Kürtçe Şarkı Serbest Ama Konuşmak Yasak
Seçim meydanlarında Türkçe dışındaki dillerde de müzik çalınabileceğine hükmeden Yargıtay kararına karşın son olarak Urfa'da Demokratik Halk Partisi (DEHAP) Genel Başkan Yardımcısı ve İl Başkanı 28 Mart 2004 yerel seçimlerinde "Kürtçe propaganda yaptıkları gerekçesiyle" hapis cezasına mahkum oldu.
Geçtiğimiz günlerde de DEHAP Malatya ve Bitlis İl Örgütlerinin kongreleriyle ilgili, Kürtçe müzik dinletisine izin verildiği, yapılan konuşmalarda Kürtçe sözlere yer verildiği için toplam 10 parti yöneticisine hapis cezaları verildi.
Cezaların tümü paraya çevrildi ancak yargının farklı tutumları kafa karışıklığına neden oldu.
Şanlıurfa'dan bir mahkumiyet
DEHAP Genel Başkan Yardımcısı Handan Çağlayan ve Şanlıurfa İl Başkanı Ahmet Dağtekin 28 Mart 2004 yerel seçimleri öncesinde Halfeti'ye bağlı Yukarı Göklü beldesindeki mitingde Kürtçe konuşma yaptıkları ve 298 sayılı Siyasi Partiler Yasası na muhalefet ettikleri iddiasıyla yargılandı.
Mitingde Kürtçe konuşmalar yapan ve halkı Kürtçe selamlayan parti yöneticilerinin Halfeti Asliye Ceza Mahkemesi'ndeki davasında Dağtekin 6 ay hapis cezası ile 440 YTL para cezasına; Çağlayan ise 7 ay hapis cezası ile 513 YTL para cezasına çarptırıldı.
DEHAP Malatya İl Örgütü'nün 27 Nisan 2003 tarihinde gerçekleştirilen kongresinde yerel müzik grubunun Kürtçe şarkılar söylemesi nedeniyle de DEHAP Malatya eski İl Başkanı Mustafa Türk ve kongrede Divan Başkanlığı yapan Avukat Doğan Karaoğlan hakkında Malatya 3. Asliye Ceza Mahkemesi'nde dava açıldı.
Siyasi Partiler Yasası'nın 81/c maddesi ile aynı yasanın 117. maddesi ihlal edildiği gerekçesiyle açılan davada, hükümet komiserinin "Kongrede şarkıların Kürtçe söylendiği ve davalıların herhangi bir engelleme faaliyetinde bulunmadığına" yer veren raporu doğrultusunda karara bağlandı.
Mahkeme 11 Hazirandaki duruşmada, Türk ve Karaoğlan hakkında da 6'şar ay hapis cezası verdi. Önce hapsi para cezasına çeviren mahkeme daha sonra da bu cezayı erteledi.
Kürtçe selamlamaya da ceza
Aynı kongrede Türkçe yaptığı konuşmasının sonunda "Bijî Biratiya Gelan" (Yaşasın Halkların Kardeşliği) ve "Bijî Komara Demokratik" (Yaşasın Demokratik Cumhuriyet) şeklinde Kürtçe sözler kullandığı için DEHAP Malatya eski Merkez İlçe Başkanı Zeki Aktar hakkında da Malatya 3. Asliye Ceza Mahkemesi tarafından dava açıldı.
Siyasi Partiler Yasası'nın 81/c maddesinde belirtilen "Siyasi partiler toplantılarında Türkçe'den başka bir dil kullanamaz" hükmünün ihlal edildiğini iddia eden mahkeme hakimi, Aktar'a 6 ay hapis cezası verdi.
Hapis cezası 2 bin 79 YTL para cezasına çevirdi.
Bitlis Kongresi'ne 12 milyar
DEHAP Bitlis il örgütünün gerçekleştirdiği kongreye ilişkin aynı gerekçelerle açılan dava da geçen ay sonuçlandı. Davada 7 DEHAP yöneticisine, kongrede Kürtçe müzik çalındığı gerekçesiyle 5'er ay hapis cezasına verildi. Cezalar daha sonra bin 733'er YTL para cezasına çevrildi.
Yargıtay şarkıları özgür bırakmıştı
Tüm davalara ilişkin DEHAP'lılar temyiz için Yargıtay'a başvurdu. Seçim meydanlarında Türkçe dışındaki dillerde de müzik çalınabilmesinin yolunu açan Yargıtay 8. Ceza Dairesi'nin kararı 27 Nisan'da alınmıştı.
Şırnak'ta bir mitingde saz çalıp Kürtçe şarkı söylediği gerekçesiyle Yusuf Uğur, Türkçe-Kürkçe kaset çaldığı gerekçesiyle de Abdülaziz Bilgi hakkındaki davaları görüşen Yargıtay, Seçim Kanunu'ndaki yasak gerekçe gösterilerek Şırnak Asliye Ceza Mahkemesi'nin davalılara verilen hapis cezalarını bozmuştu.
Daire, şarkının Seçim Kanunu'yla cezalandırılan "yasak dilde propaganda" görülmesine karşı çıkmış ve davalının beraatini istemişti.
Mahkumiyet değil, beraat
Oybirliğiyle verilen kararda, "Seçim propagandası amacıyla düzenlenen toplantıda saz çalıp Türkçe ve Kürtçe türkü söylemesi, yasada belirlenen anlamda propaganda niteliğinde olmadığı, sanıkların daha önceden Türkçe-Kürtçe hazırlanan kasedin çalınması sırasında güvenlik kuvvetlerinin uyarısı üzerine kaset yayınını durdurması karşısında her iki sanığın suç kastının bulunmadığı gözetilmeden, beraatleri yerine mahkûmiyetlerine karar verilmesi bozmayı gerektirmiştir" denildi.
Konuşma yasağı
Dairenin, seçimlerde Türkçe dışındaki herhangi bir dilde şarkı-türkü çalınmasına ceza verilemeyeceği yönünde mahkemelere yol gösterici olacak bu kararına karşın Yargıtay'ın, partilerin diğer faaliyetlerinde Türkçe dışındaki dillerde konuşma yasağı sürüyor.
Çünkü; buna kaynaklık eden Seçim Kanunu ile Siyasi Partiler Kanunu'ndaki, başka dillerde propagandaya hapis öngören maddeler yerinde duruyor.(AŞ/EÜ)