Patlamanın Ardından Arsan: Medya Serinkanlı Olmak Zorunda
İstanbul Güngören’de gerçekleşen bombalı saldırı TV kanallarına önce “kanlı” görüntülerle yansıdı. İlerleyen saatlerde İstanbul Valisi Muammer Güler basından ricada bulundu ve görüntüler mozaiklendi.
Mozaiklenen görüntüler yerini “kanlı” ifadelerle dolu cümlelere bıraktı. Olay yerinden bildiren muhabirler saatlerce kopan bacaklardan, kan revan sokaklardan bahsettiler.
Görüşlerine başvurduğumuz medya eleştirmeni ve Bilgi Üniversitesi İletişim Fakültesi Öğretim Üyesi Esra Arsan bianet’e patlamanın medyadan nasıl yansıdığını anlattı.
“Gazeteciler erken yargıya vardılar”
“Henüz herhangi bir delil olmamasına rağmen suçlunun ‘bulunmasını’, bir örgütün ya da eylem grubun olayı üstlenmesini veya emniyet raporlarının açıklanmasını beklemeden gazeteciler hemen yargıya vardılar. Ve birilerini de bu yargılara doğru yönlendirdiler. Yapılan haberlerde tek adres PKK olarak gösterildi. Böyle bir beklenti var gazetecilerde. Halbuki henüz daha bir yargıya varmak için çok erken. Çünkü ne olduğu araştırılmamış.”
“Kanlı görüntülerin sebebi insani zaaflar ve editör baskısı”
Arsan’ın ekranlara yansıyan ve bugün de gazetelerin ilk sayfalarında yer alan “kanlı” görüntülere ilişkin görüşleri şöyle:
“Gazeteciler dünyanın her yerinde kan gördükleri zaman reyting getireceğini bildikleri için buna odaklanıyorlar. Ama aslında oraya o gün o saatte giden gazeteciler hepsi hayatlarında bu tip haberleri takip etmedikleri için insani zaafların ve editörlerin baskılarının ve taleplerinin kurbanı oluyorlar. Hem hazırlıksız yakalanmış olmanın verdiği bir his hem de İstanbul’un göbeğinde meydana gelmiş kanlı bir eylem olmasının bilinçsizliğiyle çok absürd şeyler yapılıyor.”
“Muhabir olayın aktörü değil, gözlemcisi”
CNN Türk ve TRT muhabirlerinin haberi sunarken “Bu olayı yapanları lanetliyoruz. Terörle mücadelemiz sürecek” şeklindeki sunumlarını hatırlattığımız Arsan muhabirlerin dikkat etmesi gereken noktaları şöyle sıralıyor:
“Muhabir henüz ne olduğunu bilmediği bir olay hakkında insanları galeyana getirmek için orada bulunmuyor. Yaşanan olayın aktörü değil. Gözlemci olmak ve olayı manipüle etmemek zorunda. Gazeteci İnsanların acılarından prim sağlamaya çalışmamalı.”
Patlamada hayatını kaybeden çocuklar hakkında yapılan haberlerin dramatikliği Arsan’a göre duygu istismarı:
“Çocuklar söz konusu olduğunda her zaman insanlar çok daha hassas oluyorlar. Çocukların içinde bulunduğu şiddet eylemleri çok daha fazla duygusallık yaratıyor. O çocukların aileleri, çevresi ve onların hassasiyetlerine dikkat etmek lazım.”
Peki ne yapmalı?
Bu tip olaylarda haberi nasıl sunmak gerekir? Hangi noktalara dikkat etmek, hangi hassasiyetleri gözetmek gerekir?
Arsan’ın önerileri şöyle:
“Durmak, birbiriyle rekabet etmeden, soğukkanlılıkla bakmak, gerçek verilere ulaştıktan sonra bu bilgileri vermek doğru olur diye düşünüyorum.” (BÇ/EZÖ)