Soma'da Karbonmonoksit Normalin 10 Katıymış
Soma madeninde 301 işçinin öldüğü iş cinayetiyle ilgili ön bilirkişi raporuna göre, ocaktaki karbonmonoksit gazının sensörlerin en üst sınırı olan 500 PPM'e yani normalin 10 katına defalarca çıktığı ortaya çıktı. Üstelik teknik nezaretçiler bu kayıtları deftere yazmamış.
Raporu, Cumhuriyet Savcısı Gökhan Şahin, Cumhuriyet Savcısı Adem Aktaş, maden bilirkişisi Prof. Dr. Ercüment Yalçın, maden bilirkişisi Prof. Dr. Ahmet Hakan Onur, elektrik bilirkişisi Prof. Dr. Eyüp Akpınar ve iş güvenliği uzmanı bilirkişisi Alpaslan Ertürk 17 Mayıs'ta hazırladı.
Bin metrede bulunan trafoda inceleme yapan heyet, yangında taşıma bandının komple yandığını, yanmaya bağlı olarak madenin duvarlarında siyahlıklar olduğunu, tahta tahkimatların yanmasıyla da yer yer göçüklerin meydana geldiğini saptadı.
Söndürme çalışmaları sırasında, madenin tabanında 40 cm'ye kadar su biriktiğini de tespit eden heyet, elektrik tellerinin dış yüzeyindeki plastik kaplamaların da yandığını belirledi.
"Trafo patlaması yok"
Raporda trafo patlaması olmadığı belirtilerek şöyle dendi:
"Tranformatör içerisinde patlayıcı, yanıcı yağ ve gaz bulunmadığı bilinmektedir. Tüm bunlara dayanarak kazanın bir transformatör patlaması diye adlandırılan bir cihaz arızasından kaynaklanmış olamayacağı kanaati oluşmuştur."
48 sensör var
Bilirkişinin raporunda, hava ile buluşan kömürde oksitlenme sonucu ısı açığa çıktığına da yer verilerek "Bu ısı uzaklaştırılmadığı takdirde de birikerek ocakta yangınlara neden olmaktadır. Kömürün kendiliğinden yanması sonucunda korbondioksit, karbonmonoksit ısı ve nem açığa çıkar" dendi.
Olayın meydana geldiği madende adı geçen gazların ölçülmesi için 19 karbonmonoksit, 1 korbondioksit 19 metan ve 9 adet oksijen olmak üzere toplam 48 uzaktan algılama sensörlerinin ocağın çeşitli bölgelerine yerleştirildiği ifade edildi.
Birçok sensör 500 PPM'nin üstünde
Raporda, iki aydır karbonmonoksitin 500 PPM'nin üzerinde olduğu ve bu kayıtların deftere geçmediği belirtildi.
"2014 yılı mart ayından kazanın meydana geldiği zamana kadar incelemelerde, özellikle S ponosundaki 470 numaralı sensörde, madenlerde izin verilen azami konsantrasyon olan 50 PPM'nin üzerinde, çok sayıda ölçüm kaydı olduğu tespit edilmiştir. Bu sensörlerin yer yer 500 PPM'nin üzerinde kayıtlar yaptığı saptanmıştır. Ölçüm cihazı da maksumum 500 PPM'i göstermektedir.
"Yüksek içerikli karbonmonoksit kömürün kendiliğinden yangının en önemli göstergesidir. Aynı durumun H Panosu hava çıkışında bulunan 490 numaralı sensörde 08 Mayıs 2014 ile 13 Mayıs 2014 tarihleri arasında görülmektedir. Benzer yükseklikler aynı tarih aralıklarında 490 numaralı sensör, 536 numaralı, 415 numaralı sensörde de tespit edilmiştir. Madenlerdeki güvenlik kurallarına göre yüzde 19 oksijen değeri altında maksumumu yüzde 0.5 karbondioksit ve maksimum 50 PPM üzerinde korbonmonoksit bulunan madenlerde çalışılamaz."
Gaz ölçümü kayıt defterinde yok
"Yukarıda konuları belirlenen sensörlerde, limit değerinin altında oksijen konsantrasyonlarına da rastlanmıştır. Teknik nezaretçiler, 15 günde bir onaylı teknik nezaretçi defterlerine kaydetmek zorundadırlar. İşletmeye ait teknik nezaretçi defterine ait 2014 kayıtlar incelenmiş, sadece 24 Şubat 2014 tarihinde H panosu yarı mekanize ayaktaki karbonmonoksit gazı artışı nedeniyle, ayağın barajlandığı ve kül verme işlemine başlandığı 10 Mart 2014 tarihinde kül verme işleminin devam ettiği 9 Mayıs 2014 tarihinde de tekrar açılmak üzere temizlenmeye başlandığı notu dışında, herhangi bir uyarıya ver verilmediği, ayrıca 09 Nisan 2014 terihinde yer üstünde yeni konacak fan için bir irtibat bacasına başlandığı notu ile ocakta bir hava sıkıntısı olduğu anlaşılmaktadır."
Suçlular
Raporda, teknik nezaretçi, işletme müdürü, saha sahibi, iş güvenliği baş mühendisi söz konusu şirketin başkanı ile vardiye amirlerinin kusurlu olduğunun düşünüldüğ belirtildi.
307 ölü dendi
Raporda ayrıca, 301 olarak açıklanan ölü sayısının “307 ölümlü kaza” diye belirtilmesi dikkat çekti. Enerji Bakanı Taner Yıldız ise 307 rakamının sehven yazılmış olabileceğini belirterek, ''Ön inceleme raporunda 307 yazıyorsa sehven yazılmıştır. İddia eden lütfen ispat etsin'' dedi. (NV)
* Bu haberi gazetelerden derledik.