Karışınızın Ölçüsünü Bilin, Öyle Balık Yiyin!

1 Eylül av yasağının kalkmasıyla birlikte balıkçılar demir aldı. Her yerden "tezgahlar palamut, lüfer, hamsiyle dolmaya başladı" haberleri geliyor.

"Denizden babam çıksa yerim" diyenler haklı bir iştahla tezgahlara koşuyor. Peki balıklar yasal boylarında mı avlanıyor? Tüketiciler yani balıkseverler bu yasakların teşvikçisi mi yoksa denetçisi mi olacak?

Fikir Sahibi Damaklar lideri Defne Koryürek, balıkseveleri uyarıyor:

Yanınızda cetvel taşıyamasanız da en azından karışınızın ölçüsünü bilin. Balık alırken de buna göre seçin ki çok sevdiğiniz o balıklardan torunlarınız da yiyebilsin.

Sivil toplum örgütlerinin uzun yıllardır mücadelesiyle nesli tehlike altında olan bazı balıkların avlanma boyları yukarıya çekildi. Ancak bu hala yeterli değil. Zaten mevcut avlanma boyları bile yeterli değilken üstüne üstlük balıkçılar bu boylara da uymuyor. Denetimler eksik, balıkseverler de iştahına yenik düşüyor.

Defne Koryürek sorularımızı cevapladı:

Peki boyundan küçük balıklar neden avlanmamalı ve yenmemeli?

Her canlının türünün dünya üzerinde devam edebilmesi için en azından bir kere üreyebilmesi gerekir. Her balığın üremesi farklı boylarda oluyor. İstanbul boğazı bir biyolojik koridor. Zaten çok fazla balık geçiyor buradan. Daha doğrusu geçiyordu. Zamanla nüfusun çoğalması ve yanlış avlama ile son 15 yılda hızla balıkları bitirdik. Artık hem buradan çok fazla balık geçmiyor, hem de şehrin nüfusuna yetmiyor. Mesela eskiden Marmara denizinde gümüş, uskumru ton balığı vardı.  

Aslında boylar ne kadar olmalı?

Uzun mücadelelerle avlanma boylarını yukarı çektik. Ama yeterli değil. Mesela lüferin yasal avlanma boyu 20 ama aslında en az 27 tercihen 30 olmalı. Palamutun yasal boyu 25 ama 38 olmalı. Sardalya 11'den 12'ye çıkmalı. Ancak bakanlık 2016 yılına kadar yeni bir tebliğ çıkararak bu boyların ölçüsünü değiştirmeyi düşünmüyor. Ki zaten bu boylara gelene kadar yasal avlanma boylarına bile uyulmuyor.

Denetlenmiyor mu?

Hayır. Korumacı bir sistem işletmiyorsan, denetçilerin yoksa denetleyemezsin. Balıkçılar yakaladıkları zaman caydırıcı müeyyide uygulayamıyorsan bu iş böyle devam eder.

Hale giren balıklar için gerekli cezayı ödedikten sonra bile balıkçı kar edebiliyor. Yani düşünün bütün cezalar 1 liranın altında. Sen ister 1000 kasa palamut getir, ister 1 kasa. Aynı parayı ödüyorsun. Bu caydırıcı değil. Cezaların miktara göre artması gerekiyor.

Üstelik iyi bir denetleme için su ürünleri mühendisine ihtiyacın var. Ancak bakanlık sadece veterinerleri denetçi olarak alıyor. İddiaları 'balık da bir hayvan, veteriner bunu da denetleyebilir'. Ancak maalesef veterinerler çok rahat kandırılabilir.

Balıkseverler ne yapmalı?

Biz eskiden lüferin yavruları olan defne yaprağı, sarı kanat ve çinekop yiyorduk. Kapasite bunu zarara sokmuyordu. Ancak şu anda yediğimiz her çinekop üreyemeden yok edilmiş bir canlı.

Tüketici burada doğanın yegane koyucusu. Ne tükettiğini, neyi seçmesi gerektiğini bilerek yemeli. Bu seçimiyle İstanbul'un bekası için destek yaptığını bilerek ısrarla, inatla doğru balığı almalı.

Kimse belki yanında cetvel taşıyamaz. Ama en azından karışının boyunu bilirse balıkları da buna göre kolayca ölçebilir. Boyunu unutursa hemen cep telefonunda bile bakabilir.

İnsanlar da şöyle bir algı var: "avlanmış, gelmiş ben almasam israf olacak".

Her satın aldığımızda balıkçıya git avla zaten satın alıyoruz cevabı veriyoruz. Yani onu yanlış avlamaya teşvik ediyoruz. Bu aslında küçük bir çıkarcılık. Yani derdimiz balıksa gerektiğinde bunu yemeyeceğiz, yediğimizde de hakkettiği parayı vermek zorundayız.

Kabzımanlar çıkıp  "Bu yıl şahane palamut olacak. Halkımız ucuz proteine doyacak" diyor. Ucuz olması iyi olduğu anlamına gelmiyor. Önemli olan bir besine hakkettiği parayı vermek. (NV)

Deniz Balıkları Yasal Avlanabilir Asgari Boy Ölçüleri Hamsi:  9 cm Tekir: 11 cm Sardalya: 11 cm Mezgit: 13 cm Barbunya: 13 cm İstavrit:13 cm Lüfer: 20 cm Palamut: 25 cm Bakalyaro: 25 cm Kalkan: 45 cm Lagos: 45 cm Kılıçbalığı: 125 cm Tatlısu Balıkları Yasal Avlanabilir Asgari Boy Ölçüleri Tatlısu Levreği: 18 cm Siraz: 20 cm Tatlısu Kelali: 20 cm Alabalık: 25 cm Kadife: 26 cm Sudak: 26 cm Karabalık: 35 cm  Sazan: 40 cm Turna: 40 cm Yılan Balığı: 50 cm Yayın: 90 cm.

Avlanması yasak türler: *Deniz Alı *Büyük Camgöz *Deniz Kaplumbağası *Deniz Alası *Fok *Yunus *Mersin Balığı

* Fotoğraflar: AA