Muzır Kurulu Ne Bağımsız, Ne Uzman

Başbakanlık’a bağlı olarak görev yapan “Muzır Kurulu”nun “bağımsız bilirkişilik” görevini yerine getiremeyeceğini vurgulayan avukatlar İşbulur, Kerestecioğlu ve Kuşkonmaz, kurulda yer alan kişilerin de “uzman niteliğinden” yoksun olduğunu savunuyor.

Avukatlar ayrıca, “muzır” niteliğini belirleyen “ar ve haya duygularını incitici” tanımının “belirsiz bir kriter” olduğunu da vurguluyorlar.

Avukatlar Kuşkonmaz, İşbulur ve Kerestecioğlu’nun görüşleri şöyle:

Kuşkonmaz: Devlet kendi yargısına güvenmiyor

Ortada bir yasa varsa, o yasayı uygulayacak kurum da yargıdır. Yargının dışında bu tür yan ya da üst kurulların kendisi şaibelidir. Hukukun olduğu yerde, bu tür yan kurullar, üst kurullar hep bir çıban başıdır ve Türkiye’de o kadar çok çıban başı var ki…

Hukukun üstünlüğünün söz konusu olduğu, kuvvet ayrılığı ilkelerine yer verildiği sistemlerde, Küçükleri Muzır Neşriyattan Koruma Kurulu’nun varlığı, tuhaf bir uygulama. Bu tür kurullar, devletin, kendi yargısına güvenmemesinin bir sonucudur.

Yargı erkini kullanan güç o kadar ehil bırakılmalıdır ki, yasama organı çalıştıktan sonra bu yasama faaliyeti sonucu ortaya çıkan metinlerin nasıl kullanılacağı, bu metinlerde yer alan hükümlerin yaşamda nasıl uygulanacağı konusunda ara duraklar olmamalıdır. Bu tür kurumlar bu tür ara duraklardır, yargıya müdahaledir. Bunların yerine çağdaş sistemlerde olduğu gibi danışmanlıklar ,psikologlar vs. olmalı.

“Çocuğa çocuğun dünyasını bilen uzman gerekir”

Örneğin çocukların büyüklerin dünyalarından farklı bir dünyaları olduğu için çocuk mahkemeleri kuruldu. Amaç bu, bu amaç doğrultusunda bir fiziksel altyapı gerekiyor. Ancak işin uygulayıcıları, bu işin farkında olmadıkları için çocuk mahkemesini Fikri ve Sınai Haklar Ceza Mahkemesi’nin yanında kuruyorlar. Orada ünlüler yargılanıyor, basının gözü orada.

Sonuçta, bu kurullara hiç gerek yok. Çocuğu, çocuğun dünyasını bilen, “muzır”ın, zararın ne olduğunu bile uzmanlar gerekiyor. Bu tür uzmanların yerine, devleti sağlım bir şekilde temsil eden kurumların denetçileri, totaliter bir uygulama oluşturuyorlar. Bu da küçükleri muzır neşriyattan korumak yerine devlet baskısına maruz bırakıyor.

Türkiye’de adli yargıdaki davaların yüzde 30’u, Devlet Güvenlik Mahkemeleri’ndeki (DGM) davaların yüzde 50’si beraatle sonuçlanıyor. Bu demek ki, belli alanlarda her şeye dava açılıyor. Muzır alanında da benzer bir durum söz konusu olabilir. Ancak neyse ki, yargılama böyle kurullara göre daha iyi çalıştığı için her muzır görüşünden muzır kararlar çıkmıyor.

Kerestecioğlu: Muzır Kurulu’nun görüşleri tarafsız değil

Küçükleri Muzır Neşriyattan Koruma Kurulu, Başbakanlık’a bağlı; üyelerinin kamu personeli niteliği taşıdığı, idareye bağlı bir kurum. Bu açıdan, bu kurum karar ve görüşleri tarafsız bir bilirkişi görüşü olmayıp, idari karar mahiyetinde.

Onun ötesinde, konusunda uzman ya da edebiyatla, basınla ilgili belirli kurumlardan görüş alınabilecekken, böyle bir idari kurumdan görüş alınması iradeyi sakatlayan bir şey.

Bu, genel hukuk mantığına aykırı bir durum. Sonuçta mahkeme, bilirkişinin sunacağı rapordan bağımsız karar veriyor. Ancak bu kurul Başbakanlık’a bağlı ve bu nedenle görüşleri genellikle mahkeme kararlarına da yansıyor.

Sonuçta, Küçükleri Muzır Neşriyattan Koruma Kurulu’nun varlığı, mahkemelerin bağımsızlığını zedeliyor.

Üstelik, Küçükleri Muzır Neşriyattan Koruma Kurulu’nun Kadın Argosu Sözlüğü’nü değerlendirdiği raporunda, kadın cinselliğinin hiçe sayıldığını görüyoruz. Toplumda kadınların edepli olmaları, belli sınırlar içerisinde davranmaları gerektiği görüşü yaygın. Bu kurum da, çok daha muhafazakar görüşleri beyan ediyor.

Karar dayanaktan yoksun

Oysa, müstehcenlik, edep, ar kavramları çok değişken kavramlar. Ve bu konu, resmi kişi ve kurumların edep duygularına ve anlayışlarına göre değerlendirilemez.

Karşılaştırmalı hukuk açısından müstehcenlikle ilgili ele alınacak kriterler, “bir eserin yayımlanması, serbest bırakılması halinde kişilerde saldırgan cinsel eğilimler, ruhsal sarsılmalar, cinsel bir başıbozukluk yaratıp yaratmayacağı”dır. Karşılaştırmalı hukukta, bu tip yıkıcı etkilerin kriter olarak ele alındığını görüyoruz.

Türk hukuk sisteminde, kurulu oluşturan kişilerin kendi muhafazakar görüşleri söz konusu. “Ar ve haya duygularını incitmek” çok belirsiz bir tanımlama.

Filiz Bingölçe’nin “Kadın Argosu Sözlüğü” ile ilgili kurul raporunda “kadınlar edeplidir ve argodan sözlük olmaz” deniyor. Bu kimin değerlendirmesi? Kriter belli değil, dayanaktan yoksun.

İşbulur: Erkeklerin argo sözlüğü yasaklanır mıydı?

Küçükleri Muzır Neşriyattan Koruma Kurulu’nun varlığı bile kötü. Neden birileri bir şeyleri denetliyor? Kurul raporlarında genellikle “ayıp, ahlaka aykırılık, genel örf ve ahlak duygularını incitici” gibi gerekçeler yer alıyor. Bunlar son derece subjektif değerlendirmeler.

Kadın Argosu Sözlüğü yargılanıyor. Peki olaya başka bir açıdan baksak, erkeklerin argo sözlüğü yargılanır mıydı? Sanmıyorum. (BB)