Kayıt Dışı ve Örgütsüz Ekonomi, Krizin Emekçilere Etkisini Maskeliyor
Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) Genel Sekreteri Tayfun Görgün, krizden bahsedilmeye başlamasından bu yana farklı sektörlerde binlerce işçinin işten çıkarıldığını ama bu konuda sağlıklı veri olmadığı için tam sayının bilinemediğini söyledi.
Bu durumun nedenleri arasında güncel işgücü istatisklerinin tutulmaması kadar, doğrudan bilgi toplayabilecek olan sendikaların dar bir alanda örgütlenmeye zorlanmış olması ve kayıt dışı ekonominin büyüklüğü de var.
Daralan sektörler ve krizi fırsat görenler
İşten çıkarmalarla ilgiliyse üç tespit yapıyor Görgün:
- Kesim rakamlar olmasa da sektörel bazda bakıldığında finans, tekstil, otomotivin de içinde olduğu metal iş kollarında kriz nedeniyle daralma meydana geldi ve işten çıkarmalar yaşanıyor. Örneğin Akbank 1 400 çalışanını çıkardı, TOFAŞ'da ücretsiz izin verildi, Philips fabrikası kapatıldı.
- Krizden doğrudan etkilenmeyen sektörlerde de bazı işverenler bu durumu bahane ederek işçi çıkarıyor; çalışanların haklarını kısıtlamak için krizi bahane ediyor. Çıkartılan işçilerin çoğunun sendikalı olması bu duruma örnek. Onların yerine alınan örgütsüz veya kayıt dışı çalıştırılan işçilerle emek maliyetini düşürmeye çalışıyor.
- Krizin etkileri esas olarak aralık ayı ve 2009 başından itibaren hissedilecek.
Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) son olarak 10 Kasım'da açıkladığı verilere göre sanayi üretimi ekimde geçen yıla göre yüzde 5,5 düştü.
Aynı şekilde imalat sanayinde kapasite kullanım oranı azaldı; bunun ana nedeninin "iç pazardaki talep yetersizliği" olduğu vurgulandı.
Hükümetin tavır, emekçilerin tepkisi
Hükümetten işsizlik sigortası primlerini emek yükünü azaltmak için kullanmasını talep eden işverenlerin krizin yükünü taşımaktan kaçmaya çalıştığını söyleyen Görgün “işçilerin hakkına işçilerden başka herkes talip” dedi.
Hükümet, ekim sonu itibarıyla 36,7 milyar YTL biriken fonun yaklaşık 3,5 milyar YTL'sini GAP'ta kullanmak istiyor. Ayrıca "istihdam paketi"yle, fonun işverenlere teşvik ve kredi için bir kaynak olarak kullandırılması da söz konusu.
Resmi rakamlara göre ağustosta işsiz sayısı 207 bin kişi arttı; yüzde 9,8 oranla 2,4 milyon oldu. Ama iktisatçılar gerçek işsizliğin bunun en az iki katı olduğunu söylüyor.
DİSK ve KESK, krizin getireceği işsizlik dalgasının önlenmesi ve emekçilerin haklarının kısıtlanmaması amacıyla bir alternetif program hazırladı ve taleplerini açıkladı. Bu konuda hükümete baskı yapmak için 29 Kasım'da Ankara'da kitlesel bir eylem düzenlenecek.(BÇ/EÜ)