Nurhakın Üzerinden Geçen 36 yıl
Taşıdıkları pankartlardan biri şöyle diyordu: "Onları yok ederek ülkenin geleceğinin kararttılar!"
Cemgil ve arkadaşları 17 Mart 1971'de Deniz Gezmiş'le Yusuf Arslan'ın Gemerek'te yakalanmaları üzerine Adıyaman civarındaki Nurhak dağına çıktı. Burada arkadaşlarıyla birlikte gerilla kampı kurdu. Mayısın sonunda İnekli köyü muhtarının ihbarı üzerine kuşatıldılar. Sinan, 31 Mayıs 1971'de askerlerle çıkan çatışmada; Alparslan Özdoğan ve Kadir Manga ile birlikte vuruldu.
Adıyaman Gölbaşı ilçesinde cenazeyi almaya giden Sinan'ın annesi Nazife Cemgil, çevresini saran kadınlara Sinanlar'ı şöyle anlattı: "Bu oğlum Sinan... Bunlar da onun arkadaşları (Kadir ve Alpaslan), kardeşleri.... onlar da oğullarım... Bu çocuklar, bu oğullar; bu ülkeyi, halkı, sizleri sevdiler. Başka bir istekleri yoktu. Her biri birer dehaydı. Her biri üstün zekalı birer güzel insandı. Dileselerdi, düzenin adamları olsalardı, şimdi burada cansız yatmazlardı. Birer milyoner olurlardı. Ama onlar, halkı, sizleri sevdiler. Sizin sorunlarınızı omuzladılar. Size yalan söylüyorlar. Onlar eşkıya değildi..."
Sinan Cemgil
12 Mart öncesinde devrimci gençlik hareketinin önde gelen isimlerinden ve (THKO) kurucularından Sinan Cemgil, öğretmen bir anne ve babanın oğlu olarak 15 Kasım 1944'te İstanbul'da doğdu.
İstanbul'da başlayan ilk eğitimine, annesinin Yozgat'a sürülmesi üzerine Yozgat'ta devam etti. İstanbul'a geri döndüğünde aynı okulda tamamladığı ilkokuldan sonra, 1956'da İstanbul İtalyan Lisesi'ne kayıt oldu ancak, son sınıfta kendi isteğiyle Pendik Lisesi'ne geçti.
1964'te, Ortadoğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Mimarlık Fakültesi'ne girdiğinde, siyasetle de ilgilenmeye başlamıştı; 1965'te ODTÜ SFK'nin kuruluşuna katılarak, bir süre genel başkanlığını yaptı. Aynı yıllarda Türkiye İşçi Partisi'ne (TİP) üye olarak, partinin çeşitli çalışmalarına aktif olarak katıldı. 1968'le birlikte yoğunlaşan öğrenci eylemlerinde ODTÜ içindeki mücadelesi ve sevilen kişiliğiyle üniversitedeki hareketin doğal önderi konumuna yükseldi.
1966'da yapılan ilk anti-Amerikan yürüyüşe katıldı ve 1967'deki Hazırlık Okulu boykotunda aktif olarak görev aldı. 1968 sonbaharında önce Mimarlık Fakültesi'nde başlayan sonra da tüm ODTÜ'ye yayılan boykota önderlik etti. Aynı yılın Aralık'ında Ankara'da Amerika Birleşik Devletleri (ABD) subay kulübüne karşı yürütülen eylemin içinde de yer alan Sinan Cemgil, Ocak 1969'da ABD Büyükelçisi Kommer'in ODTÜ'yü ziyareti sırasında arabasının yakılması nedeniyle bir süre arandıktan sonra yakalanarak, yargılandı ve ardından serbest bırakıldı.
Yine 1969'un Nisan'ında ODTÜ'de gerçekleşen işgale önderlik etti. İşgali yürüttüğü gerekçesiyle arandıktan sonra tutuklandı ve bir süre sonra serbest bırakıldı. Bu yıllarda TİP içinde yoğunlaşan ve ayrılıklara yol açan tartışmalarda taraf olarak görünmemesine rağmen, TİP üyeliğini korudu. Sinan Cemgil, öğrenci eylemlerinden uzak kaldığı 1970'te Hüseyin İnan ve Deniz Gezmiş ile birlikte THKO'nun kuruluş çalışmalarını gerçekleştirdi.
5 Mart 1971'de ilk kez Ankara'da dört ABD'li erin kaçırılmasından sonra yayınlanan bildiriyle kendini duyuran THKO'nun bütün eylemlerinde yer aldı. 9 Mart 1971'de ABD'li erlerin serbest bırakılması ve 12 Mart'ta verilen muhtıradan sonra arkadaşlarıyla birlikte Ankara'yı terkeden Cemgil, 17 Mart'ta Deniz Gezmiş ile Yusuf Aslan'ın Gemerek'te yakalanmaları üzerine Adıyaman civarındaki Nurhak dağına çıktı.
Burada arkadaşlarıyla birlikte gerilla kampı kurdu. Örgütün amacı kentlerde başlayacak hareketlerle birlikte civardaki ABD Kürecik Radar Üssü'ne karşı eylem düzenlemekti. Ancak Cemgil ve arkadaşları Mayıs'ın sonunda İnekli köyü muhtarının ihbarı üzerine kuşatıldılar. Sinan Cemgil, 31 Mayıs 1971'de güvenlik güçleriyle çıkan çatışmada Alpaslan Özdoğan ve Kadir Manga ile birlikte vuruldu.
THKO
Türkiye Halk Kurtuluş Ordusu (THKO), silahlı mücadeleyi temel alan şehir ve kır gerillasına dayalı örgütlenmeyi savunan ve uygulayan anti emperyalist bir devrimci örgüt olarak kuruldu. THKO aydın gençlik hareketi olarak doğdu, ama süreç içersinde işçi sınıfı ve emekçiler arasında kendine kitle tabanı bulabildi. THKO'nun ilk yazılı belgesi; "Dünya ve Türkiye Halklarına" adlı işçileri, köylüleri ve aydınları THKO saflarına çağıran bir kuruluş bildirgesidir. THKO imzalı ikinci belge "Türkiye Devriminin Yolu", üçüncü belge ise "Mücadelede Birlik" adlı broşürdür.
THKO temel mücadele alanı olarak kırları belirlemişti. Bu perspektife uygun olarak kır gerillası Malatya'nın Akçadağ bölgesinde başlatıldı, ancak gerilla grubu, Nurhak dağlarının eteğindeki İnekli köyü yakınında jandarmayla girilen ilk çatışmada ağır kayıplar verdi. Bu çatışmada, dağdaki grubun lideri Sinan Cemgil ile birlikte Kadir Manga ve Alpaslan Özdoğan öldürüldü. Diğerleri ise yakalandı. THKO'nun lider kadrolarından Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan ise şehirde planlanmış bazı eylemleri gerçekleştirdikten sonra dağdaki gruba katılmak üzere gelirken yakalandı. Tutuklanan THKO militanları, 12 Mart'ın askeri mahkemelerinde yargılandılar.(EÜ)
* Bilgiler Sosyalizm ve toplumsal Mücadeleleri Ansiklopedisi'nin 7. cildinden.