Haliç Dayanışması: 6 Asırlık Haliç Tersaneleri Parçalanmamalı

Haliç Dayanışması, HaliçPort projesi kapsamında altı asırlık Haliç Tersaneleri'nin parçalanmasına tepki göstererek dünyada tek olan bu alanın gemi yapım, bakım ve onarımı için kullanılması gerektiğini belirtti.

1455’de kurulan ve bugün Haliç Tersaneleri olarak bilinen Tersane-i Amire, günümüzde hala işlevini koruyan, dünyanın yaşayan en eski tersanesi olan Haliç, Camialtı ve Taşkızak Tersaneleri’nden oluşuyor

Bu bölgenin bir bölümü Temmuz 2013'te HaliçPort olarak bilinen “Haliç Yat Limanı ve Kompleksi Projesi” ismiyle Rixos otellerinin sahibi Fettah Tamince'nin ortak olduğu Sembol-Ekopark Turizm-Fine Otel'e 1.3 milyar dolara ihale edildi.

Yat, otel, AVM olacak

Henüz proje hazır değil ancak 49 yıllığına kiralanan 250 dönümlük alanda yat limanı, iki 5 yıldızlı otel, cami, AVM ve otoparkın inşa edilmesi planlanıyor.

İstanbul’un gemiler için doğal limanı olan Haliç’in kuzey kıyısı Osmanlı döneminden beri tersaneler bölgesi (Tersane-i Amire) olarak kullanılıyor.

İhale edilen bölüm Haliç Tersanesini kapsamıyor; Camialtı ve Taşkızak Tersaneleri’nden oluşuyor. İstanbul şehir hatları vapurlarının üretim, bakım ve onarımları halen Haliç Tersanesi’nde yapılıyor.

Endüstri mirası kamu yararıyla korunmalı

Makine Mühendisleri Odası'nda basın toplantısı yapan Dayanışma, altı asırlık Haliç Tersanelerinin (Tersane-i Amire) altı asırlık endüstri mirasının, Haliç’in peyzaj değerlerinin, tersane alanındaki arkeolojik varlıkların, tarihi yapıların, çevresindeki kentsel dokunun ve Tersane alanındaki kamu mülkiyetinin, ancak kamu yararı yaklaşımıyla korunabileceğini belirtiyor.

Mimar Prof. Dr. Gül Köksal, söz konusu Haliç tersanelerinin 1980'lerden itibaren bilerek atıllaştırıldığını ve üretiminin azaltıldığına dikkat çekerek su kenti İstanbul'da en önemli gemi yapım onarım alanına "boş arsa" gözüyle bakıldığını belirtti.

Haliç tersanesini de yutacak

Eski Gemi Mühendisleri Odası Başkanı Tansel , Haliç tersaneleri bölgesinin Haliç kıyısında yapılaşmaya açılmamış son alan olduğunu vurgulayarak "Camialtı ve Taşkızak yapılaşmaya açılınca, Okmeydanı'nda dönüşümün denizle bağlantısı sağlanacak. Böyle bir dönüşümün geriye kalan Haliç tersanesini, Kasımpaşa'yı, Galata'yı da etkilemeyeceğini düşünmek saflık olur" dedi.

Tansel, sadece doğal ve mimari çevrenin, kültürel-arkeolojik değerlerin değil kentin kimliğini belirleyen ve üretim işlevi gören bu endüstri mirasının da korunarak İstanbul’un ihtiyacı olan gemilerin yapımı, bakım ve onarımını gerçekleştirmek üzere yeniden yapılandırılması gerektiğini belirtti.

Tersane-i Amire'nin önemi nedir?

Tersaneler hem Osmanlı hem de Cumhuriyet dönemleri için gemicilik tarihi ve teknolojik gelişimin önemli bir belgesi olmanın yanı sıra, gemi inşa ve bakımı konusunda da teknik bilgilerin biriktiği ve güncellendiği, gemi tasarım ve üretiminin yapıldığı çok önemli kaynaklar.

Haliç Tersaneleri en yüksek teknolojilerin kullanımını gerektiren "yolcu gemisi" üretimini gerçekleştirme kabiliyetine hala sahip olan tek üretim birimi.

Bugüne kadar aynı yerde, yenilenerek, gelişerek üretimini sürdürmesi, Haliç Tersanelerine yaşayan bir endüstri mirası özelliği kazandırıyor. Sahip olduğu özel yapılar, ünik tarihi donanımı ve dünyada yaklaşık 6 asırdır faaliyette olan tek örnek olması nedeniyle, Haliç Tersanesi dünya mirası listesine aday bir alan.

İstanbul'da kullanım oranı yüzde 3 olan deniz ulaşımını arttırmanın yolu Tersanelerin kullanılmasından geçiyor. Tersane alanı afetler sırasında da yaşamsal bir öneme sahip.

Galata Surları'nın bitişiğinden, Azapkapı'dan başlayarak Hasköy'e kadar uzanan kıyı kesiminin tarihini ve kentsel peyzajını Tersaneden bağımsız düşünmek olanaksız.

İhale iptal davası açıldı

Çeşitli sivil toplum örgütlerinin bir yıl önce kurduğu Haliç Dayanışması, söz konusu ihalenin iptali için Mimarlar Odası aracılığıyla dava açtı. Süreç devam ediyor.

İhale sürecinden sonra Camialtı tersanesinin önemli bölümü boşlatıldı, gemi yapımında kullanılan makine ve teçhizatlar satıldı. Dayanışma, sit alanı içinde yer alan tescilli yapıların ve bunların ayrılmaz parçaları olan taşınır ve taşınmaz malların Koruma Kurulu kararı olmadan satılması üzerine suç duyurusunda bulundu. (NV)