"Neoliberal akıl kıdem tazminatını yeniden hedefe koydu"
*DİSK'in 2017'deki kıdem tazminatı eylemi (Fotoğraf: Akın Çeliktaş)
Kocaeli Üniversitesi Çalışma Ekonomisi ve Endüstriyel İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Aziz Çelik, hükümetin 7 Eylül'de açıkladığı Orta Vadeli Program'da (OVP) kıdem tazminatının fona dönüştürülmesinin hedeflendiğini yazdı.
Çelik, BirGün için kaleme aldığı yazıda, 2024-2026 dönemi OVP'de kıdem tazminatıyla ilgili açık bir ifade olmadığını, ancak "kıdem tazminatını ortadan kaldırma niyeti"nin Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz tarafından açıkça telaffuz edildiğini belirtti.
OVP'nin satır aralarında kıdem tazminatına yönelik "çok yönlü tehditler" olduğuna dikkat çeken Çelik, "Anlaşılan çok tepki çekeceği için OVP'de açıkça yer verilmeyen kıdem tazminatının fona devri meselesi tamamlayıcı emeklilik sistemi (TES) adı altında kamuoyuna sunuluyor" dedi.
Kıdem tazminatı 47 yıldır hedefte
Çelik ayrıca, kıdem tazminatının fona devri konusunun 1976 yılından bu yana gündemde olduğunu hatırlattı.
47 yıldır tüm girişimlerin işçi ve sendikaların tepkileri üzerine başarısızlıkla sonuçlandığını belirten Çelik, iktidarın son girişimine ilişkin de şu tespitlerde bulundu:
- OVP'de yer alan ikinci basamak emeklilik sistemine dönüşecek tamamlayıcı emeklilik sistemi (TES) hedefi sosyal güvenlik sistemi ve kıdem tazminatı için ciddi bir tehlikedir.
- Böylece giderek düşen kıdem tazminatına tümüyle ortadan kalkabilir. Bu sistem kıdem tazminatının ortadan kaldırılması ve bireysel sigorta primine dönüşmesine yol açar.
- Dahası "İkinci emeklilik maaşı" gibi sunulan bu model gerçekleşirse mevcut kamusal emeklilik sistemi daha da kötüleşebilir.
- Emekli aylıklarının iyileştirilmesi yerine "ikinci emekli maaşı" aldatmacası öne çıkarılabilir.
- Sosyal güvenlik sisteminin bireyselleşmesinin, özelleştirilmesinin önü açılabilir. Oysa yapılması gereken kamusal emeklilik sistemini iyileştirmektir.
Aziz Çelik'in "'İkinci emekli maaşı' aldatmacası: Kıdem tazminatına yine göz diktiler!" başlıklı yazısını okumak için tıklayın
Türk-İş ve DİSK'ten tepki
Kıdem tazminatı tartışmalarına ilişkin yazılı açıklama yapan Türk-İş, OVP'nin "Fiyat İstikrarı ve Finansal İstikrar" bölümünde "öncelikli reform alanı" olarak düzenlenmek istenen "İkinci Basamak Emeklilik Sistemi"nin işçilerde önemli bir endişe ve rahatsızlığa yol açtığı belirterek şunları kaydetti:
"Böyle bir düzenleme teklifinin gündeme gelmesi ve tartışılması çalışma hayatının huzurunu bozmuştur. Getirilmek istenen emeklilik sistemiyle amaçlanan emeklilerin gelir kaybını telafi edecek ve çalışma dönemindeki yaşam standartlarını korumayı sağlayacak bir yapının oluşturulması değil, ekonominin kaynak ihtiyacının karşılanmasıdır.
Kıdem tazminatının özüne yönelik herhangi bir düzenleme işçilerin verimliliğini, çalışma motivasyonunu olumsuz etkileyecek, iş barışını bozacaktır.
İşçiler için geleceğinin güvencesi olan kıdem tazminatının enflasyonla aşınmasına artık dur denilmeli, kıdem tazminatında hak kaybına neden olabilecek girişimler artık sona ermelidir."
DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu ise Fox TV canlı yayınında yaptığı açıklamada, "Kıdem tazminatı, Türkiye işçi sınıfının 90 yıllık, en köklü kazanılmış haklarından bir tanesi. Yıllardır çeşitli hükümetler döneminde kıdem tazminatını sınırlamak, budamak, bu hakkı ortadan kaldırmak için çeşitli girişimler hep oldu" dedi ve bu hakkı fona devrederek yok etmek isteyen her türlü girişimin karşısında duracaklarını söyledi.
(VC)