yasaklanan 1 Mayıs kutlamaları yasalaştı. Takrir-i Sükûn Yasası, İşçi bayramını kutlamayı yasakladı. 1935 -  1 Mayıs’a “Bahar ve Çiçek Bayramı” adı verildi ve ücretsiz tatil günü ilan edildi. 1976 -  Geniş katılımlı ilk 1 Mayıs kutlaması Taksim’de Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu’nun (DİSK) çağrısıyla yapıldı. 1977 -  Kanlı 1 Mayıs İstanbul Taksim Meydanı'nda yapılan kutlama sırasında kitleye ateş açıldı.  Ancak, göstericilerin üzerine ateş açıldı ve 35 kişi yaralanarak ve üstlerine ateş açılması sonucu çıkan izdihamda ezilerek öldü. 1978 – 1 Mayıs Taksim Meydanı'nda kutlandı. 1979 – Taksim kutlaması Sıkıyönetim Komutanlığı tarafından yasaklandı. İstanbul sokaklarında yasağa rağmen kutlamalar yapıldı. 1981 – Askeri Darbe sonrası Milli Güvenlik Konseyi 1 Mayıs’ı resmi tatil günü olmaktan çıkardı. 1989 - Trafik polisinin açtığı ateş sonucu işçi Mehmet Akif Dalcı yaşamını yitirdi. 1996 – 1 Mayıs kutlamasının Taksim Meydanı'nda kutlanmasına izin verilmemesi nedeniyle kutlamalar Kadıköy’de yapıldı. Yaklaşık 150 bin kişi katıldı. Eylemin ilk dakikalarında polisin silahsız göstericilere açtığı ateş sonucu üç kişi hayatını kaybetti. Kadıköy’de büyük bir kitlesel isyan gerçekleşti. Bu olaydan sonra Kadıköy 2005 yılına kadar 1 Mayıs kutlamalarına yasaklı kaldı.

---------------------------------------------------------------------------------

* 27 Nisan 2009 Pazartesi, Resmi Gazete Sayı: 27212

Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Değişiklik yapılmasına Dair Kanun

Kanun No. 5892 Kabul Tarihi:22/04/2009

Madde 1 17/03/1981 tarihli ve 2429 sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatilller Hakkında Kanunun 2. Maddesinin birinci fıkrasında, bu fıkrada geçen “yılbaşı günü” ibarelerinden sonra gelmek üzere “ve 1 Mayıs günü” ibaresi eklenmiş ve birinci fıkranın (C) ve bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“C) 1 Ocak günü yılbaşı tatili, 1 Mayıs günü Emek ve Dayanışma Günü tatilidir.”

GEÇİCİ MADDE 1 – 1 Mayıs 2009 tarihinde kamu kurum ve kuruluşlarınca yapılması kararlaştırılan iş ve işlemler yürütülür. Kamu kurum ve kuruluşları bu iş ve işlemlerin yürütülmesi için gerekli tedbirleri alır.

MADDE 2 – Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer

MADDE 3 – Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür

TBMM Genel Kurulu’nda, Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkındaki Kanunda Değişiklik Yapan kanun Tasarısı kabul edilerek yasalaştı.

Kanunla, tatil günlerine, “Emek ve Dayanışma Günü” adıyla 1 Mayıs eklendi.