Sivil Toplum Örgütleri, Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri ve Cinsiyet Eşitliğini Konuştu
Kadının İnsan Hakları – Yeni Çözümler Derneği’nin İstanbul’da gerçekleştirdiği “Karşılaşmalar: Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri ve Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Sivil Toplum Buluşması”nda farklı alanlarda çalışma yürüten sivil toplum örgütü temsilcileri bir araya geldi.
Toplantıda, SKH’lerin yerelleştirilmesi ve farklı çalışma alanlarında toplumsal cinsiyete duyarlı bir biçimde uygulanması ve izlenmesi konuları ele alındı.
Açılış konuşmasında söz alan Kadının İnsan Hakları – Yeni Çözümler Derneği’nden Yeşim Erkan Yetişer “2030 yılına kadar sürdürülebilir kalkınma hedeflerine bütüncül ve kapsamlı bir şekilde ulaşılması, yeni ve sürdürülebilir uygulamaların ve politikaların hayata geçirilmesi ancak kadınların ve sivil toplumun sürece etkin katılımı ile mümkün olacaktır” dedi.
Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) Türkiye’den Atila Uras “Binyıl Kalkınma Hedeflerinden Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerine” başlıklı bir konuşma yaptı.
İstanbul Sözleşmesi Grevio Komitesi Başkanı ve CEDAW (BM Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Tasfiye Edilmesi Sözleşmesi) Komite Üyesi Prof. Dr. Feride Acar ise “CEDAW Penceresinden Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri Ve Toplumsal Cinsiyet Eşitliği” başlıklı bir konuşma yaptı.
Toplantı Türkiye Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Uzmanı Zeliha Ünaldı’nın moderatörlüğünü üstlendiği Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri sürecindeki farklı kurumlardan paydaşların konuştuğu panel ile İTÜ Kadın Çalışmaları ve Uygulama Merkezi Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. İpek İlkkaracan Ajas’ın moderatörlüğünde mülteci, gençlik, iklim ve ekonomi gibi farklı alanlarda çalışan sivil toplum kuruluşlarının toplumsal cinsiyet eşitliği alanındaki çalışmalarının konuşulduğu panel ile devam ediyor.
Uras: Türkiye hedeflere uyumluluk için ciddi çaba harcıyor
BM Kalkınma Programı (UNDP) Türkiye Ofisi’nde Mukim Temsilci Yardımcısı olarak görev yapan Atilla Uras, sürdürülebilir kalkınma hedeflerinin tarihçesini ve mevcut durumu anlattı.
Uras, Binyıl Kalkınma Hedefleri olarak anılan sekiz sürdürülebilir kalkınma hedefinin sadece gelişmekte olan ve gelişmemiş ülkeleri hedeflediği ve katılımcı bir şekilde hazırlanmadığı için yetersiz bulunduğunu anlattı. Uras Binyıl Kalkınma Hedefleri'nin aşırı yoksulluk sınırında yaşayan insan sayısının, okulu bırakan çocuk sayısının ve çocuk ölümlerinin yarı yarıya azalması, kadın temsilinin artması, HIV/AIDS bulaşma oranı yaklaşık yüzde 40 azalması, sıtmadan ölümlerde düşüş gibi başarıları olduğunu da belirtti.
“Rio’dan gelen sürdürülebilir kalkınma hedefleri ile Binyıl Kalkınma Hedeflerinin birleşmesiyle 17 kapsayıcı hedef oluştu. İlk başta belirlenen sekiz hedef sosyal Şimdi ise çevresel, sosyal ve ekonomik hedefler bir arada. Ayrıca sadece gelişmekte olan ülkeleri değil, tüm ülkeleri ilgilendiren evrensel hedeflerden bahsediyoruz.”
Uras, Türkiye’de özel sektör ve sivil toplumun yanısıra kamu kurumlarının da bu hedefler üzerine çalıştığını, geçen sene düzenlenen BM toplantısına Türkiye’nin 20 gönüllü ülkeden biri olarak katıldığını söyledi. “Türkiye’de sürdürülebilir kalkınma hedefleri için yapılan çalışmaların bir haritası çıkartılıyor. 2023’e giden Türkiye’nin bu hedeflerle uyumlu olması için büyük bir çaba var” diye konuştu.
Acar: Yasalar önünde eşitlik, her zaman fiili eşitlik sonucuna gitmiyor
İstanbul Sözleşmesi Grevio Komitesi Başkanı ve CEDAW (BM Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Tasfiye Edilmesi Sözleşmesi) Komite Üyesi Prof. Dr. Feride Acar, CEDAW’ın 5. sürdürülebilir kalkınma hedefi olan toplumsal cinsiyet eşitliği hedefi hakkındaki görüşlerini paylaşırken, toplumsal cinsiyet eşitliği perspektifinin hayatın her alanında yaygınlaştırılmasının önemini vurguladı.
CEDAW’ın “Kadınlar için bir haklar bildirgesi, devletler için ise bir yükümlülükler manzumesi olarak” tanımlandığını vurgulayan Acar, sözleşmenin soyut bir cinsiyet eşitliğini değil, doğrudan doğruya ayrımcılığın ortadan kaldırılmasını hedefler. Yani sadece yasal ve biçimsel bir eşitlik değil de, gerçek/fiili eşitlik (substantive equality) talebini içerir” dedi.
