Mülksüzler İmece ile Ev Sahibi Olacak

12 Kasım 1999 Düzce Depreminde kiracı olarak yaşadıkları konutlar yıkıldığı için evsiz kalan; hükümetin mülk sahibi depremzedelere yönelik politikalarından faydalanamayan “evsiz depremzedeler”, “güvenli ve sağlıklı konutlarda yaşama haklarını”, kurdukları kooperatifle savunmayı başardı.

Yasal düzenleme yapıldı

“Evsiz Depremzedeler Dayanışma Konut Yapı Kooperatifi”ni kuran 4 bin 500 aile, iki yıllık hukuk mücadelesinin sonunda, Düzce’deki altyapılı rezerv arsaların kendilerine tahsisini öngören yasal düzenlemenin hayata geçirilmesini sağladı.

İki yıldır yaşamlarını geçici prefabriklerde ya da başkalarının hasarlı evlerinde kiracı olarak sürdüren kooperatif üyeleri, Ramazan Bayramından sonra arazi tahsisi için resmi başvurularını yapacaklar.

Seslerini duyurabilmek için 72 gün boyunca Abdi İpekçi Parkı’nda bekleyen depremzedeler, mücadelelerini bundan sonra Toplu Konut İdaresinden 10 yıl vadeli düşük faizli konut kredisi alabilmek için sürdürecekler.

Birlikte çalıştık, öğrendik, mücadele ettik

Düzce Depremzedeler Derneği (DEP-DER) Başkanı Ayşegül Şenol ile Evsiz Depremzedeler Dayanışma Konut Yapı Kooperatifi Başkanı Ferahnur Aslan; devletin yaptırdığı deprem konutlarından kiracı depremzedelerin faydalanamadığını vurguladı.

“Hep parası olanların mı konutu olacak? Parası olmayanların da sağlıklı, güvenli bir konutta oturabilme hakkı vardır” diyen Aslan, oluşturdukları alternatif örgütlenme modeli ile Düzceli depremzedelerin psikolojisini ve tam katılımı gözeten bir çalışma yürüttüklerini vurguladı:

“2003’ün Mart, Nisan aylarında Fevzi Çakmak Mahallesi’ndeki prefabriklerin boşaltılmasından sonra konut sorunun çözülmesi için işe başladık. Mitingler, toplantılar ve seminerler gerçekleştirdik; yasaları ve haklarımızı öğrendik.

Hükümet temsilcileriyle yaptığımız görüşmelerde, kooperatif kurmamız halinde bize yardımcı olabileceklerini söylediler. Bizler ise, kooperatiflere güvenmiyorduk. Güvenmediğimiz bir kooperatife dahil olmaktansa, güvenilir bir kooperatif oluşturmaya karar verdik.”

“Mülksüzler örgütlendi”

“Yaşadığımız yıkımlardan sonra bazı şeylere daha farklı bakmamız gerektiğini düşündük. İstedik ki, gerçek ihtiyaç sahipleri bu girişimden faydalansın” diyen Şenol ise, kurdukları kooperatifini üyelik ve çalışma esaslarını şöyle özetledi:

“Kooperatifimizin ana sözleşmesini hazırlarken, üç esas ilke belirledik: Üyelerimizin Türkiye’nin herhangi bir yerinde kendisi, eşi ve 18 yaşından küçük çocuğu adına oturulabilir konutu olmaması; 17 Ağustos veya 12 Kasım depremini Düzce’de yaşamış olması; inşaatlarda vasıfsız işlerde haftada veya 10 günde bir çalışma yükümlülüğü… İmece usulü sayesinde üyeler hem evlerinin güvenliğinden emin olacaklar hem de inşaatlar ucuza mal olacak.“

Beklemekten bıkınca…

Depremzedeler kooperatiflerini kurduktan sonra hükümet nezdinde girişimlerini sürdürdüler. Başbakanlık ve hükümet yetkililerinin kapısından 10, 15 günlük bekleme süreleri ile geri çevrildiler.

2 Eylül’de Devlet Bakanı Abdüllatif Şener’le yaptıkları görüşme de “bekleyin” cevabı ile sonuçlanan 650 depremzede, bu kez Abdi İpekçi Parkı’nda beklemeyi kararlaştırdı. 650 kişi, dört gece boyunca Abdi İpekçi Parkı’nda kaldı. Dört günün sonunda bekleyişi 100’er kişilik grupların dönüşümlü olarak sürdürmesi kararlaştırıldı.

Şener’in verdiği 10 gün dolduğunda, depremzedeler bu kez bin 500 kişilik bir grupla Abdi İpekçi Parkı’nda yerlerini aldılar ve bekleyişlerini 72 gün sürdürdüler.

Bekleyişlerinin 72. günü olan 11 Kasım’da, Düzce’de topladıkları imzaları Başbakan’a sunmak ve taleplerini kendisine anlatmak ve Başbakanlık önünde iftar açmak için Başbakanlıka yürümek istediler.

Depremzedelerin sessiz, slogansız yürüyüşü ilk dakikalarında polisin müdahalesi ile engellendi. 45 depremzede gözaltına alındı, 24 saat gözaltında tutulduktan sonra tutuksuz yargılanmak üzere serbest bırakıldılar.

Depremzedelerin başarısı

Kooperatif üyelerinin 72 günlük bekleyişi, 1999 depremlerinden sonra “771 Sayılı Gecekondulaşmanın Önlenmesiyle İlgili Kanun”a eklenen ek maddenin uygulamaya konulması ile sonuçlandı.

Ekonomik düzeyi düşük kişileri hedef alan bu düzenleme, kalıcı konut alanlarında üretilmiş olan altyapılı arazilerin ihtiyaç sahiplerine dağıtılmasını öngörüyor.

Depremzedeler, yasadan faydalanabilmek için resmi başvurularını Ramazan Bayramından sonra yapacak ve Toplu Konut İdaresi’nden düşük faizli kredi alabilmek için mücadelelerini sürdürecekler. (BB)