Groussetden Ermenilerin Tarihi

Fransız Bilimler Akademisi üyesi tarihçi Rene Grousset, "Başlangıcından 1071'de Ermenilerin Tarihi"nde Ermenilerin Milattan önce ikinci ve üçüncü binyıllara, Hurrilere, Urartulara, Friglere dek uzanan tarihini çeşitli bilimsel varsayımlar ışığında inceliyor ve bu halkın "nasıl kök saldığı ve bu derece geliştiği" sorusuna cevap arıyor.

Kitapta, Ermenilerin tarih boyunca aynı coğrafyayı paylaştığı, siyasi-kültürel ilişki ve etkileşim içinde olduğu farklı halkların, Bizanslılar, Persler, Sasaniler, Araplar, Gürcüler, Süryaniler, Kürtler ve Türklerin de tarihi bir başka açıdan yer alıyor.

Yerel tarihe katkı

Arka kapakta da yazdığı üzere, kitap Ermenilerin çokça yaşadığı Van, Muş, Kars, Erzurum, Erzincan, Bitlis, Malatya, Diyarbakır, Siirt, Urfa, Antep, Maraş, Antakya, Sivas, Kayseri gibi kentlerle de ilgili mevcut yerel tarih çalışmalarına katkıda bulunuyor.

Fransız tarihçi Rene Grousset'nin 1947'de ilk kez basılan çalışması, coğrafyacı R. Blanchard'ın Ermenistan tanımıyla başlıyor: "Transkafkasya ve Mezopotamya çöküntülerine yüksekten bakan muazzam bir dağ kütlesidir. "

1071'de bitiyor

Aras Yayınları' ndan Sosi Dolanaoğlu'nun çevirisiyle çıkan 750 sayfalık büyük boy kitap Patrik II. Krikor'un Yukarı Suriye'de inzivaya çekilmesi, daha sonra "Büyük Ermenistan"a giderek yeğeni Parseğ'ı Ani'de piskopos olarak takdis etmesiyle 1071'de bitiyor.

"II. Krikor'un çalkantılı yaşantısı bize yeni zamanları haber verir. Nitekim, bu olaylı patriklik devri, son tezahürlerini görmüş olduğu Pakraduni Ermenistanı'nın tarihi ile Haçlı seferleri sırasında doğmakta olan Kilikya Ermenistanı'nın tarihi arasındaki bağı oluştururu. Krikor'un hasmı olan Philaretos Brakhamios bu 'Yeni Ermenistan'ın umulmadık habercisi olmuştur. Philaretos'la birlikte, Ermenistan'ın tarihinde gerçekten de yeni bir sayfa açılmıştır."

12 bölümlük hacimli tarih

Başlangıcından 1071'e Ermenilerin Tarihi "Ermenistan'ın coğrafyası ve tarih" ile başlayan 12 bölümle anlatılıyor: Tarih öncesi Ermenistan, Ermeni-öncesi Ermenistan, "Hayasdan"ın ilk yüzyılları, Helenistik dönemde Ermenistan Ardaşesyan hanedanı, Roma Protektorası ve Ermenistan'ın Arşaguni kralları, Hıristiyan Arşaguniler, Sasani hegemonyası altındaki Ermenistan Mamigonyanlar destanı, Ermenistan ve Arap Hegemonyası, Pakraduni Prensliği, Pakraduni Krallığı, Selçuklu istilası.

Kitabın son 130 sayfası da, Notlar, soyağaçları, Grousset'nin Ermenilerin Tarihi'ni yazarken başvurduğu Bazı Ortaçağ Ermeni Tarihçileri ve dizin bölümlerinden oluşuyor.

Kapak Ara Güler'den

Kapakta Ara Güler'in çektiği iki fotoğraf yer alıyor: "Ermeni tarihinin en önemli merkezlerinden biri olan Ani şehrindeki (Kars yakınlarında) ana Kilise (Yapılışı 989-1001) ve arkada Surp Pırgiç (Aziz Kurtarıcı) Kilisesi (yapılışı 1036) ve Kral Dikran'ın tetradrahmosu (İÖ 95-55)"

Kitapta ayrıca manastır, kilise ve tapınaklardan 36 fotoğraf ile 9 da harita yer alıyor: Ermeni yöresinin fiziki haritası, Tarihöncesi Ermenistan, Prehistorik kazılar, Delaporte'a göre 15. yüzyıla Ermenistan sınırları, Urartu krallığı, Büyük Dikran devrinde Ermen imparatorluğu, 7. yüzyıl başında Ermenistan, 890'a doğru Ermenistan, 1000'e doğru Ermenistan.

Grousset hakkında

5 Eylül 1885'te Fransa'nın Gard bölgesindeki Aubais kasabasında doğdu. Montpellier Üniversitesi'nde tarh öğrenimi gördü. Birinci Dünya Savaşı'na katıldı.

Doğu sanatları alanında uzmanlaştıktan sonra Paris'teki Doğu İlleri ve Siyasal Bilgiler okullarında coğrafya ve tarih dersler verdi.

Guimet ile Cernuschi müzelerinde müdür yardımcılığı, müdürlük gibi görevlerde bulundu.

Journal asiatique dergisinin yayın kurulu ve Fransa Bilimler Akademisi üyeliğine seçildi. 12 Eylül 1952'de öldü.

Grousset; Haçlılar, uzak doğu, Budizm, Cengiz Han, Moğollar, Levantenler, Çin, Japon ve İran üzerine 17 kitap yayınladı. (BA)

* Başlangıcından 1071'e Ermenilerin Tarihi, Rene Grousset, Aras Yayıncılık 2005, Sosi Dolanaoğlu çevirisi, 750 sayfa.