İşçiler Sesleniyor: "Sesimizi Duyan Var mı?"
Fotoğraf: İnşaat-İş Sendikası / Twitter
Tüm dünyayı etkisi altına alan Covid-19 salgınıyla mücadele kapsamında ilk önlem paketi 19 Mart 2020'da AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından açıklandı.
"Koronavirüse karşı ekonomik istikrar kalkanı" adı verilen önlem paketlerinde işçilerin lehine bir düzenlemenin olmaması sendikalar ve işçiler tarafından tepkiyle karşılanırken bu süreçte işçilerin durumu işverenlerin inisiyatifine bırakıldı. Çalışanların bir kısmı yıllık izne zorlanırken bir kısmı ücretsiz izne çıkarıldı, ücretli izne çıkartılanlar ise bu durumun ne kadar daha süreciğinden emin değil.
Çalışmak zorunda olan milyonlarca kişi kalabalık işçi servisleriyle işe gidiyor, hijyenik olmayan yemekhaneleri ve dinlenme alanlarını kullanmak zorunda kalıyor. İnşaatlarda, hastanelerde, fabrikalarda, tersanelerde, belediyelerde çalışan işçiler işyerinde alınmayan önlemlere karşı seslerinin duyulmasını istiyor.
Hükümetin “Evde Kal” çağrılarına karşı “Biz neden evde kalamıyoruz?” diye soruyor. Covid-19 salgınının başlangıcından bu yana son 18 günde yaşanan işçi eylemlerini derledik:
19 Mart 2020
* DİSK’e bağlı Genel-İş Sendikası’nın örgütlü olduğu İzmir Büyükşehir Belediyesi’ne bağlı Park ve Bahçeler Müdürlüğü’nde Covid-19 salgınından korunmak için gerekli önlemlerin alınmadığı belirtilerek işçilerin gerekli şartlar yerine getirilene kadar iş bırakacağı açıklandı.
20 Mart 2020
* Eskişehir’de bulunan Sarar Giyim fabrikasında çalışan işçiler 1 saat iş bırakarak Covid-19’a karşı önlem alınmamasına tepki gösterdi.
* Galataport şantiyesinde, aralarında İnşaat-İş Sendikası üyelerinin de olduğu 40 işçi bir hafta boyunca işvereni sürekli uyarmalarına rağmen Covid-19’a karşı önlem alınmadığı için şantiyede iş durdurdular.
* İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi (İSİG), işçilerin sağlığının korunması için 12 acil talebini açıkladı.
* Covid-19 salgını sebebiyle “Muhasebeci ve mali müşavirlerin hayatı tehlikede, ölmek istemiyoruz” diyerek kendilerini Hazine ve Maliye Bakanlığı'na zincirleyen ve basın açıklaması yapmak isteyen ASMMMO Başkanı Ali Şahin ve üyeleri gözaltına alındı.
21 Mart 2020
* Eti Maden Bandırma İşletmesinde memurlara idari izin verilirken işçilere yıllık izin dayatıldı. İşçiler bu çifte standardı protesto ederek Bandırma İşletme Müdürlüğü hizmet binası önünde eylem yaptı.
22 Mart 2020
* Kocaeli’de bulunan Kibar Holding'e bağlı PoscoAssan’da bir işçi “40 derece ateşim var” demesine rağmen işe çağrıldı. Sonrasında test yapılan işçi hastaneye, aynı serviste olan diğer işçiler ise “karantina” diyerek evlerine gönderildi.
23 Mart 2020
*İ SKİ bünyesinde çalışan yaklaşık 800 sayaç okuma işçisi adına Enerji-Sen yönetici ve üyeleri, Covid-19 salgın koşullarında hiçbir önlem alınmadan çalıştırılma ısrarına karşı iş bıraktı.
* TÜRK-İŞ Genel Başkanı Ergün Atalay “20 yıldır yanında çalışan işçiye 20 gün cebinden ücret ödesen ne olur? Dünyanın sonu mu gelir? Lütfen işçi çıkartmayın” diyerek işverenlere yönelik bir açıklama yaptı.
* Çerkezköy'de Bony, Becks, Bross Çorap ve Mavi Jeans fabrikalarında çalışan işçilerin yıllık izinlerinden düşülmek üzere üretime 15 günlüğüne ara verdi.
* Tez-Koop-İş Sendikası Covid-19 salgınına karşı üyelerinin aşamadığı sorunları çözmek, talep ve beklentilerini ilgili mercilere aktarmak için “Covid-19 Dayanışma Hattı” kurdu.
24 Mart 2020
* Galataport şantiyesinde Siska firmasına bağlı aralarında İnşaat-İş Sendikası üyelerinin de bulunduğu 8 işçi işten çıkartıldı. Gerekçe olarak 50 yaş ve üzeri işçilerin salgın hastalıktan etkilenebileceğini gösterdi. Çıkartılan işçilere hiçbir yasal hakkı verilmedi.
25 Mart 2020
* AKM şantiyesinde çalışan bir işçinin hastaneye kaldırılması üzerine Covid-19’a karşı önlem alınmadığı için işçiler iş bıraktı.
