Seçim Bildirgelerinde Hayvan Hakları

1 Kasım Genel Seçimi öncesinde, siyasi partilerin seçim bildirgelerini bianet’e değerlendiren Hayvan Hakları İzleme Komitesi (HAKİM) koordinatörü Burak Özgüner, hayvan özgürlüğü açısından hiçbir bildirgeyi tatmin edici bulmadıklarını ifade etti.

Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) ve Halkların Demokratik Partisi (HDP) hayvan haklarına dair ifadelere seçim bildirgelerinde yer verirken; hayvanların hakları Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP)’nin seçim beyannamesinde bir cümle ile geçti, Milliyetçi Hareket Partisi’nde (MHP) ise hiç yer almadı.

Buna karşın hayvanların mal ve ekonomi unsuru olarak görüldüğü ifadeler dört partinin de seçim bildirgelerinde yer aldı.

“İyi ya da kötü koşullarda sömürmek’ kabul edilemez”

HAKİM koordinatörü Özgüner, oy kullanacak seçmenlerin partilerin hayvan özgürlüğü konusundaki vaatlerini inceleyerek karar vermelerini tavsiye etti. Özgüner, dahil olduğu Yeryüzüne Özgürlük Derneği aktivistlerinin oy kullanmayacağını da belirtti.

Parti beyannamelerini karşılaştıran Özgüner, “HDP’nin bildirgesinde yer alan ‘toplama kampları’, ‘hayvan itlafı’, ‘hayvanların deneylerde kullanılmasının önlenmesi’ gibi ifadeleri daha özgürlükçü bulmamıza rağmen hayvanların üretimde sömürülmesi vaadi tüm partilerde aynı” dedi.

Özgüner, hayvan refahını değil hayvan özgürlüğünü savunduklarını, hayvan üretimine teşvikin kabul edilemez olduğunu ifade etti: “Bir hayvanın iyi ya da kötü kötü koşullarda sömürülmesi diye bir şey olamaz.”

“Mücadele politize oldukça bildirgelerde yer alacak”

Özgüner, hayvan özgürlüğü mücadelesinin başarısının bunun politik bir hareket olarak görülmesiyle gerçekleşebileceğini vurguladı.

Siyasi partilerin seçmenin beklentilerine göre hareket ettiğini söyleyen Özgüner, seçmen baskısını arttırırsa bir sonraki seçimde hayvan özgürlüğünün bildirgelerde yer bulacağına inandığını söyledi.

“Bu konuda sadece partileri değil, hayvan özgürlükçülerini ve STK’ları da eleştirmek gerekiyor. Bunu yeni yeni yapmaya öğreniyoruz. LGBTİ hareketi 10 sene önce hiçbir partinin bildirgesinde yer almazken, bugün trans cinayetlerinin nefret suçları kapsamında yer alması gerekliliği seçim beyannamelerinde yer alıyor. Aynı şekilde hayvan hakları mücadelesi politize oldukça bildirgelerde ve mecliste yer alacak.”

“AB entegrasyonu için göstermelik yasalar”

2004 yılında yürürlüğe giren Hayvanları Koruma Kanunu’nun bu süre zarfında hayvanlar lehine hiçbir gelişme sağlamadığını söyleyen Özgüner, yasaların yanısıra hayvanlar konusunda yapılan uygulamaların da mevzuatla uyuşmadığını açıkladı

“Kısırkaya toplama kampından da görüyoruz ki uygulamalar kendi yürürlüğe koydukları mevzuata bile ters. Mevzuatı desteklememiz zaten mümkün değil ama zehirleme, tecrit etme, ortadan kaldırmalar bize gösteriyor ki hayvanları koruma adına yapılanların hepsi AB entegrasyonu için göstermelik yasalar. Denetim mekanizması kesinlikle işlemiyor. Örneğin hayvan deneyleri konusunda hiçbir bilgi edinemiyoruz, laboratuvarlar ne durumda bilmiyoruz.

