Savunmaya Giden Her Kuruş Sosyal Devletten Çalınıyor

Sosyal Bütçeyi İzliyoruz Platformu’ndan Burcu Yakut Çakar, “savunma bütçesine ayrılan payın bu denli yüksek olmasının sosyal politikaları bütçesel anlamda ikincilleştirdiğini” söylüyor.

“Bu ikincilleştirme, Türkiye’de vatandaşlığın eşitsizlikleri azaltma potansiyelinin tam anlamıyla gerçekleştirilememesi olarak da okunabilir.”

Milli Savunma Bakanı Vecdi Gönül’ün 2009 yılı için Meclis Plan ve Bütçe Komisyonu'nda sunduğu 14 milyar 532 milyon YTL’lik bütçe kabul edildi. Geçen yıl bakanlığın bütçesi 13 milyar 524 milyon YTL'ydi. 

Meclise sunulan 2009 bütçe tasarısına göre savunma bakanlığa ayrılan payın bütçenin tamamına oranı yüzde 5,5. Milli Eğitim Bakanlığı'na ayrılan oran yüzde 8,7, Sağlık Bakanlığı'na ayrılan paysa yüzde 4,8. Geçen yılki bütçede bu oranlar sırasıyla yüzde 5,8, yüzde 4,3 ve yüzde 9,8'di. Özetle, geçen yıla göre genel bütçeden savunma ve eğitime ayrılan pay azalırken sağlığa ayrılan pay arttı.

Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu (KESK) geçen yıl bütçeyle ilgili yaptığı çalışmada Türkiye'de askeri harcamalar hariç kamu harcamalarına ayrılan payın Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD) ortalamasının altında olduğunu göstermişti.

Gönül, hazırladığı bütçeyi komisyona sürerken Türkiye’nin "bir yandan istifade edilebilecek fırsatlarla, diğer yandan da çok yönlü yaklaşım gerektiren risk ve tehditlerle karşı karşıya olduğunu" kaydetti. Uzmanlar Türkiye'de savunma bütçesinin 1980'den 2000'lere gelirken ikiye katlandığını, ayrıca savunma harcamalarının sadece bakanlık bütçesiyle sınırlı olmadığını söylüyordu. 

Adil paylaşım için sosyal bütçe

“Devlet Planlama Teşkilatı 9. Kalkınma Planı’nda bütçelerin toplumun yaşam standardının yükseltilmesinin amacıyla, adil gelir paylaşımını temel alacak şekilde hazırlanacağı öngörülüyor.”

Platform olarak bütçe görüşmelerinde milletvekillerinin dikkatlerini sosyal politikalara çekmek amacıyla kendilerine kadın, çocuk, sosyal yardım ve hizmetler, eğitim, engelliler ve gençlik alanlarında bilgi notları gönderdiklerini" ifade eden Çakar “taleplerinin temelini kısaca bütçenin güvenlik eksenli olmak yerine, sosyal politika eksenli yapılması fikri oluşturduğunu” kaydediyor.

“Görüşümüz sosyal politika eksenli bir bütçenin ancak doğru sosyal politikalara daha fazla kaynak ayrılması ile mümkün olduğu yönünde.”

Eğitime bütçe

Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Politika Forumu'nda dayer alan Çakar’a göre Anayasada açıkça belirtilen Türkiye’nin bir sosyal devlet olması ilkesi ancak okul öncesi eğitimden, engellilere yönelik sosyal hizmetlerin geliştirilmesine kadar çok çeşitli alanlarda uygulanacak doğru sosyal politikalara kaynak ayrılması ile mümkün olacak.

Eğitim Reformu Girişimi (ERG), Meclis Plan ve Bütçe Komisyonu üyelerine gönderdiği bilgi notunda hazırlanan 2009 bütçesinden eğitime yeterli kaynak ayrılmadığını söylemiş; bu durumun düzeltilmesini istemişti. (BÇ)