Portekiz’de sandıktan aşırı sağ çıktı
Portekiz'de dün yapılan erken genel seçimler sonucunda, ana muhalefetteki sağ görüşlü Demokratik İttifak’ın (AD) azınlık hükümeti kurması öngörülüyor.
Ülkede seçimlere katılım, yüzde 52 olan 2022'deki son seçimlere göre artarak yüzde 66 oldu.
İçişleri Bakanlığının açıkladığı sandıkların yüzde 98'ine göre duyurulan resmi olmayan sonuçlarda iktidardaki Sosyalist Parti (PS) ile ana muhalefetteki AD eşit oy oranlarında (yüzde 28,7) olsa da AD "seçimleri kazandığını", PS ise "muhalefet yapacağını" duyurdu.
“Aşırı sağ ile hükümet kurmama” sözü
Sosyal Demokrat Parti (PSD) ve Hristiyan Demokratların ittifakından oluşan AD'nin lideri Luis Montenegro, yaptığı konuşmada, "Seçimleri AD kazandı, PS kaybetti. Portekizliler yeni hükümet istediklerini sandıkta söyledi" dedi.
Montenegro, Cumhurbaşkanı Marcelo Rebelo de Sousa'dan hükümeti kurma görevini kendisine vermesini isteyeceğini açıkladı.
Yaklaşık 9 yıl aradan sonra Portekiz'de tekrar iktidara gelmesi beklenen sağın lideri olan Montenegro, seçim kampanyası boyunca söylediği "aşırı sağ ile asla hükümet kurmama" vaadini tekrarlayarak, “Verdiğim sözü tutacağım” dedi.
“Seçim programımız bağdaşmıyor”
Son seçimlerde yüzde 41 olan oy oranı yüzde 28'lere düşen PS'nin yeni lideri Pedro Nuno Santos da, "Meclis çoğunluğu olmasa da AD'yi seçim başarısından dolayı kutladığını" belirtip, "Bizim çoğunluğumuz yok ve seçim programımız AD ile de bağdaşmıyor. PS olarak muhalefete liderlik edeceğiz ve Portekizlilerin güvenini tekrardan kazanacağız. Avrupa Parlamentosu seçimlerini kaybetmeyeceğiz" diye konuştu.
AD'nin azınlık hükümeti kurmasına müsaade edeceklerini ima eden Santos, aşırı sağın aldığı oyun "görmezlikten gelmeyecek kadar önemli olduğunu, ana muhalefeti (aşırı sağcı parti) Chega'nın eline bırakmayacaklarını" söyledi.
Chega 5 yılda üçüncü parti oldu
Portekiz siyasetinde sadece 5 yıllık bir geçmişi olan, 2019'da 1 olan milletvekili sayısını 2022'de 12'ye çıkardıktan sonra pazar günü yapılan son seçimlerde 46'ya kadar yükselten aşırı sağcı Chega, üçüncü büyük siyasi parti oldu.
Eski futbol yorumcusu olan, Chega lideri Andre Ventura, "seçimlerden büyük bir zafer elde ettiklerini" söyledi.
“Portekiz'de sol kaybetti”
AD'ye seslenerek, "Portekiz'de sol kaybetti. Biz gelecek 4 yıl için iktidara talibiz. Meclis'te çoğunluk bu Chega ile birlikte olabilir" diyen Ventura, "İki partili dönem sona erdi. Chega, 1 milyondan fazla oyu geçti. Son seçimlere nazaran oylarını 4 kat artırdı" değerlendirmesinde bulundu.
Basını eleştirdi
"Portekiz demokrasi tarihinde seçimlerden önce en fazla saldırıya uğrayan siyasi parti olduklarını" savunan Ventura, "yanlı ve gerçekleri çarptıran haber yaptıkları" gerekçesiyle basını ve anket şirketlerini eleştirdi.
Ventura, hükümete girmek istediklerini açıkça dile getirse de, mevcut durumda AD'nin azınlık hükümeti kurmak için PS'nin desteğini alacağı liderlerin söylemlerinden belli oldu.
Erken seçim
Portekiz'de 2015'ten bu yana başbakan olan Antonio Costa, 30 Ocak 2022'deki seçimlerde yüzde 41'lik rekor bir oranla Sosyalist Parti’yi (PS) tek başına iktidara getirse de yakın çevresindeki yolsuzluk iddialarının ardından Kasım 2023'te başbakanlıktan istifa etmiş ve erken genel seçim kararı alınmıştı.
Costa'nın PS liderliğini de bırakmasının ardından Aralık 2023'te eski Altyapı ve Konut Bakanı Pedro Nuno Santos partinin genel başkanlığına seçildi.
Resmi olmayan sonuçlara göre 230 sandalyeli Meclis'in dağılımı şu şekilde oldu:
Demokratik İttifak (AD) 74, Sosyalist Parti (PS) 75, Chega 46, Liberal Girişim (IL) 8, Sol Blok (BE) 5, Özgür (L) 4, Portekiz Komünist Partisi (PCP) 3, Üniter Demokratik Koalisyon (CDU) 3, Portekiz Doğa ve Hayvan Korumacı Parti (PAN) 1. (11 sandalye kesin sonuçlar açıklandığında belli olacak)
(AS)