“Yerel yönetimler söz konusu olduğunda ise partileri birbirinden ayrı tutamıyoruz. Özne hayvan ya da doğa olunca hepsinde aynı tavrı görüyoruz. Bugün Albatros’taki direnişçilere karşı güç kullanan, bildirgesinde çevreci hassasiyetlere vurgu yapan da CHP’nin bir belediyesi…”

Seçim bildirgelerinde hayvan hakları

Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) “Huzur ve İstikrarla Türkiye’nin Yol Haritası” isimli bildirgesini 4 Ekim’de açıkladı. Hayvan haklarına dair vaadi Çevrenin Korunması başlığının altında yer buldu.

“Belediyelerin, sivil toplum kuruluşlarının ve özel sektörün kuracağı hayvan bakım merkezlerini ve hastaneleri teşvik edeceğiz.”

Cumhuriyet Halk Partisi (CHP)’nin “Önce insan, önce birlik, önce Türkiye” ismini taşıyan bildirgesi 30 Eylül tarihinde açıklandı. Vaatler, Hayvan Hakları isimli ayrı bir başlıkta yer aldı.

“Hayvanların ait oldukları doğa ortamlarının düzenlenmesini, hayvanlara yönelik kötü muamelelerin caydırıcı ceza kanunları kapsamına alınmasını sağlayacağız.

“Vahşi hayvan kaçakçılığının ve kaçak üretim çiftliklerinin önüne geçeceğiz.

“‘Pet shoplarda’ canlı hayvan satışının yasaklanmasını; hayvana işkencenin sistematik hale getirildiği sirk, yunus parkı ve benzeri kurumların kapatılmasını sağlayacağız.

“Hayvanlar için izin verilen sınırlı alanların çok sıkı denetim altına alınarak evrensel normlara uygun hale getirilmesini; soyu yok olma tehlikesi içinde olan türlerin aktif şekilde korunmalarını sağlayacağız.”

Halkların Demokratik Partisi (HDP) seçim bildirgesindeki Hayvanların Hakları Var başlığı “HDP, tüm canlıların yaşam hakkını savunur” cümlesi ile başlıyor.

“Hayvanların, ticari amaçlı deneylerde kullanılması önlenecek.

“Hayvanların sirk ve sokak tanıtımı vb. her türlü gösteri amaçlı etkinliklerde kullanılmasına son verilecek.

“Hayvanların itlaf edilmesini, kürkleri ve varlıkları ile sermaye birikiminin parçası haline getirilmesini sağlayan düzenlemeler ve yasalar iptal edilecek.

“Hayvan toplama kampları kaldırılacak.

Hayvanların mal statüsünde yer aldığı bölümler

Hayvanların ekonominin geliştirici unsuru ve üretim malı olarak ele alındığı ifadeler dört partinin de seçim vaatleri arasında yer alıyor.

AKP

Tarım ve Hayvancılık

“Erzurum, Van, Sakarya ve Diyarbakır illerinde et kombinalarını yenileyecek, Erzincan ilinde tavuk kombinasını faaliyete geçireceğiz.

“Üretici ve üretici örgütleri vasıtasıyla sanayiye giden çiğ sütün alım ve satımının sözleşmeli usulde yapılmasını sağlayacağız. Koyun ve keçi yetiştiriciliğine yönelik teşvikleri artıracağız.

“Koyun ve keçilerin kayıt altına alınarak izlenmesi ve hayvan hastalıklarının kontrol altına alınmasını sağlayacağız.

“Süt ve et üretiminde sözleşmeli model geliştireceğiz. Balıkçılıkta kaynak yönetimini bilimsel verilere dayalı ve etkin bir biçimde gerçekleştirecek, idari kapasiteyi güçlendireceğiz.

“‘Balıkçı Gemileri İzleme ve Veri Toplama Sistemi’ni kuracağız. Su ürünleri yetiştiriciliğinde, çevresel sürdürülebilirlik gözetilecek, ürün çeşitliliği ve markalaşma ile uluslararası pazarlarda rekabet edebilirliğin artırılması sağlanacaktır.

