RTÜK'ten "Türk Malı" Dizisine "Doğru Konuş!"
Radyo Televizyon Üst Kurulu (RTÜK), 7 ve 14 Haziran'da yer verdiği "Türk Malı" isimli dizide Türkçenin bozuk kullanıldığı gerekçesiyle Show TV kanalından savunma istedi.
RTÜK, dizide "Abiye" ve "Erman Kuzu" karakterlerinin kullandığı "bozuk Türkçe"yle ilgili 15 gün içerisinde gönderilecek savunmadan tatmin olmazsa kanala "program durdurma cezası" verecek.
20 Temmuz'da alınan, kamuoyunaysa bugün yansıyan işlem, 3984 Sayılı Radyoların ve Telvizyonların Kuruluşları ve Yayınları Hakkındaki Kanunun 4756 sayılı Kanun'la değişik 4. maddesinin (z) bendine dayandırıldı.
Bu bende göre, "Gençlerin ve çocukların fiziksel, zihinsel ve ahlaki gelişimini zedeleyecek türden programların, bunların seyredebileceği zaman ve saatlerde yayınlanması" yasak. RTÜK, kanalın bu ilkeyi ikinci kez ihlal ettiğini iddia ediyor.
81 ifade "düzeltildi"
Yaptırımı gündeme getiren Radikal gazetesi, RTÜK uzmanlarının, Kuzu ailesinin iki dizede sarf ettiği ve RTÜK'çe de 'yanlış Türkçe" olarak değerlendirdikleri 81 ifadenin tek tek sıraladıklarını, bu kelime, deyim, özlü söz, özel isim, unvan, yer ismi, terim ve yabancı kelimelerin karşısına "doğru"larını yazarak mini bir "Kuzu sözlük" oluşturduklarını yazdı.
RTÜK uzman raporunda şu tespitlere yer verildi: "Dizide birçok kelime, deyim, özlü söz, özel isim, unvan, yer ismi, terim ile dilimize yabancı dillerden giren sözcükler yanlış kullanılıyor. Diyaloglarda çok fazla argo kelime yer alıyor. Bu nedenle dizi çocuklara ve gençlere kötü örnek oluyor. Diziyle ilgili 444 1 178 RTÜK İletişim Merkezi'ne şikâyetler geliyor.
"Şikâyette bulunan ebeveynlerin, dizide yanlış kullanılan kelimeleri ve argo sözcükleri çocuklarına açıklamakta güçlük çektiklerini, çocukların dizideki karakterlere özenip bu sözcükleri sürekli kullandıklarını ve bu sözcüklerin adeta çocukların dillerine yapıştığını söylüyor.
"Televizyon insanları birçok açıdan etkiliyor ve toplumsal yaşamı şekillendirmede önemli bir rol oynuyor. Televizyonda argo ve yanlış dil kullanımının ilkokul çağındaki çocuklar ve gençler üzerinde olumsuz etkisi olacaktır.
Dil Derneği: Hiç kimse heves etmesin!
RTÜK raporunda diziyle ilgili olarak Dil Derneği Yönetim Kurulu'nun, "Hiç kimsenin dili bozarak, toplumsal değerleri göz ardı ederek gülmece yapma hevesi olmamalıdır. Gülmece sanılan kimi diziler, büyük gülmece ustalarımızı incitecek kadar düzeyi düşürmektedir" şeklindeki açıklamasına da yer verildi.
Nişanyan: Dil polisliğine gerek yok
Yazar-Dilbilimci Sevan Nişanyan, "Böyle şeyler bana çok gülünç, zavallıca geliyor. Devlete ait bir teşkilâtın böyle bir görevi üstüne alması, dil polisliğine soyunması absürd bir davranış. Bir sivil toplum örgütü tepki verse belki anlaşılabilir" dedi.
RTÜK Raporu: Boy Frenk deme 'boy friend' de...
RTÜK uzman raporunda "problemli" sözcükler ve karşılığında "önerilen sözler" şöyle yer alıyor:
Aritmatik: Aritmetik
Aşortman: Eşofman
Cöle: Jöle
Mikemmel: Mükemmel
Guzu: Kuzu
Ne kadan: Ne kadar
Hakketten: Hakikaten
Ruhsal burhan: Ruhsal buhran
Yiter: Yeter (EÖ)