Rusya’nın Ukrayna’yı işgali COVID-19 salgınını nasıl etkiledi?
* Fotoğraf: Narciso Contreras - Anadolu Ajansı (AA) / Kiev, Ukrayna
Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinin COVID-19 pandemi dinamikleri üzerindeki etkisini ölçen yeni bir araştırma yayımlandı.
Ukrayna Ulusal Bilimler Akademisi Hidromekanik Enstitüsü'nden Igor Nesteruk imzalı çalışma, 3 Nisan itibariyle 4 milyon 215 bin 47 kişinin komşu ülkelere sığınmasına sebep olan savaşın dünya çapında COVID-19 vaka sayısında artışa sebep olduğunu ortaya koydu.
Savaştan önce Ukrayna'da kişi başına düşen enfekte sayısının dünya ortalamasının 3,6 katı olduğunun tahmin edildiğini hatırlatan araştırma, söz konusu mülteci hareketliliğinin COVID-19 vaka sayılarında artış yaratmış olabileceği varsayımından hareket etti. Buna göre son dönemdeki pandemi dinamikleri önceki dönemlerde yaşanan COVID-19 dalgaları ile karşılaştırıldı.
Ukrayna, Polonya, Almanya ve tüm dünyadaki pandemi dinamiklerini, genelleştirilmiş SIR modeli ve buna karşılık gelen parametre belirleme prosedürü kullanılarak oluşturulan simülasyonlardan yararlanarak ele alan 26 Mart tarihli çalışma, Almanya ve dünyadaki ortalama yeni vaka sayısında Mart 2022 başından bu yana gözle görülür bir artış olduğuna dikkati çekti.
SIR modeli nedir?SIR modeli adı verilen model, nüfusu hastalıkla olan ilişkilerine göre üç gruba ayırıyor: S: Hastalığa yakalanma potansiyeli sağlıklı kişiler - I: Hastalığa yakalanmış ve bulaştırıcı olanlar - R: İyileşerek bağışıklık kazanan veya hayatını kaybedenler. Bu üç grubun zaman içindeki değişiminden yola çıkılarak, hastalığın ortalama ne kadar zamanda bulaştığı, bir kişinin ortalama kaç kişiye bulaştırdığı ve hastalık bulaşan kişilerin ortalama ne kadar zamanda iyileştiği tahmin edilmeye çalışılıyor. * Kaynak: BBC Türkçe |
'Artış toplu göç ile açıklanabilir'
Araştırma için Ukrayna'daki 14. epidemi dalgası, dünyadaki 7. pandemi dalgası, Polonya'daki 4. dalga ve Almanya'daki 5. dalga SIR simülasyon sonuçlarından yararlanan Igor Nesteruk, Mart 2022 itibariyle reel küresel dinamiklerin öngörülerden saptığını, özellikle 7. pandemi dalgasının doygunluk düzeyinin bu tarih itibariyle aşılmış olduğunu ortaya koydu.
23 Mart itibariyle 3,5 milyondan fazla kişinin Ukrayna'yı terk ettiğini hatırlatan araştırmacı, "Küresel günlük yeni vaka sayısındaki artış, Ukrayna'dan gelen toplu göç ile açıklanabilir" yorumunda bulundu.
Nesteruk'un altını çizdiği bazı noktalar şöyle:
24 Şubat itibariyle, enfeksiyonu yayan kişi sayısı Ukrayna'da 100 bin, tüm dünyada ise 5 milyon civarındaydı. Savaştan önce Ukrayna nüfusunun dünya nüfusundan 178 kat daha az olduğu düşünülürse, Ukrayna'da enfekte biri ile karşılaşma ihtimali dünya ortalamasından 3,6 kat daha fazlaydı. Bu da Ukraynalıların zorunlu göçünün dünyadaki yeni vaka sayısını arttırmış olabileceği anlamına geliyor.
Mart 2022 tarihi itibariyle 2 milyon Ukraynalı mülteci alan Polonya'da yeni vaka sayısındaki düşüşün yavaşladığına dikkat çeken araştırmacı, ülkede yeni vaka sayısında artış olmamasını, Polonya ve Ukrayna'da enfekte biriyle karşılaşma ihtimalinin benzer olmasına bağladı.
Ukrayna ve Polonya nüfusunun da birbirine yakın olduğunu ifade eden Nesteruk, Ukraynalı mültecilerin Polonya'daki epidemi dinamiklerinde büyük bir değişikliğe yol açmadığı yorumunda bulundu.
2022'nin başında Almanya'nın güçlü bir yeni dalga ile karşı karşıya kaldığını ve ülkedeki enfekte kişi sayısının Polonya'dan dört kat daha az olduğunu hatırlatan Nesteruk, ülke nüfusları hesaba katıldığında Almanya'da enfekte biriyle karşılaşma ihtimalinin sekiz kat daha düşük olduğuna dikkati çekti ve Ukrayna'dan gelen mültecilerin Mart 2022'de Almanya'daki yeni vaka sayısında hatırı sayılır bir artışa sebep olmuş olabileceğini ifade etti.
"Çok sayıda Ukraynalı mülteci dünya çapında yeni COVID-19 vaka sayılarını artırdı" sonucuna varılan araştırma ayrıca "kişi başına enfekte sayısının düşük olduğu ülkelerde epidemi dinamiklerinde kötüye gidişlerin beklenmesi gerektiği" uyarısında da bulundu.
Araştırma metodolojisi
Araştırma için söz konusu karşılaştırmalar yapılırken John Hopkins Üniversitesi Sistem Bilimi ve Mühendisliği Merkezi'nin (CSSE) Ukrayna, Polonya, Almanya ve tüm dünyada laboratuvarlarca doğrulanmış vaka sayılarını temel alan COVID-19 Veri Havuzundan yararlanıldı.
Savaşın başladığı 24 Şubat tarihinden bu yana Ukrayna'daki COVID-19 vaka sayılarına ilişkin güncel veriler paylaşılmadığından, araştırma yapılırken 23 Mart tarihi itibariyle Ukrayna'daki Kasım-Aralık 2021 ve Ocak-Şubat 2022 verileri, Almanya, Polonya ve dünyadaki vaka sayıları için ise Kasım-Aralık 2021 ve Ocak-Şubat-Mart 2022 verileri kullanıldı.
Ülke nüfusları, COVID-19 vakaları ve mültecilerDünya Bankası'nın paylaştığı verilere göre, 2020 itibariyle Ukrayna nüfusu 44.134.690, Polonya nüfusu 37.950.800 ve Almanya nüfusu 83.240.520 idi. Worldomters.info verilerine göre, 4 Nisan 2022 itibariyle Almanya'daki aktif COVID-19 vaka sayısı 4.359.212, Polonya'daki aktif vaka sayısı ise 521.169 idi. Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (BMMYK) verilerine göre, 3 Nisan 2022 itibariyle 4.215.047 kişi Ukrayna'dan iltica etti, bu kişilerin 2.451.342'si Polonya'ya geçti. Deutsche Welle'nin (DW) hükümet kayıtlarına dayandırdığı habere göre, savaşın ilk dört haftasında yaklaşık 300 bin Ukraynalı Almanya'ya sığındı. |
(SD/AÖ)