Rıza Sarraf'ın Tanıklığı Hakkında 5 Soru, 5 Yanıt

Eski Halkbank Genel Müdür Yardımcısı Mehmet Hakan Atilla’nın ABD’nin İran yaptırımlarının ihlal edilmesiyle suçlandığı davada, tanık olmayı kabul eden Rıza Sarraf dün (29 Kasım 2017) ifade verdi.

Kendisine yöneltilen suçlamaları kabul eden Sarraf, ABD'nın İran'a uyguladığı ambargoyu delmek için kendisine yardım eden kişinin kim olduğu sorulması üzerine Halkbank'ın eski Genel müdür Yardımcısı Atilla'yı işaret ederek gösterdi ve adını söyledi.

TIKLAYIN - Rıza Sarraf Ambargoyu Delmek İçin Kimlerle Çalıştığını Anlattı

New York’ta devam eden duruşmada neler oldu? Rıza Sarraf neler anlattığını ve soruşturmanın nereden başlayıp nedeye ulaşabileceğini beş soruda derledik

Sarraf hakkında kaç suçlama var?

Mahkemede ortaya çıkan belgeye göre Sarraf, hakkındaki para aklama ve ambargoyu delme gibi suçlamaları 26 Ekim'de kabul etti. İmzaladığı dilekçe mahkemeye sunuldu.

Sarraf ABD'nin İran'a uyguladığı ambargoyu delme, bankacılık sahtekarlığı ve bunun için örgüt kurma, kara para aklama ve bunun için örgüt kurma, ABD yasalarını delmek için işbirliği yapıp komplo kurmakla suçlanıyor. Hazırlanan ek iddianame ile görevli bir gardiyana cep telefonu, içki ve kadın getirmesi için rüşvet vermek suçlaması da eklendi.

Sarraf mahkemede hakimin suçlamaları bilip bilmediği ve kabul edip etmediğini sorduğu bölümde: “Bana yönelik 7 suçlama vardı. Hepsini kabul ettim” dedi. Bu bölümde “Bu suçlardan biri de New York’taki cezaevindeyken içki ve cep telefonu için gardiyana rüşvet vermemdi” dedi.

Dava süreci nasıl işleyecek?

Davada Halkbank Genel Müdür Yardımcısı Mehmet Hakan Atilla'nın yargılanıyor. Sarraf tanık olarak kürsüye çıktı. İddianamede Sarraf için 95 yıl ve 50 milyon dolar, Atilla için 50 yıl ve 2 milyon dolar ceza isteniyor.

Davanın seyrine karar verecek jüri üyelerinin seçimi 27 Kasım 2017 Pazartesi tamamlandı.

Jürili dava 28 Kasım 2017 Salı günü başladı.

Mahkemeye son kez çıktığında ayak bileklerinden zincirli olarak getirilen Rıza Sarraf son 3 duruşmaya katılmamıştı. Nerede olduğu konusunda Türkiye, ABD’ya nota vermişti.

ABD'deki adalet sistemine göre, yargılanan sanıkların suçlu olup olmadığına mahkeme yargıcı değil, halktan oluşan jüri üyeleri karar veriyor.

Davaya bakan hakim Richard Berman. Savcı ise David Denton

Sarraf önce savcı tarafından sonra davada sanık olarak bulunan Atilla’nın avukatları tarafından sorgulanacak.

Savcı neden değiştirildi?

Sarraf aleyhindeki iddianameyi Mart 2016’da Preet Bharara hazırlamıştı. Bharara, Başkan Obama tarafından 2009’da New York Güney bölgesi savcısı olarak aday gösterilmiş ve ABD Senatosu’nda oybirliğiyle seçilmişti. Mart 2017'de yeni başkan Donald Trump, Barack Obama döneminde atandığı için Bharara’nın istifasını istedi. Bharara istifa talebine uymayacağını açıkladı fakat kısa süre sonra görevinden alındı. Dava dosyası yeni savcı David Denton’a verildi.

Türkiye’den hangi bakanların adını verdi?

Sarraf ifadesinde eski AB Bakanı Egemen Bağış ve eski Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan’la ilgili iddialarda bulundu.

Egemen Bağış’ın adı, Aktif Bank’la bağlantılı olarak geçti.

Sarraf, İran ile ticaret yapmak için Aktif Bank’ta hesap açmak istediğinde olumsuz yanıt aldığını. Bankada hesap açabilmek izine ihtiyaç duyduğunu. Banka ile bağlantıyı dönemin AB Bakın Egemen Bağış aracılığıyla sağladığını söyledi.

