Sakın Şaşırma; Orhan Veli Beyoğlu'nda
Orhan Veli 100 yaşında Beyoğlu’nda.
Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık’ın düzenlediği “Sakın Şaşırma: Orhan Veli 100 Yaşında” sergisi şairin 36 yıllık yaşamını sunuyor.
Sergide sizi Orhan Veli karşılıyor.
Şiirleri ve sözleri sergide hayatının bölümlere ayrıldığı sergide fotoğraflar, el yazması şiirler, mektuplar, kitaplar, resimler, dergilerin yanı sıra heykeller ve çizimler de var.
"Bir uçurtma yaptım telli duvaklı"
“Bir uçurtma yaptım telli duvaklı” dizesiyle 1914'te doğan Orhan Veli’nin çocukluk yıllarına dair fotoğraflarla şairin yaşamına tanıklığınız başlıyor.
Okul arkadaşı Oktay Rıfat’a söylediği “Teneffüsü gavur etmeyelim Oktay” sözleriyle de okul yıllarına uzanıyorsunuz. Burada okul bahçesinden, temsillerden fotoğrafların yanı sıra okul asıp gidilen çimenlerden kareler de karşınıza çıkıyor.
"Böyle havada istifa ettim"
Mazeretsiz izinler nedeniyle işten çıkmış olduğu yıllar tahmin edilebileceği gibi “Böyle havada istifa ettim” dizeleriyle süslenmiş. Rüzgarı hissedemesek de uzun yollarda yürüyen Orhan Veli’yi görüp hak veriyorsunuz.
“ve tüfeklerin merhameti yok mudur”… Asılı duruyor asker Orhan Veli’nin fotoğrafları yanında. Askerlik yıllarının 1941’den 1944’e dek sürmesi “sakın şaşırma” sözlerini unutturuyor insana.
"Ölünce biz de iyi adam oluruz"
Aşk resmi geçidine geliyor sıra “Böyle havalarda aşık oldum” dizeleriyle. Kalabalık masalardan, çay bahçelerinden fotoğraflar var. Masalar Oktay Rıfat, Mina Urgan, Bedri Rahmi Eyüpoğlu’nun da aralarında olduğu birçok insanla dolu.
Şairin hayatına dair fotoğraflar, 1950'deki ölümüne dair bölümde “Ölünce biz de iyi adam oluruz” dizesiyle sonlanırken sergi devam ediyor.
Orhan Veli önderliğinde 1949 yılında yayına başlayan ve devam edebilmesi için paltosunun sattığı anlatılan, 28 sayılık sanat gazetesi Yaprak’ın abone defteri ve klasörü sergilenenler arasında.
Yazılı eserlere Orhan Veli büstleri ve ona dair çizimler de eşlik ediyor.
"Rakıyı sever misiniz?"
Gazeteler arasında ikisi dikkatten kaçmamalı diye düşünüyorum. İlki Vatan gazetesi ilavesi. Orhan Veli’nin ölümünün ardından hazırlandığı anlaşılan bu sayıda “Orhan Veli için ne düşünüyorlar?” başlığıyla şairlerin yanı sıra mezecilere, çıraklara yöneltilmiş soruda ilginç cevaplar görülüyor.
Bir diğeri ise 2 Şubat 1947 sayılı gazete sayfası. Sait Faik ile Orhan Veli’nin röportajı “Rakı şişesinde balık olmak isteyen şair” başlığıyla verilmiş. Süleyman Efendi’den, nasıra uzanan röportajın görülen son sorusu “Rakıyı sever misiniz?”. “Bayılırım” diye cevaplayan Orhan Veli’ye Sait Faik’in cevabı ise gerçekten 100 yaşında buradalarmış hissi veriyor; “Bendeniz de… Ucuzlamasına ne dersiniz?”
Orhan Veli’nin kendi sesinden bir Karagöz-Hacivat Muhaveresi, kalemleri, hayatına dair bir video gösterimi ve dahasını içeren sergi 1 Mayıs’a dek açık. Ziyarete bahane olur belki, şairin doğumgününün 13 Nisan olduğunu hatırlatalım. (BK)
|
Orhan Veli kimdir?
İstanbul'da başladığı eğitimine Ankara'da devam etti. İlk şiirleri Ankara Lisesi'ndeyken yayınlandı. İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesinin Felsefe Bölümü'ne başlayan Orhan Veli 1936'da eğitimini bırakarak Ankara'ya döndü. Burada PTT'de memur olarak çalışmaya başladı. 1936'da şiirleri Varlık dergisinde yayınlanmaya başlandı. Mehmet Ali Sel ve Adil Hanlı mahlaslarını kullandı. 1941'de Melih Cevdet Anday ve Oktay Rıfat ile çıkardıkları Garip adlı şiir kitabı Garip (Birinci Yeni) olarak adlandırılan akımı başlattılar. Üç yıl süren askerliğin ardından Ankara'da Milli Eğitim Bakanlığı Tercüme Bürosu'nda çalıştı, iki yıl sonra istifa etti. Ankara'da çeşitli dergilerde yazılar kaleme alan Orhan veli 1949'da sanat gazetesi Yaprak'ı çıkarmaya başladı. On beş günlük dergi 28 sayıyla sonlanırken Orhan Veli 1950 Haziran'ında İstanbul'a taşındı. Kasım ayında Ankara ziyaretinde bir çukura düşen şair, İstanbul'a geldiğinde rahatsızlanarak kaldırıldığı hastanede beyin kanaması sonucu 14 Kasım 1950'de hayatını kaybetti.
|
Sergiyi hazırlayanlar:
Koordinatör: Veysel Uğurlu; Editör: Murat Yalçın; Tasarım: Sadık Karamustafa; Danışmanlar: Haluk Oral, M. Şeref Özsoy; Çeviri yazı: Yücel Demirel; Sergi Kataloğu: Yeşim Balaban, Hasan Fırat; Fotoğraf: Hakan Ezilmez; Dijital Baskı: 7 Renk.
Serginin açık olduğu saatler:
Hafta içi: 10:00 - 19.00
Cumartesi: 10:00-18:00 / Pazar: 13:00 – 18:00
Adres: Yapı Kredi Kültür Merkezi,
İstiklal Caddesi, No: 161-161A
34433 Beyoğlu, İstanbul