İstanbul sokaklarından Adidas’a mesaj var: İşçilere borcunu öde
Haberin İngilizcesi için tıklayın
Küresel Pay Your Workers (İşçilerin Ücretini Öde) kampanyasını destekleyen tekstil işçileri, sendikalar ve 260 sivil toplum örgütü ünlü hazır giyim markası Adidas’ın tedarik zincirinde gerçekleşen hak ihlallerine karşı harekete geçti.
İstanbul sokakları Adidas’ı şimdiye kadar görmezden geldiği işçilerin talepleri ile karşı karşıya bırakıyor. Şehrin çeşitli yerlerinde mesaj ileten etiket ve duvar yazıları ortaya çıkıyor.
Kampanya Adidas'ın tedarik zincirinde gerçekleşen ücret hırsızlığına dikkat çekiyor ve sendikalarla müzakere edilmesini talep ediyor.
Sendika temsilcileri ve aktivistler Adidas'ın üretiminin, sosyal güvence sistemlerinin var olmadığı veya yetersiz kaldığı ülkelerde gerçekleştiğini ve işçilerin çoğu zaman herhangi bir sosyal koruma altında bulunmadıklarını vurguluyor.
Bu durum işlerini kaybeden işçilerin herhangi bir gelir kaynağına erişememesi ile sonuçlanıyor. Türkiye, Endonezya, Kamboçya ve diğer önemli Adidas üretim ülkelerindeki işçiler açlıkla karşı karşıya ve ailelerine kira ve yiyecek sağlamak için borç biriktiriyor.
Adidas tedarik zincirinde meydana gelen bazı hak ihlalleri şu şekilde;
- 2022'de Konya, Beyşehir’de stratejik bir Adidas tedarikçisi olan Arık Bey Tekstil fabrikasında, diğer işçileri sendikaya katılmaktan korkutmak amacıyla dokuz işçi yasadışı bir şekilde işten çıkarıldı. TEKSİF sendikasının üyeleri, akrabalarının işveren tarafından tehdit edildiğini ve bazı üyelerin sendikadan ayrılmayı reddederek işlerini kaybettiklerini söyledi. Adidas bu ihlallerin zamanında giderilmesini sağlayamadı.
- 2015'te İstanbul'da, yıllardır adidas için üretim yapan yaklaşık 240 tekstil işçisi, İlkcan Tekstil fabrikasının iflas etmesi ve sahibinin makinelere göz yummasıyla işsiz kaldı. Çoğunluğu kadın olan ve birçoğu fabrikada on yıldır çalışmış olan işçilere yasal olarak son bir aylık maaşları, ihbar tazminatı ve kıdem tazminatı ödemeleri reddedildi.
- 2006'da Adidas'ın giysi etiketleri ve logo baskı hizmetleri tedarikçisi olan Paxar Corporation'ın Türkiye tesisinde, sendikal örgütlenme kampanyası sırasında 11 işçi yasadışı olarak işten çıkarıldı. Bu işten çıkarmalar Yargıtay tarafından hukuka aykırı bulunsa bile, Paxar işçileri işe iade etmeyi reddetti. Dokuz aylık süren uzun bir mücadele ve arabuluculuk sürecinin ardından toplu pazarlık konusunda bir miktar ilerleme kaydedildi.
Hak ihlalleri Türkiye ile sınırlı değil. Adidas 2021'de 2,3 milyar doların üzerinde net kar elde etmesine rağmen, tedarik zincirindeki ücret hırsızlığının sorumluluğunu almayı reddediyor. Adidas sadece Kamboçya'da, markası için giysi üreten 8 fabrikada 30 binden fazla işçiye 11.7 milyon dolar borçlu.
Kampanya web sitesi, Adidas'ın hazır giyim ve ayakkabı işçilerine yönelik taahhütlerini yerine getirmek için büyük bir fırsata sahip olduğunu belirtiyor. Dünyanın en büyük spor giyim markalarından biri olarak Adidas, sendika temsilcileriyle müzakerelere katılma ve yasal bir sözleşme imzalama yükümlülüğüne sahip. Ücret hırsızlığının düzeltilmesini ve işçi haklarına saygı gösterilmesini sağlamak için bağlayıcı bir sözleşme.
Adidas’ın taleplere cevap vermesi için 24-30 Ekim tarihlerinde düzenlenen küresel eylem haftası kapsamında dünya çapında Berlin, Los Angeles, Milano ve Dakka dahil olmak üzere 20'den fazla şehirde eylemler düzenleniyor.
TIKLAYIN - Spor Giyim Şirketlerinin Asyadaki Sömürüsü
(HA)