Aktif Bank 1999 yılında Çalık Holding bünyesinde kuruldu. 2007’de yeniden yapılandırılan ve 2008 yılında Aktif Bank adını aldı. Özel sermayeli yatırım bankası.

Çalık Holding ise 1981 yılında Ahmet Çalık tarafından kuruldu. Enerji, inşaat ve gayrimenkul, madencilik, tekstil, finans ve telekomünikasyon alanlarında faaliyet gösteriyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın damadı ve bugün Enerji bakanı olana Berat Albayrak, 2007 – 2013 yılları arasında holdingin genel müdürüydü.

Sarraf, ADB’deki davada dönemin Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan’a da rüşvet verdiğini söyledi.

Sarraf’a Çağlayan’ın ailesine de para ödeyip ödemediği soruldu. Yanıt evet oldu. Bunun üzerine savcı Çağlayan'ın kardeşine (Şenol Çağlayan) yapıldığı iddia edilen 2,4 milyon liralık ödemeye dair banka dekontu dava dosyasına girdi.

Zafer Çağlayan, Sarraf’a Aktif bank ile İran üzerinden ticaret yapması konusunda sorun yaşaması üzerine Halkbank ile çalışması için yardım etti.

Sarraf neden Çağlayan’dan yardım istediğini ise şöyle açıkladı:

“Halkbank Genel müdürü Süleyman Aslan benimle çalışmak istemedi. Çünkü eşim Ebru Gündeş ünlü bir sanatçı olduğu için göz önündeydim. Beni reddetti. Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan’a gittim. Halkbank için aracı olmasını istedim. Çağlayan İran karından yüzde 50 istedi. Çağlayan’a 45-50 milyon Euro, 7 milyon dolar, 2,5 milyon lira rüşvet ödedim.”

Egemen Bağış ve Zafer Çağlayan 17 Aralık yolsuzluk ve rüşvet soruşturmalarında adı geçen dört bakan arasında yer alıyordu. Soruşturma da gözaltına alınanlardan biri de Rıza Sarraf’dı.

Rıza Sarraf'ın soruşturmanın kilit ismi olduğu, bürokraside dört bakan ile geliştirdiği ilişkiler ve rüşvet çarkı sayesinde kara para aklama, altın kaçakçılığı gibi birtakım suçlar işlediği öne sürülmüştü. Soruşturma kapsamında gözaltına alınan 71 şüpheliden 24'ü çıkarıldıkları mahkemece tutuklandı, 38'i de adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı.

Şüpheliler arasında bulunan İçişleri Bakanı Muammer Güler, Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan, Çevre ve Şehircilik Bakanı Erdoğan Bayraktar ve Avrupa Birliği Bakanı Egemen Bağış hakkında cezai kovuşturma yapılabilmesi için hazırlanan fezlekeler, TBMM'ye gönderilmek üzere Adalet Bakanlığı'na sunuldu. Bakanların Yüce Divan’a sevk edilmesi oylaması AKP’lilerin oylarıyla 22 Ocak 2015’te reddedildi.

Davanın seyri ne olacak?

Davanın hakimi Richard Berman Eylül ayında yaptığı açıklamada, eski Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan'ın da yer aldığı yeni iddianame ile birlikte davanın seyrinin değiştiğini söylemişti. Berman ayrıca yeni iddianame ile Halk Bankası'nın öne çıktığını da belirtmişti. Bu açıklama ile birlikte ABD’deki Rıza Sarraf davası olarak başlayan sonradan Mehmet Hakan Atilla davası olarak adlandırılan davanın 17 Aralık yolsuzluk ve rüşvet soruşturmalarının aynı iddiaları ele alacağı öne sürülmüştü. Sarraf’ın ilk günkü ifadeleri bu görüşü destekliyor.

Sarraf’ın ilk ifadesi sırasında mahkeme salonunda savcı üzerinde çalıştığı bir “duruşma tahtası” bulunuyor. Bu tabloda ifadelerde adı geçen kişilerin isimleri bir örgüt şeması gibi savcı tarafından içi boş kutucuklar halinde çiziliyor. Tahtada en tepede İran eski cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad ve İran’ın ruhani lideri Ali Hamaney’in ismi yer alıyor. Onların altında da İran Merkez Bankası Başkanı, İran Petrol Bakanı gibi dönemin İranlı yetkililerinin isimleri bulunuyor. Daha altta Hakan Atilla, Süleyman Aslan, Zafer Çağlayan’ın adları yazılı. Listenin aynı sırasında boş kutular bulunuyor. Sarraf’ın ifadesi sürdükçe bu kutuların doldurulması bekleniyor. Kutuların doldurulmasıyla soruşturmanın nerelere kadar uzanacağı görülecek. (HK)