Senato, Başkanların Irak'a işgal gücü göndermesine izin veren yetkiyi kaldırdı

Fotoğraf: ABD Senatosunda oylama/byrdcenter.org/

ABD Senatosu Çarşamba günü ABD Başkanlarına 1991 ve 2002'de Irak'a asker gönderme imkanı veren "Irak'ta Askeri Güç Kullanım Yetkisi"nin (AUMF)" resmen yürülükten kaldırılmasını öngören yasa tasarısını kabul etti. 

Demokratların 2 sandalye farkla (51) çoğunluğu elde tutukları 100 üyeli Senato'da 66 senatör "evet", 30 senatör "hayır" oyu kullandı.

Trump yanlıları AUMF'nin iptaline karşı

Tasarıya destek veren Senatörler, oylama öncesi yaptıkları konuşmalarda, Irak işgalinin üzerinden geçen 20 yılda dünyanın değiştiğini belirterek, Irak'ın artık ABD'nin önemli ortaklarından olduğunu vurguladılar. 

Senato Çoğunluk Lideri Chuck Schumer, AUMF'nin yürürlükte kalması için "artık hiçbir gerekçe olmadığını" söyledi. "AUMF'nin yürürlükte kaldığı her yıl [...] gelecekteki bir yönetimin bizi Orta Doğu'daki bir başka çatışmaya sokmak üzere onları kötüye kullanabileceği yeni bir yıl oluyor"dedi. Schumer, geçtiğimiz hafta Senato'da tasarıyı tartışırken yaptığı açıklamalarda da "Amerikan halkı bunu istemiyor, Ortadoğu'da bitmek bilmeyen savaşlardan artık bıktı" demişti. 

Ancak Senato Muhalefet Lideri Mitch McConnell da dahil, birçok Cumhuriyetçi, Irak'ta güç kullanım yetkilerinin kaldırılmasına karşı. Yetkilerin başkanlarca kötüye kullanılmadıklarını, yalnızca Beyaz Saray'a tehlike anında dünyanın dört bir yanındaki tehditlere yanıt verme esnekliği sunduğunu savunuyorlar. 

Senato AUMF'nin sembolik olarak Irak işgalinin 20. yılına denk gelecek şekilde 20 Mart'ta kaldırılmasını planlıyordu. Ancak bazı milletvekillerinin yetkinin kaldırılmasından çok içeriğinin değiştirilmesine yönelik önergeleri üzerine yapılan oylamalar nedeniyle nihai oylama Çarşamba günü gerçekleştirilebildi.

Yetkinin nihai olarak yürürlükten kaldırılması için Temsilciler Meclisi'nde de oylanması ve ardından Başkan Joe Biden tarafından onaylanması gerekiyor.

Senato Dış İlişkiler Komitesi, son üç yılda iki kez AUMF'nin yürülükten kaldırılması yönünde oy kullandı. Temsilciler Meclisi'nde de 2021'de iptal tasarısı oylanmış ancak Senato gündemine alınmamıştı.

AUMF'yi en son Biden'dan önceki ABD Başkanı Donald Trump, 2020'de İranlı General Kasım Süleymani'nin öldürüldüğü operasyon için kullanılmıştı.

Irak işgali

ABD Kongresi, 1991'de Körfez Savaşı'nda Irak lideri Saddam Hüseyin'in kuvvetlerinin Kuveyt'ten çıkarılması ve 2002'de ise Irak'ın işgali için Başkan'a askeri güç kullanma yetkisi vermişti.

ABD ve İngiltere öncülüğündeki koalisyon güçleri 20 Mart 2003'te "Saddam Hüseyin'in kitle imha silahları ürettiği" iddiasıyla Irak'ı işgal etmişti. ABD ve ona destek veren İngiltere, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin (BMGK) kararını beklemeden Irak'a "istikrar ve demokrasi" getireceği iddia edilen "Irak'ı Özgürleştirme Operasyonu"nu başlatmıştı. Ancak işgal sonrası Irak'ın kitle imha silahları ürettiğine ilişkin hiçbir kanıt bulunamamıştı. 

Gayri resmi sayılara göre 2003-2018 arasında 268 ila 300 bin arasında sivil, Irak'taki işgal ve savaşta öldürüldü.
(AEK)