Özel Eğitim Öğretmenliğinde Branşlaşma Kalktı; Peki Nitelik Sorunu Nasıl Çözülecek?
Engelli öğrencilere eğitim veren özel eğitim öğretmenliğinde zihin/görme/işitme alanındaki branşlaşma kalktı. Bundan sonra eğitim sadece özel eğitim öğretmenliği genel adı altında yürütülecek.
Uzmanlar, özel eğitimin tek bir çatı altında genel eğitim olarak verilmesinin olumlu olduğunu ancak esas sorunun eğitim kalitesinde yaşandığına dikkat çekiyor.
Üniversitelerde lisans düzeyinde zihinsel engelliler, görme engelliler, işitme engelliler ve üstünzekâlılar öğretmenlikleri bulunuyor. Sadece Hatay’da bulunan Mustafa Kemal Üniversitesi’nde özel eğitim öğretmenliği programı yer alıyor.
Az mezun var
Her yıl ortalama yaklaşık 2500 özel eğitim öğretmeni mezun oluyor. 2014 yılı verilerine göre 22 üniversitede toplam 8012 öğrenci eğitimine devam ediyor.
Ancak bu okullarda yeterli mezun olmadığı için Milli Eğitim Bakanlığı, son yıllarda çeşitli kurslar düzenleyerek sınıf öğretmenlerini özel eğitim öğretmeni olarak atıyor. Bu da kurs alan öğretmenlerde nitelik sorununu da beraberinde getiriyor.
8 Ocak 2016 yazılı Yükseöğretim Kurumu Başkanlığı kararına göre, zaten hali hazırda özel eğitim alanında branş ayrımı yapmadan öğretmen ataması yapıldığına dikkat çekilerek bundan sonra programın adının da özel eğitim programı olarak değiştirileceği belirtildi.
İşaret dili bilmeden mezun oluyorlar
Mevzuattan Uygulamaya Engelli Hakları İzleme Raporu 2014 eğitim bölümü yazarı, aynı zamanda Engelli Kadın Derneği’nden İdil Seda Ak, dünyada özel eğitim öğretmenliğinin genel bir çatı altında verildiğini uzmanlaşmanın alınan seçmeli derslerle yapıldığını söyledi.
“Öncelikle zaten Türkiye’de branşlaşma eğitiminde sorunlar yaşanıyor. İşitme engelli öğretmenleri işaret dili bilmeden, görme engelli öğretmenleri braille alfabesi bilmeden mezun oluyor. Yani branşlaşma neden var anlamak çok zor.
"Avrupa’da uygulanan genel program üzerinden uzmanlaşma sağlamak. Öğrenci özel eğitim bölümüne giriyor, sonra seçtiği derslerle isterse erken çocukluk özel eğitimi, isterse görme engelli çocuk eğitimi üzerine uzmanlaşıyor. Ancak burada öğretmen genel eğitim alarak tüm engelli gruplarını öğreniyor.
Her engel grubunu öğrenmeliler
"Branlaşma olduğu müddetçe öğretmenler farklı engelli gruplarıyla ve çoklu engelli öğrencilerle karşılaşınca hiçbir şey yapamıyor. Mesela şu anda görme/işitme engelli öğretmenleri zihinsel engelli öğretmeni olarak atanıyor. Oysa o konuda hiçbir bilgisi yok. Özellikle rehberlik araştırma merkezlerinde bu çok sık yaşanan bir sorun. Dolayısıyla genel eğitim verilmesini olumlu buluyorum, önemli olan kalitesinin arttırılması.”
Nitelikli ders içeriği ve uygun akademisyen şart
Özel Eğitimciler Derneği Başkanı Ercan Karaca da eğitimin içeirği ve kalitesi değiştirilirse bu uygulamanın başarılı olacağaını düşünüyor.
“Ben 1986’da üniversiteye başladığımda branlaşma yoktu, 1990’da geldi, şimdi yeniden eskiye dönülüyor. Özel eğitim öğretmenliği adı altında işitme, görme, zihinsel engellilere yönelik gerekli teori ve uygulama dersleri düzenlenirse, nitelikli bir ders içeriği ve uygun akademisyenlerle eğitim verilirse bu uygulama başarılı olur.
"Belki eğitim hazırlıkla birlikte beş yıla da çıkartılabilir. Ancak bazı üniversitelerde bazı bölümlerin akademisyeni olmayabilir. Mesela her üniversitede işitme engelli eğitmeni yok. Ayrıca hala akademik kadro tamamlanmadığı için öğrenci alamayan üniversiteler var. Bu kadrolar tamamlanır ve öğrenci kontenjanı arttırılırsa, birkaç yıl içinde özel eğitim öğretmeni ihtiyacı sadece buradan mezun kişilerce karşılanabilir.” (NV)