* Sağlık Bakanı Fahrettin Koca'nın sahibi olduğu Medipol Hastanesi'nde çalışan doktor, hemşire ve temizlik çalışanları dışındaki personeller yıllık izne, yıllık izni olmayanlar ise ücretsiz izne çıkartıldı.
* CMS Jant fabrikasında çalışan bir işçi Covid-19 şüphesiyle Dokuz Eylül Üniversite Hastanesine kaldırıldı. Covid-19 test sonucunun pozitif çıkmasının ardından fabrika yönetimi pazar günü ani iş durdurma kararı aldı ve vardiyada olan işçiler test yaptırılmadan evlerine gönderildi.
26 Mart 2020
* Sarar Giyim, Covid-19 salgını nedeniyle faaliyetlerine ara verdi. Üretimde çalışan işçilere ise yıllık izinlerinin kullandırılacağı belirtildi.
27 Mart 2020
* Taksim AKM şantiyesinde çalışmakta olan yaklaşık 30 işçi ücretli izin istedikleri için hiçbir hakları verilmeden işten çıkartıldılar.
* Arvato Lojistik depolarında çalışan 30 işçi, sendikal faaliyetleri nedeniyle işten çıkarıldı. Depo, Liman, Tersane ve Deniz İşçileri Sendikası (DGD-Sen), işçilerin tazminatsız bir şekilde işten çıkarıldığını duyurdu.
28 Mart 2020
* Çekmeköy Ömerli’deki Koray Kasaba şantiyesinde çalışıp, kampta kalan işçilere Covid-19 nedeniyle başlarına gelebilecek herhangi bir hastalık ya da ölümden şirketin sorumlu olmadığı taahhütnamesi imzalatıldı.
* İstanbul Ünalan’da faaliyet gösteren Emaar Şantiyesi’nde çalışan inşaat işçileri hiçbir tedbir alınmadan ücretleri ödenmeden Türkiye’nin pek çok şehrine özel kiralanmış otobüslerle gönderildi. İşçiler, yolculuk boyunca kendilerine eşlik eden firma yetkililerinin maskeli olmalarına karşın kendileri için önlem alınmadığını kaydetti. İşçiler, eve dönüş yolculuklarında ise Van girişinde jandarma müdahalesiyle karşılaştı. İçişleri Bakanlığı tarafından yayınlanan genelge uyarınca 14 gün boyunca karantina altında tutacakları açıklanan işçiler, bir pansiyona yerleştirildi. İşçiler, sendika aracılığıyla, karantinada 48 saat boyunca yemek verilmediğini, tepkilerin ardından yemek verildiğinde ise içme suyu için şebeke suyu kullanmak zorunda kaldıklarını duyurdu.
* İstanbul Tuzla İçmeler Köprüsü'nde, tersane işçilerinin evde kalması için elektrik, su ve doğalgaz faturalarının devlet tarafından karşılanması ve ücretli izin verilmesi gerektiği çağrılarını yapan Limter-İş Sendikası Genel Sekreteri Hakkı Demiral'a 392 TL para cezası kesildi.
29 Mart 2020
* Hatay’ın İskenderun ilçesinde TIR şoförlüğü yapan Malik Yılmaz, sosyal medya hesabından yayınladığı videoda Covid-19 salgını nedeniyle yapılan “Evde Kal” çağrıları için “Nasıl kalalım baba. Emekli, memur, zengin değilim. İşçiyim. TIR şoförüyüm. Çalışmasam ekmek yok. Bu virüs değil, düzeniniz öldürür” demişti. Malik Yılmaz ‘kanunlara uymamaya teşvik’ suçlamasıyla gözaltına alındı ardından adli kontrol ve yurt dışı yasağı şartıyla serbest bırakıldı.
30 Mart 2020
* Tekirdağ, Çerkezköy OSB'de bulunan fabrikasında 1 işçide Covid-19 testi pozitif çıktı. Yoğun itirazlara rağmen “biz bütün önlemleri aldık” denilerek, testi pozitif çıkan işçi dâhil olmak üzere işçiler gece vardiyasında zorla çalıştırıldı.
* İstanbul’da Sanel Elektronikte bir işçide Covid-19 testinin pozitif çıkmasına üzerine fabrikada örgütlü Birleşik Metal-İş üyesi işçiler gerekli tedbirler alınmadığı için işten kaçınma haklarını kullanarak işe gitmediler.
* Çerkezköy'de bulunan Technocast fabrikasında Enjeksiyon Tc1 Bölümünde çalışan 3 işçide Covid-19 testi pozitif çıktı. İşçiler karantinaya alınıp bölüm kapatıldı.
* DİSK, hükümeti 48 saat içerisinde emekçiler açısından yaşamsal gereklilikler doğrultusunda acilen adım atmaya çağırdı. Hükümetin bu adımları atmadığı takdirde zorunlu ve acil işler dışındaki işlerde çalışan işçilerin çalışmama haklarını kullanacakları bildirildi.
