Matematikçi John Nash Hayatını Kaybetti

* Fotoğraflar: Independent, Washington Post, BBC

Princeton Üniversitesi Profesörü, 86 yaşındaki John Nash, 82 yaşındaki eşi Alicia Nash ile birlikte, ABD New Jersey’de dün geçirdikleri trafik kazasında hayatını kaybetti.

Oyun Teorisi’ni geliştiren Nobel ödüllü matematikçi Nash ile eşinin içinde bulunduğu taksinin şoförünün direksiyon hakimiyetini kaybederek yol kenarındaki parmaklıklara çarptığı açıklandı. New Jersey Eyaleti Emniyet Müdürü Gregory Williams, Nash ve eşinin çarpışmanın etkisiyle aracın dışına fırladığını ve muhtemelen kaza sırasında emniyet kemerlerinin takılı olmadığını ifade etti.

Nash’in hayatını anlatan ve Türkçe’ye “Akıl Oyunları” olarak çevrilen “A Beautiful Mind” adlı kitap, 2001’de sinemaya uyarlanmış ve En İyi Film Ödülü da dahil dört dalda Oscar almıştı.

Filmde John Nash’i canlandıran aktör Russell Crowe, ölüm haberinin ardından Twitter’a şunu yazdı: “Şoke edici… Kalbim John, Alicia ve aileleriyle. Muhteşem bir işbirliğiydi. Güzel akıllar [Beautiful Mind - Filmin orijinal adı], güzel kalpler" dedi.”

Satranç izleyerek çözdü

John Forbes Nash Jr, 13 Haziran 1928'de Bati Virginia'da doğdu. Üniversiteye Pittsburg’da başladı. Babasının isteğiyle bir süre kimya mühendisliği okusa da önce fizik ardından da matematiğe döndü.

Üniversite bittiğinde, doktora için hem Harvard, hem de Princeton tarafından kabul edildi, Princeton’a gitti. Burada, John von Neumann ile Oscar Morgenstern’in 1944’te kurdukları Oyun Teorisi üzerine çalıştı.

Profesörlük yapmaya başladığında karısı Alicia Larde ile tanıştı ve evlendiler, bir oğulları oldu. Alicia Larde-John Nash çifti 1963’te boşandı ve 1970’te bir araya geldi, 1 Haziran 2001’de ise tekrar evlendiler.

Nash, öğrencilerin satranç oynarkenki tavırlarını izleyerek Oyun Teorisi’ni geliştirdi ve ekonomik bir model yarattı. Ancak bu sırada “uzaylıların gizli mesajlarını duymaya” başladı. 1958’de gazetelerdeki gizli mesajları çözmeye çalıştığını söyleyince hastaneye yatırıldı. Burada kendisine şizofreni teşhisi kondu.

30 yaşında “efsane” olarak anılmaya başlayan Nash uzun süre klinikte kaldı. Klinikten sonra Princeton’a geri döndü ancak çalışmalarını sürdüremiyordu ve halen tedavi altındaydı. 90’lı yılların başında matematiğe geri döndü, tekrar problemlerle boğuşmaya başladı. Bir süre sonra tamamen iyileşti, derslere giriyordu.

Nash, 1945 ve 1996 yılları arasında 23 bilimsel çalışma yayınladı, ayrıca “Essays on Game Theory” (1996) ve “The Essential John Nash” isimli kitapları yazdı. Aynı zamanda “Hex” ve “So Long Sucker” adlı iki popüler oyunun yaratıcıları arasında.

Sylvia Nasar, Nash’in hayatını anlatan ve Türkçe’ye “Akıl Oyunları” olarak çevrilen “A Beautiful Mind”ı 1998’de yazdı. Kitap, Ron Howard tarafından 2001’de sinemaya uyarlandı. Russell Crowe’ın başrolünde oynadığı film, En İyi Film Ödülü da dahil dört dalda Oscar aldı.

Filmin yapımcısı Graser, “Delilikle dahilik arasındaki ince çizginin her iki yanını da yaşayan John’un en büyük başarısı şizofreniyi yenmesi değil, çünkü zaten yenemiyor. Zafer, Nobel kazanması da değil. Asıl zafer, aklının, ruhunun ve zekasının, şizofreninin karşısında ayakta kalabilmesi” demişti.

1994'te Oyun Teorisiyle Nobel Ekonomi Ödülü'nü kazanan Nash son olarak bu hafta, Norveç'e giderek Abel Matematik Ödülü’nü aldı. (AS)