Sürdürülebilir kalkınma hedeflerinin “geride kimseyi bırakma” sloganını ele alan Acar, “Bu yaklaşıma CEDAW penceresinden baktığımızda, ‘geride kimse kalmasın’ın öznesi tabii ki de kadınlar” diye konuştu.
“Pek çok devlet yasal eşitliği kabul ediyor ama fiili eşitlik tüm devletlerde uygulanan bir ilke değil. Yasalar önünde eşitlik, doğrudan ve otomatik olarak gerçek eşitlik sonucuna gitmiyor.
“Görünürde toplumsal cinsiyet eşitliği içeren yasalar, toplumsal cinsiyet körlüğü de içerebilir. Kadınlarla erkekler bu yarışa aynı yerden başlamadığına göre, kota veya özel destek mekanizmaları gibi geçici özel önlemler uygulanması gerekir. CEDAW’ın devletler tarafından üzerinde en az anlaşılan maddesi de bu özel önlemlerle ilgili maddesidir.”
|
5.1. Kadınlara ve kız çocuklarına yönelik her türlü ayrımcılığın her yerde sona erdirilmesi 5.1.1. Cinsiyet temelinde ayrımcılık yapmama ve eşitliği uygulama, güçlendirme ve teşvik eden yasal çerçevelerin yürürlükte olup olmaması 5.2. Kamu alanları ve özel alanlarda, bütün kadınlara ve kız çocuklarına yönelik, kadın ticareti, cinsel ve her türlü istismarı da kapsayan şiddetin her türünün ortadan kaldırılması 5.2.1. Şiddetin türüne ve yaşa göre, son 12 ay içinde mevcut ya da eski partneri tarafından fiziksel, cinsel ya da psikolojik şiddete maruz kalan daha önce ilişkisi olmuş 15 yaş ve üzeri yaştaki kadın ve kızların oranı 5.3. Çocuk evliliği, erken yaşta zorla evlendirilme ve kadın sünneti gibi bütün zararlı uygulamaların ortadan kaldırılması 5.3.1. 15 yaşından önce ve 18 yaşından önce evlenmiş ya da bir birliktelikte olmuş 20-24 yaştaki kadınların oranı 5.4. Ücretsiz bakım ve ev işlerinin kamu hizmetleri, altyapı ve sosyal koruma politikalarının sağlanması ve hane ve aile içinde sorumluluğun ulusal açıdan uygun bir biçimde paylaşılmasının geliştirilmesi yoluyla tanınması ve değer görmesi 5.4.1. Cinsiyet, yaş ve yere göre ücretsiz ev işleri ve bakıcılık için harcanan zamanın oranı 5.5. Kadınların siyasi, ekonomik ve sosyal hayatın karar verme süreçlerine tam ve etkin bir biçimde katılımlarının ve kadınlara karar verme mekanizmalarında, her düzeyde lider olabilmeleri için eşit fırsatlar tanınmasının güvence altına alınması 5.5.1. Yerel yönetimler ve ulusal parlementolardaki kadınların sandalye oranı 5.6. Uluslararası Nüfus ve Kalkınma Konferansı Eylem Programı, Pekin Eylem Platformu ve bunların gözden geçirme konferansları sonucunda ortaya çıkan konferans çıktılarına uygun olarak cinsel sağlık ve üreme sağlığı haklarına evrensel erişimin sağlanması 5.6.1. Gebelik önleyici uygulamaların kullanımı, cinsel ilişkileri ve üreme sağlığına ilişkin kendi bilinçli kararlarını veren 15-49 yaş kadınların oranı 5.a. Kadınların ekonomik kaynaklara ulaşma, toprak ve diğer mülk türlerine sahip olma ve üzerlerinde kontrol kurabilme, finansal hizmetler, miras ve doğal kaynaklara erişimleri gibi konularda ulusal yasalara uygun olarak eşit haklara sahip olmaları için reformlar yapılması 5.a.1. (a) Cinsiyet ayrımında, tarımsal arazi üzerinde mülkiyet veya güvenceli haklara sahip toplam tarımsal nüfus oranı, ve (b) kullanım hakkı ayrımında, tarım arazisi sahipleri veya hak sahipleri arasında kadınların oranı 5.b. Kadınların güçlenmelerinin ilerletilmesi için özellikle bilgi ve iletişim teknolojileri olmak üzere etkinleştirme teknolojisinin kullanımının geliştirilmesi 5.b.1. Cinsiyete göre cep telefonu sahibi bireylerin oranı 5.c. Toplumsal cinsiyet eşitliğinin ilerletilmesi ve kadınların ve kız çocuklarının her düzeyde güçlenmeleri için sağlam politikaların ve yasal olarak uygulanabilir mevzuatların kabul edilmesi ve güçlendirilmesi 5.c.1. Cinsiyet eşitliği ve kadınların güçlendirilmesi için kamu ödenekleri yapan ve izleme sistemleri olan ülkelerin oranı |
Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri ile ilgili ayrıntılı bilgi için tıklayın. (ÇT)