31 Mart 2020
* DİSK’e bağlı Devrimci Sağlık İşçileri Sendikası (Dev Sağlık-İş), Ankara İbn-i Sina Hastanesi’nde “Covid-19 salgınına karşı tüm sağlık çalışanlarına yönelik gerekli önlemlerin alınması” talebiyle eylem yapmak istedi. Sendika yönetici ve üyeleri gözaltına alındı.
* Türk-İş, Hak-İş, DİSK “İşten çıkarmalar yasaklanmalı, zorunlu mal ve hizmet üretimi dışında tüm işler en az 15 gün süreyle durdurulmalıdır” başlıklı bir ortak açıklama yaptı.
01 Nisan 2020
* Birleşik Metal-İş Sendikası Gebze Sarkusyan fabrikasında bir işçinin Covid-19 testinin pozitif çıkması nedeniyle iş durdurma kararı aldı.
* DİSK, KESK, TMMOB ve TTB, Covid-19 salgını ile etkin mücadelede halkın sağlığını, işini ve aşını korumak için 7 önlem maddesi açıkladı.
TIKLAYIN - DİSK, KESK, TMMOB VE TTB'den 7 Acil Önlem Çağrısı
02 Nisan 2020
* Bakan Berat Albayrak “Lütfen çalışanları işçi çıkarmak ve ücretsiz izne çıkarmak yerine kısmi çalışma ödeneğine başvurun” diyerek işverenlere ricada bulundu.
* Muş Alparslan 2 barajında çalışan Dev-Yapı-İş Sendikası üyesi inşaat işçileri barınma, beslenme ve çalışma koşullarının düzeltilmesi ve Covid-19’a yönelik önlemler alınması için iş bırakma eylemi gerçekleştirdi.
* Birleşik-Metal-İş’e bağlı İstanbul Anadolu yakası ve Gebze bölgesinde 9 işyerinde birçok işçide Covid-19 testi pozitif çıktı ve bu işyerlerinde işçiler sendika kararı gereği çalışmaktan kaçınma haklarını kullandı.
* Turkuaz medyanın Alibeyköy 5. Levent şantiye kamplarında kalan 28 işçi Covid-19 şüphesi ile apar topar kamptan çıkarıldı.
* Dev Yapı-İş raporuna göre sadece İstanbul’da 15 bin inşaat işçisi son 15 günde işten çıkarılarak memleketlerine gönderildi. Hijyen kuralları hiçe sayılarak çalıştırılan işçilere yasal hakları verilmedi, test yapılmadı.
* Kocaeli Valiliği Covid-19 salgınını gerekçe göstererek “iş bırakma” dâhil bütün eylem ve etkinliklerin yasaklandığını duyuran bir genelge yayımladı. Gelen tepkilerin ardından, valiliğin resmi internet sayfasındaki genelgede gece yarısı bir değişiklik yapılarak “iş bırakma” ifadesi çıkarıldı.
03 Nisan 2020
* Çekmeköy Koray inşaat şantiyesinde çalışan işçilere, çalışırken virüs kapmaları durumunda tüm sorumluluğun kendilerine ait olduğuna dair belge imzalatıldı.
* İstanbul Tuzla’da bulunan ve Birleşik Metal-İş Sendikasının örgütlü olduğu Valfsan fabrikasında iki çalışanda Covid-19 tespit edildi. 300’ün üzerinde işçinin çalıştığı fabrikada başka vakaların da olabileceği belirtilirken, üretimin devam etmesini isteyen işveren tazminatsız işten atma tehdidiyle işçilerin işten kaçınma hakkını kullanmasını engelledi.
04 Nisan 2020
* DİSK Tekstil Gaziantep Bölge Temsilcisi Mehmet Türkmen işçileri çalışmaya zorlayan fabrikalarla ilgili yaptığı sosyal medya paylaşımlarından dolayı gözaltına alındı.
* İzmir Çiğli Organize Sanayi Bölgesi’nde bulunan Akar Tekstil’de çalışan bir işçide Covid-19 vakasına rastlandı. Deriteks’in örgütlü olduğu ve 2 bin kişinin çalıştığı fabrikadaki işçiler haberi öğrenince İşçi Sağlığı ve Güvenliği Yasasının 13. maddesine dayanarak işten kaçınma haklarını kullandılar ve üretimi durdurdular. İşçilerin iş bırakması üzerine eli sopalı bir grup, işçilere saldırdı.
* İnşaat İşçileri Sendikası (İnşaat-İş) Covid-19 nedeniyle işlerinden olan inşaat işçileri için “Dayanışma Yaşatır” adıyla yardım kampanyası başlattı.
05 Nisan 2020
* İstanbul Dudullu OSB'de bulunan ve önceki hafta işçileri ücretsiz izne çıkaran Önaysan Endüstriyel Ürünler Fabrikası’nda bir işçinin Covid-19 testi pozitif çıktı. Fabrikada işverenin hiçbir önlem almadığı ve işçileri hafta başında işbaşı yapmaya zorladığı bildirildi.
Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK), İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi (İSİG) ve İnşaat İşçileri Sendikası (İnşaat-İş) sosyal medya hesaplarından derlenmiştir.
(NK / HA)