“İş Süreçlerinde Kadının Katılımı Yok Denecek Kadar Az”

Kadın istihdamı Türkiye’de her dönemde ele alınan, tartışılan bir konu olarak gündemde yer alıyor. 2020 Dünya Ekonomik Forumu’nun “Küresel Cinsiyet Uçurumu Raporu” verilerine göreyse Türkiye, dünya genelinde 130. sırada yer alıyor.

TIKLAYIN - Kadın Çalışanların Yüzde 63'ü Öldürülmekten Korkuyor

TIKLAYIN - Ev İşçisi Kadınlar "Gurur Yarası"nda Anlattı: İşçiyiz, Hakkımızı Verin

İstanbul Bilgi Üniversitesi İnsan Kaynakları Yüksek Lisans Program Direktörü Doç. Dr. Başak Uçanok - Tan, “Kadınlar ağırlıklı olarak hizmet sektöründe görev alıyor, profesyonel iş süreçlerineyse kadın katılımı yok denecek kadar az” diyor.

"Kadınlar en çok hizmet sektöründe"

Dünya Ekonomik Forumu’nun 153 ülkeyi kapsayan ve ülkelerde ekonomik katılım ve fırsat, eğitime katılım, sağlık ve sağ kalım ve politik güçlenme alanlarının ele alındığı raporu değerlendiren Uçanok-Tan, uzman mesleklerdeki açığa dikkat çekti.

Uçanok-Tan“ Eylül 2019 TÜİK verilerine göre, Türkiye’de, kadınların işgücüne katılım oranı %34,9 ile erkeklerin katılım oranının (%72,6) yarısından daha düşük gerçekleşti. İstihdam edilen kadınların % 17,9’u kısmi zamanlı çalışırken, bu oran erkekler için %5,9’a düşüyor. Kadınların en çok görev aldığı alan yüzde 56,1 ile hizmet sektörü” dedi.

Hane Halkı İşgücü Araştırması 2018 sonuçlarına göre kadının tarımda istihdam oranının yüzde 28,3 olduğuna dikkat çeken Uçanok-Tan, sanayi sektöründe ise bu oranın yüzde 15,6 olduğunu belirtti.

Karar süreçlerinde kadın yok

Avrupa Komisyonu’nun 2019 Eşitlik Raporu’na göre, Avrupa genelindeki, halka açık şirketlerin yüzde 26,7’sinin yönetim kurulunda kadınları görüyoruz ve bu şirketlerin sadece yüzde 6,3’ünde kadın CEO bulunuyor.

Uçanok-Tan'a göre durum Türkiye’de daha da vahim:

“Dünya Ekonomik Forumu’nun 2020 raporuna göre; Türkiye’de üst düzey yöneticilerin sadece %17,4’ü kadın ve bu oran yönetim kurullarındaki kadın temsiline bakıldığında %13,4’e düşüyor. Rapora göre, Türkiye’deki şirketlerin sadece % 3,9’unda kadın CEO görüyoruz. Bu veriler Türkiye’yi 153 ülke arasında 132’nci sıraya yerleştiriyor. Orta Doğu ve Kuzey Afrika bölgesi değerlendirmeye alındığında ise Türkiye cinsiyet eşitsizliği sıralamasında sırasıyla İsrail, Birleşik Arap Emirlikleri, Kuveyt ve Tunus’un gerisinde yer alıyor”.

Ücreti toplumun algısı belirliyor

Kadınların çalışma hayatında karşı karşıya kaldığı sorunların en önemlilerinden birisi ücret eşitsizliği. 2019 Sosyal Kurumlar ve Toplumsal Cinsiyet Endeksi (SIGI) Raporu’na göre cinsiyete dayalı ücret farkı dünyada %13,6. Yapılan araştırmalar OECD ülkelerinde kadın ve erkek arasındaki ücret farklılıklarının kapanma sürecinin en az 50 yılı bulacağını ortaya koyuyor.

Uluslararası İş Örgütü’nun (İLO) 2019 verilerine göre ise Türkiye’de cinsiyete dayalı ücret eşitsizliği %12,9. Türkiye’deki durumu Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verileri üzerinden değerlendiren Uçanok-Tan şunları söyledi:

“Ülkemizde ne yazık ki kadınlar hala erkekler kadar çok kazanamıyor. Eğitim seviyesi arttıkça ücret eşitsizliğinin düşmesi beklenirken, Türkiye’de lise eğitim seviyesinde cinsiyete dayalı ücret farklılığı yüzde 10’dan, yüksekokul ve üzeri eğitim seviyesinde yüzde 22’ye çıkıyor. Bu tablo bize ücret eşitsizliğinin eğitim seviyesiyle açıklanamayacağını gösterir. Bu sonuçların arkasında yatan neden, kadın ve erkek emeğine atfedilen değere dair ön kabuller ve toplumsal algıdır.”

Başak Uçanok Tan hakkında

Bilgi Üniversitesi öğretim üyesi.

2001'de Başkent Üniverstesi'nden mezun oldu. Northampton Üniversitesi'nde yüksek lisansını tamamladı. Doktorasını 2008'de Marmara Üniversitesi'nde yaptı.

Örgütsel Davranış, Kültürlerarası Yönetim ve Örgütsel Psikoloji alanlarında çalışıyor.

Akedemik çalışmaları

• Uçanok, B. and Karabatı, S. (2012). The effects of values, work centrality, and organizational commitment on organizational citizenship behaviors: Evidence from Turkish SMEs. Human Resource Development Quarterly. In press.
• Uçanok, B. (2011). Understanding the importance of work: the effects of work values and work-value congruence, European Journal of Cross-Cultural Competence and Management, Vol. 2 (1) pp. 32-44.
• Uçanok, B. (2011). The Effects of Work Alienation in the Relationship Between Work Values, Materialism and Organizational Commitment, Workshop on Research Advances in Organizational Behavior and Human Resources Management Conference Proceedings 2011, pp. 360-376.
• Uçanok, B. (2010). Understanding of Work Ethic in Turkey: Focus on the Effects of Locus of Control and Religious Orientation, The International Journal of Interdisciplinary Social Sciences. Vol. 5 (4). pp.93-106
• Uçanok, B., Sudagezer, E. and Sefercioglu, S. (2010). The Effects of Political Discourse on Voting Behavior of Turkish Constituency, Marmara İletişim Dergisi, January, 2010, (16), pp. 145-162.
• Uçanok, B. (2009). The Effects of Work Values, Work-Value Congruence and Work Centrality on Organizational Citizenship Behavior, International Journal of Behavioral, Cognitive, Educational and Psychological Sciences, 1(1), pp. 1-14.
• Uçanok, B., Bakanay, H. and Milli, E. (2008). The Effects of Internal Communication and Organizational Commitment on Person-Organization Fit and Culture Conflict during Mergers and Acquisitions, Marmara İletişim Dergisi, July, 2008, (13), pp. 233-249.
• Uçanok, B. (2007). Predicting Organisational Citizenship Behaviour: The Effects of Work Goals, Work Centrality and Person-Job Fit, Conference Proceedings : 7th Industrial and Organisational Psychology Conference (IOP) /1st Asia Pacific Congress on Work and Organisational Psychology (APCWOP), Adelaide - South Australia.
• Uçanok, B. and Karabatı, S. (2007). Facets of Religious Orientation in Turkey, Conference Proceedings: The 5th Annual Hawaii International Conference on Arts and Humanities, Hawaii.

(EMK)