MURAT TÜRKER YAZDI
Komşu'da Belgesel Günleri
Yunanistan'ın içinden geçmekte olduğu yoğun iktisadi, siyasi ve toplumsal krize rağmen, kültür ve sanat faaliyetlerini sürdürmeye özen gösteriliyor.
28 Eylül- 4 Ekim tarihleri arasında yoğun göçmen akımıyla baş edemeyen Midilli, Sakız ve diğer bazı Ege adalarında gerçekleşecek olan belgesel festivali Aegean Docs'ta tüm dünyadan eserlerin yanında yarışmaya Türkiye'den de yoğun bir katılım var.
İki ülke arasında gün geçtikçe artan ilişkiler Yunanistan ve Türkiye toplumunun ortak geçmişinin tekrar su yüzüne çıkıp yeşermesine yarayacak gibi duruyor.
Türkiye'den...
Nesli Özalp 1926 yılında Selanik'ten koca bir gemiye bindirilip Denizli'ye yerleştirilen atalarının izini sürerken göçmenliğin nesilden nesile aktarılan etkilerini Our Route Memories (Bizim Yol Hatıralarımız) adlı yapımda sorguluyor.
Nilüfer Uzunoğlu'nun daha önce çeşitli festivallere katılan Antigone Küçük Adamız Hayatımız adlı belgeseli ise Burgazada'dan özellikle Yunanistan'a göç etmek zorunda kalan Rumlar'ın dünyasına bizi incelikle dahil ediyor.
Tahsin İşbilen Sirtos with Turks (Tüklerle Sirto) adlı yapımda birbirini tanımadan yıllarca nefret eden iki halkın son zamanlarda oluşan siyasi ve ekonomik dinamikler sayesinde tekrar buluşup ortak geçmişlerini hatırlamak üzere özellikle Ege adalarında kaynaşmasına odaklanıyor.
Lena Dzardanova imzalı Senfoni'de ise Leni Konialidis tarafından 2008 yılında kurulmuş Yunan-Türk Gençlik Orkestrasının yaşadığı zorluklara, her yaz buluşup bir veya iki hafta prova yaptıktan sonra İstanbul veya Samos adasında verdikleri konserlere bizi dahil ediyor.
Yönetmenliğini Okan Avcı'nın üstlendiği Kimseye Şikayet Etmem adlı belgesel bizi Türkan'ın dünyasıyla tanıştırıyor. Engelli olmanın zorluklarına rağmen kahramanımızın ayakları üzerinde durma çabası takdire şayan.
Şair, devrimci, gazeteci, siyasetçi, siyasi hükümlü, mimar ve düşünür Nail Vahdeti Çakırhan hakkındaki portre çalışması Nail V. "Heroes Don't Know They're Heroes" (Nail V. "Kahramanlar Kahraman Olduklarını Bilmezler") Kurtuluş Özgen'in yönetmenliğinde ortaya çıkmış. Bu vesileyle Çakırhan'ın geçen sene vefat eden eşi, değerli arkeolog Halet Çambel de anılıyor.
Yunanistan'dan…
Mart ayında gerçekleşen 17.Selanik Belgesel Festivalinde görücüye çıkmış, Balkanlarda Savaş ve Barış adlı belgesel mümkün olduğunca objektif bir duruşla, üstelik daha önce kullanılmamış arşiv görüntüleriyle yine karşımızda. Tecrübeli yönetmen Andreas Apostolidhis mikrofonu Türkiye'den Edhem Eldem, Halil Berktay, Fikret Adanır ve Ayhan Aktar gibi akademisyenlere de uzatarak tarihsel gerçeklerin siyasi çarpıtmaların önüne geçmesi gerektiğine dair somut örnekler veriyor.
Frenklerin tahakkümü altındaki Naksos adasının zımpara taşı kaynaklarını kullanamadıklarından Kapudan Hasan Paşa'yı yardıma çağıranların torunları aynı madenden geçinmeye bir şekilde devam ediyor. Stelios Efstathopoulos'un Zımpara Masalları (Emery Tales) adlı eseri Yunanistan'ın içine girmiş olduğu iktisadi krizin yerel ekonomileri nasıl zorladığı konusunda gayet ayrıntılı bir manzara çiziyor ve madencilerin direniş çığlığını dünyaya yayıyor.
Yönetmenliğini Agnes Sklavos ile Stelios Tatakis'in üstlendiği 1914 Foça Olayları (Events in Phocaea) da İttihat ve Terakki'nin resmi tarihte pek anılmayan faaliyetlerinden, Foça'daki çapulcu çetelerin saldırısına odaklanıyor. Tüm Ege bölgesinde ve mesela Ayvalık'ta gün yüzüne çıkmayı bekleyen tarihi gerçeklerin topraktan fışkıran laneti bir ölçüde dindirmesi dileğiyle…(MT/EKN)