Muş Sivil Toplum Platformu’ndan Varto Raporu
Muş Sivil Toplum Platformu, Varto’da yaptıkları incelemelere ilişkin raporunu yayınladı.
Platform, Muş Barosu, Türk Tabipler Birliği Muş Şubesi, Muş Ticaret Odası, TEMA, Mazlumder, Kadın Çatısı Derneği, Muş Kadın Derneği, KESK, Türk İş Sendikası, Tüm Bel Sen, meslek odaları ve çevre örgütlerinin de aralarında olduğu 100’ün üzerinde sivil toplum kuruluşundan oluşuyor.
Raporda sokağa çıkma yasağı sırasında görüştükleri Muş Valisinin sivil vatandaşların zarar görmeyeceğine ilişkin hassasiyet gösterileceğini söylediği belirtiliyor.
Sokağa çıkma yasağının ardından yaptıkları görüşmelerde ise iki sivilin hayatını kaybettiği, çok sayıda ev ve işyerinde hasar olduğu bilgisi yer alıyor.
Raporun sonunda savaşın son bulması çağrısı yer aldı:
“Barıştan ve çözümden başka seçenek yoktur. Kırk yıldır devam eden güvenlikçi politikaların ve şiddetin çözüm olmayacağı daha önce yaşanan deneyimlerle sabittir. Durum böyleyken şiddette ısrar etmek doğru değildir. Barışta ısrar etmek gerekmektedir.”
“Vali ‘Azami hassasiyet’ dedi”
Raporda, Varto’da güvenlik güçleriyle girdiği çatışmada öldürüldüğü iddia edilen Kevser Eltürk'ün (Ekin Wan) cenazesine ilişkin işkence fotoğraflarının basına yansımasının yanı sıra ülkenin birçok yerinde yeniden tırmandırılan savaş sürecinin etkisiyle Varto’da gerilimin arttığı belirtiliyor.
Platform adına bir heyet sokağa çıkma yasağının başladığı 16 Ağustos akşamı Muş Valisi Vedat Büyükersoy ile görüştü.
Raporda, Valinin bu görüşmedeki ifadeleri şöyle sıralandı:
“Vali, sokağa çıkma yasağının sabaha karşı kaldırılacağını; olayların başlamasına neden olan PKK’linin cesedine yapılan işkence olayı ile ilgili gerekli soruşturmanın başlatıldığı; Varto’da hayatın normale döndüğü ve kesinlikle sivil vatandaşların zarar görmemesi için azami hassasiyet gösterileceğini belirtti."
“İkisi sivil, dört kişi hayatını kaybetti”
Sokağa çıkma yasağı 17 Ağustos saat 05.00’te sona erdi. Heyet, aynı sabah saat 11.30’da Varto’ya vardığında şehre giriş çıkışın serbest ve ortamın sakin olduğunu raporladı.
Kaymakam, belediye ve halktan aldıkları ilk bilgilerde 4 PKK’linin hayatını kaybettiği bilgisi almalarına rağmen daha sonra ölenlerden ikisinin Rahmi Kızıltaş ve Abdullah Toprak isimli iki sivil olduğunu öğrendiklerini belirtti.
Gözaltına alınan bir kişinin de gözaltında işkence ve kötü muamele gördüğü bilgisi raporda yer aldı.
Kaymakam: Bombalar bitti, yasak kalktı
Raporda Muş Valisi ile Varto Kaymakamı Mehmet Nuri Çetin’in sokağa çıkma yasağına gerekçe olarak şehirdeki milislerin şehrin birçok yerine tüp bombası yerleştirmesini ve mayın döşemesini gösterdiği belirtildi.
Kaymakam’ın heyete yaptığı sözlü açıklama raporda şöyle yer aldı:
“Çatışmalarda bomba tüpler isabet almış. Vatandaş dışarıda olsa dünya kadar vatandaş ölürdü. Vali beyin de o önlemi (sokağa çıkma yasağı) çok isabetli oldu. Büyük patlamalar oldu. Tüpler bir mermiyle patlıyor. Elektrik, bombalarla patlatılıp kesildi.
“Halk da sokağa çıkma yasağına uydu. Bombalar bitti, yasak kalktı. Bizim için önemli olan insan. Merkeze biz insanı almışız. İnsanı yaşatmazsan devlet yaşamaz.”
