"Mevsimlik tarım işçileri virüs mü açlık mı ikileminde"

Fotoğraf: AA/Sabri Yıldırım

Kalkınma Atölyesi,Covid-19 salgınında mevsimlik gezici ve göçmen tarım işçilerine ve onların çocuklarına ilişkin gelişmeleri izleme-belgeleme çalışması olan "Salgında Ötelenenler"i yayınladı.

Kalkınma Atölyesi, rapor için 30 Mart – 2 Haziran 2020 tarihleri arasında 67 gün izleme çalışması yürüttü, elde edilen verileri görselleştirerek harita haline getirdi.

Medyada nasıl yer aldılar? 

Rapor, Türkiye’de Covid-19 salgınına dair tedbirler ve kısıtlamaların yoğun olarak uygulandığı dönemde, mevsimlik gezici tarım işçilerinin iyi olma hallerine, çalışma ve yaşam koşullarına odaklanıyor.

Ayrıca tarım işçilerinin, insan hakları yükümlülüklerini yerine getirmesi gereken kurumların, kamuoyunun ve medyanın gündeminde nasıl ve ne kadar yer aldığına da bakıldı. 

Türkiye’de Covid-19 salgınına dair vakaların açıklanması ve tedbirlerin uygulanmaya başlaması ilkbahara yani tarımsal üretimin ve faaliyetlerin yoğunlaştığı döneme denk geldiği hatırlatılan raporda şöyle denildi:

"‘Evde kalma’ ve ‘sosyal mesafeyi koruma’ uyarıları ve uygulamaları, tarımsal üretimin devamlılığı ve gıda temini sebeplerinden ötürü mevsimlik gezici tarım işçilerini kapsayacak şekilde düzenlenmedi.

"Böylece halihazırda yıllardır görmezden gelinen ve ihmal edilen bu aileler ve işçiler, çalışma ve yaşam koşulları bakımından gündemde yerini hızlıca aldı. Ancak odak yine işçi sağlığı ve iş güvenliği açısından değil, tarımsal üretimin aksatılmadan yürütülmesi ve gıda arzının güvenliğinin sağlanması açısından kuruldu."

Virüs mü açlık mı? 

Raporda, Türkiye’de her yıl yarım milyona yakın insanın mevsimlik tarımsal üretim faaliyetlerinde çalışmak için aileleri ve çocukları ile yollara düştüğüne dikkat çekildi ve mevsimlik gezici tarım işçiliğinin iç göç halinde yaşandığı aktarıldı.

Raporda şöyle denildi:

“Her sene olduğu gibi 2020’de de mevsimsel olarak tarımsal üretimin yoğunlaştığı ilkbahar aylarında tarımda iş gücü ihtiyacı arttı. Covid-19 vakaları açısından öne çıkan illerin İzmir, Konya, Adana olması, buralara çalışmak üzere yola çıkacak işçileri ve tarım aracılarını endişelendirdi. Ne var ki mevsimlik tarım işçileri için virüs mü açlık mı ikilemi yola devam etmeleri ile sonuçlandı.

"İzleme ve belgeleme çalışmasının ilk ayında (30 Mart – 27 Nisan 2020 tarihleri) çoğu ülkede ana akım medyada mevsimlik göçmen tarım işçileri çalışmaya devam eden kilit işgücü olarak kabul edilerek, Covid-19 salgınının kahramanları ilan edildiler. Tüm dünyayı saran krize önlem olarak sınırların kapatılması ve seyahat kısıtlamalarının uygulanması, birçok ülkede hasat döneminde işgücü açığı oluşacağına ve buna bağlı olarak gıda tedarik zincirinde sorunların yaşanacağına dair senaryoları arttırdı.

"Böylece hükümetler ve uluslararası kuruluşlar harekete geçti. Hükümetler vatandaşların tarım sektöründe çalışmasını teşvik etmek için tarımda çalışma koşullarını iyileştirme ve günlük veya saatlik ücretleri artırmaya yönelik müdahalelerde bulundu."

"Alınan tedbirler kağıt üzerinde mi kaldı? 

İzleme çalışması, Covid-19 salgını süresince mevsimlik gezici tarım işçilerinin ve onların çocuklarının yaşam ve çalışma koşullarının değişmediğini söylüyor. Onlar için değişen tek şeyin salgın nedeniyle daha fazla gündeme gelmek olduğu söylenen rapor şöyle devam etti: 

“Ne var ki 2020 Haziran itibariyle yani ülkenin ‘yeni normale’ dönüşüyle birlikte kamuoyu ve medyanın mevsimlik tarım işçilerinin insan haklarına ilişkin birkaç aydır süren hassasiyeti de ‘eski normale’ döndü.

Tarım aracıları görüşmeleri ile toplanan veriler, 2020 Mart-Nisan ayları süresince birbiri ardına alınan kararlara karşın, tarım alanlarında ve çadır yerleşimlerindeki mevcut şartların mevsimlik tarım işçileri ve onların çocukları için değişmediğine ışık tuttu.

"Tüm bunlar ‘alınan kararlar ve tedbirler kağıt üzerinde mi kaldı?’ sorusunu akıllara getirdi. Halihazırda yaşam, güvenli ulaşım, insanlık onuruna yakışır, yeterli bir yaşam standardına sahip olma ve güvenli barınma koşulları, insana yakışır, adil ve uygun işte çalışma, ekonomik sömürüden korunma, sosyal güvenlik, sağlık, eğitim, ayrımcılıktan ve şiddetten korunma hakkı ihlal edilen mevsimlik gezici tarım işçisi ailelerdeki yetişkinler ve çocukların hayatları Covid-19 salgını süresince değişmedi, iyileşmedi.

"Tam tersine gelir kaybı yaşayan, işsiz kalan, hastalığa yakalanan, daha fazla çalışan, çocuk emeğine daha çok ihtiyaç duyan ve daha da yoksullaşan bu aileler salgından her anlamda en çok etkilenenler ve hak kaybına uğrayanlardan oldular."

Raporun tamamına buradan ulaşabilrisiniz. 

(SO)