“Yetiştiricilikte ileri teknikler ve üretim sistemlerini yaygınlaştıracağız. Muhtelif illerde yürütülen toplam 12 balıkçı barınağını balıkçılarımızın hizmetine sunmak üzere tamamlayacağız”

CHP

Hayvansal Üretim

“Ülkemizdeki hayvan varlığını artırmak için tüm bölgelerimizde küçük ve orta ölçekli işletmelerin yaygınlaşmasını ve üretimde kalmasını sağlayacağız.

“Hayvancılık desteklerinde önceliği küçük ve orta işletmelere vereceğiz.

“Desteklemede kapasite sınırlamasını kaldırarak tüm hayvan yetiştiricilerin desteklerden yararlanmasını sağlayacağız.

“Et ve Süt Kurumu’nu ithalatçı konumundan çıkarıp, et ve süt piyasasının düzenlenmesi için çalışan bir kuruma dönüştüreceğiz.

“Okul sütü programını daha etkin hale getirerek bu alanda talebi sürekli kılacağız.

“Kırsal kesimde konut, ahır vb. yapıların günün ihtiyaçlarına göre düzenlenmesine dönük destekleri artıracağız.

“Hayvan sürülerini sürdürülebilir ve devamlılığı olan bir yapıya kavuşturarak, salgın hayvan hastalıklarının önlenmesini sağlayacağız.

HDP

Tarımda Kendine Yeterlilik

“Hayvan yetiştiricilerinin ücretsiz yem alanı olan mera, otlak ve yaylaklar koruma altına alınacak, yeniden ortak varlık olarak köylere verilecek.

“Et ve et ürünlerinin ithalatı yerine, hayvancılık desteklenecek ve halkımızın doğal et ve süt ürünlerini tüketmeleri için imkân sağlanacak.”

MHP

Tarım, Hayvancılık ve Kırsal Kalkınma

“Hayvancılık, alt sektörleriyle birlikte bölgesel bazlı olarak ele alınacak, destekleme politikaları bu çerçevede düzenlenecektir.

“Hayvancılığı desteklemek amacıyla bütçeden yapılan destek ödemeleri artırılacaktır.

“Hayvancılık desteklerinin, illerin potansiyelleri dikkate alınarak adil ve dengeli bir şekilde verilmesi sağlanacaktır.

“Hayvan ıslahı, kaliteli yem ve yem bitkileri üretimi artırılacak, hayvan hastalıkları ve zararlıları ile etkin mücadele edilecek, hayvan ürünleri sanayi ülke genelinde yaygınlaştırılacaktır.

“Hayvancılıkta verimlilik ve kalite artışı sağlanacak, et ürünlerinin istikrarlı bir şekilde artırılması amacıyla besi hayvancılığının geliştirilmesi desteklenecektir.

“Kızılırmak Hirfanlı Barajının etrafı 150-200 dönümlük birimlere bölünerek en az 200 büyükbaş hayvan barındıracak besi ve süt hayvancılığı çiftlikleri kurmak üzere özel sektöre verilecektir.

“Sundurmalı barınaklar kurularak açık besicilikle 750 bin büyük başlık besicilik alanı oluşturulacaktır.

“Barajdan alınacak su ile yonca ve benzeri hayvan yemi yetiştirilecektir. Bu büyülükteki besicilik projesi bünyesinde ayrıca yem fabrikası, et ve et ürünleri sanayi, soğuk hava depoları ile deri sanayi kurulması sağlanacaktır.

“Yurtiçi belgeli damızlık hayvan yetiştirilmesi,sunî tohumlama ve süt hayvancılığına önem verilecektir. Hayvancılığın en önemli girdisi olan yem bitkileri üretimi teşvik edilecek ve yem bitkileri ile yağlı tohumlu bitki üretimine verilen destekler artırılacaktır. Meraların ıslahı hızlandırılacak etkin kullanımı teşvik edilecektir. Canlı hayvan kaçakçılığı önlenecektir.”