Belediye Eş Başkanı: Görmesek, bilgilendirilmeyecektik
Heyetin görüştüğü Varto Belediyesi Eş Başkanı Sabite Ekinci’nin 17 Ağustos’ta karşılaştıkları durum raporda yer aldı:
“Sabah iki arkadaşımla birlikte bir yerde bir panzer ve asker yoğunluğu gördük. Uzaktan baktık, pek anlamlandıramadık. Sanki ilk etapta bir yorgunluk var ve dinleniyorlar gibi sandık. Sonra siyah poşetler ve ellerinde eldiven görünce sonra biz başka bir yönden tekrar o alana geldik. Biz geldiğimizde onlar ayrılmışlardı. Orada iki ayrı noktada kümelenmiş kan ve parçalanmış bedenler, kol saati, kemerler gördük.
“Onları görünceye kadar hiçbir kayıp olmadığını düşünüyorduk. Bu yönde hiçbir bilgi gelmedi bize, ne emniyetten ne de konuştuğumuz diğer yetkililerden.
“Biz orayı görmesek büyük ihtimalle bizden habersiz orayı kaldıracaklardı, bizi bilgilendirmeyeceklerdi. Belki de olayın Varto’da olduğuna dair bir emareyi bile biz fark edemeyecektik. Çünkü hava çok sıcak ve hemen kuruyup gidecekti o izler.”
Vartolular anlatıyor
Raporda halkla yapılan görüşmelere de yer verildi.
|
Evi yakılan bir kişi: “Gece vakti saat 02:00 gibi, Ben gece namazı kılmak için ayaktaydım. Bir anda bir takım sesler duydum. Bir de evin çatısında bir yangın fark ettim. Çatıya çıkıp baktım, evimin yandığını gördüm. Allah’a şükür hemen hanıma haber verdim ve kendimizi dışarı atabildik. Dışarı çıktığımda evin yanında beyaz polis panzeri gördüm. Su, itfaiye olmadığı için söndüremedik.” “(Kimin yaktığına ilişkin) Gözümle tam olarak görmedim. Ama dışarı çıktığımda polis panzerlerini gördüm, bu evde de saklanan veya çatışan kimse yoktu. Polis yapmış olabilir, ama kesin olarak gözümle görmedim.” Dükkanı hasar gören bir kadın: “ İki gün devam etti. Devlet bırakmadı kimse camlardan baksın. Dün devlet sokağa çıkma yasağı ilan etti. Ağırlık buradaydı, ağırlık çatışma buradaydı. Bizim tanıdığımız kayıp yok, ama kayıp vardır da biz bilemiyoruz. Bazıları dedi, kayıp vardı orda. Parçalarını topladık, beyinlerini topladık. Vardır ama kimse bilmiyor nedir. (Bunu kim yaptı sorusuna) Devlet yaptı, kim yapacak.” 40-45 yaşlarında bir erkek: “Sabahtan akşama kadar çatışmalar böyle devam etti. Sabah saat 9:00’da dışarı çıkma yasağı ilan ettiler. - PKK de, sokağa çıkmayın dedi mi? - Yok, öyle bir şey demedi. - Peki PKK sokağa çıkın çağrısı yaptı mı? - Evet, vardı. Yani sokaklara çıkın biz de şehirden çıkalım diye. - Peki çıktılar mı şehirden? Valla onu biz net olarak bilmiyoruz, görmedik.” |
Ne olmuştu?
* 10 Ağustos’ta güvenlik güçleriyle girdiği çatışmada öldürüldüğü iddia edilen Kevser Eltürk'ün (Ekin Wan) cenazesine ilişkin işkence fotoğrafları basına yansıdı. Görüntüler halkın tepkisini çekti.
* Valilik, görüntüleri çeken, yayınlayan ve sosyal medyaya servis eden kişi veya kişiler hakkında adli ve idari soruşturma başlatıldığını açıkladı.
* 16 Ağustos’ta ilçe girişlerinde hendek kazan silahlı grupların denetim sağladığını, ilçenin HPG gerillalarının kontrolüne girdiği haberleri yer aldı. Valilik emriyle sokağa çıkma yasağı ilan edildi. Yasak süresince Varto’da sürekli silah sesleri duyuldu, halk evlerin ve araçların tarandığını söyledi.
* Sokağa çıkma yasağı 17 Ağustos sabah kaldırıldı.
* Halkların Demokratik Partisi (HDP) Hakkari Milletvekili, Demokratik Toplum Kongresi (DTK) Eş Başkanı Selma Irmak bianet’e yaptığı açıklamada korulukta insana ait kemik parçalarına rastladıklarını, kime ait olduğunu öğrenemediklerini anlattı. 18 Ağustos’ta, öldürülen iki sivilin inşaat işçileri Rahmi Kızıltaş ve Abdullah Toprak olduğu açıklandı. (BK)