İşgal altındaki İstanbul'da yasağa rağmen 1 Mayıs: "Amele Bayramı tezahüratı"
Birinci Dünya Savaşı’ndaki yenilginin ardından Osmanlı’nın başkenti İstanbul, 16 Mart 1920 tarihinde İtilaf Devletleri tarafından resmen işgal edildi.
İşgal altındaki İstanbul’da, 1921 ve 1922 1 Mayıs’larının yasaklara rağmen kutlandığını belirten İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Genel Sekreter Yardımcısı Mahir Polat, dönemin gazetelerine yansıyanları sosyal medya hesabında paylaşmıştı.
“1 Mayıs İşçi Bayramı İstanbul kent hafızası açısından bugün eski gazeteleri okurken tespit ettiğimiz bir mekanı yazayım. #Hafızaİstanbul
1921-1922’de İşgal komiserleri 1 Mayıs Amele Bayramı’nın kutlanmasına izin vermemiş buna rağmen İstanbullu işçiler bayramlarını kutlamışlardı.”
“Tüm şehirde işçilerin kutlamaları ve Kağıthane’de biten bayram kutlamalarını anlatan 2 Mayıs 1921 tarihli Peyâm-ı Sabah gazetesi ‘Dünki Amele Bayramı’ ve aynı günkü Alemdar gazetesinin ‘Amele Bayramı Tezahüratı’ başlıklı haberleri ayrıntılı olarak kutlamaları anlatıyor.”
“1922 yılında yine bayram kutlamalarını işgal dönemi komiseri yasaklar. İşçiler işgal altındaki İstanbul’da Vakit gazetesinin 29 Şaban 1340 (28 Nisan 1922) tarihli sayısında ‘Amele Bayramı’ başlığı ile 6 maddelik bildirilerini yayınlarlar. ‘Bayramı kutlayacağız’ bildirisidir bu.”
“Bu bildiride yazdıkları gibi ‘1 Mayıs Komisyonu’ organizasyonu ile 1500 işçi toplanarak 1 Mayıs bayramını kutladıklarını Tevhid-i Efkâr gazetesinin 4 Ramazan 1340 (2Mayıs 1922M) tarihli sayısında ‘Bir Mayıs Amele Bayramı Tezahüratı’ başlıklı haberden öğreniyoruz.”
“Haberde Pangaltı binasının önünde düzenlenen törenden bir fotoğraflar yayınlanıyor ve Şakir Rasim Bey’in konuşması, sloganlar ve sonrasında ‘Enternasyonel’ ve ‘1 Mayıs’ marşları çalınmaya başladığı anlatılıyor.”
“Bahsi geçen ve haber fotoğrafı nedeniyle görebildiğimiz ve böylece 1922 1 Mayıs kutlamalarının mekanı olan binanın iz sürme olanağımız oldu. Arkadaşlarımızla birlikte binanın bugün Süleyman Nazif Sokağı, 29-35 nolu bina olduğu kanaatindeyiz.
Topografya dönüşümü, bazı binaların kaybı, rekonstrüksiyon binalar, detayları atlanmış restorasyon çalışmaları içerisinde sokağın yine de bugüne ulaştığını görüyoruz. Değerli katkılarınıza sunuyorum. Kent hafıza ile değer kazanır. 98 yıl sonra bir fotoğrafın gösterdiğidir...”
(VC)