Gazze, Batı Şeria ve Doğu Kudüs: Sürgünler ve Değiştirilen Demografi

* Gazze'nin Han Yunus mahallesi, Ramazan alışverişi - Abed Rahim Khatib/AA

14 Mayıs 1948’de ilân edilen İsrail devleti, 11 Mayıs 1949’da da Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu’nda yapılan oylamayla BM üyeliğine kabul edildi. Filistin topraklarında 1947 sonlarından itibaren İsrail askeri güçlerince başlatılan köy yakma-boşaltmalar sonucu göçe zorlanan Filistinli sayısı, devletin ilan edildiği tarihte 300 bine ulaşmıştı. Bu sayı, 1949 başlarında 700 binin üzerine çıktı. Daha sonra “Nakba” (“Felaket”) olarak adlandırılacak bu sürecin ortalarında İsrail devletinin ilân edilmesinden hemen sonra, “1948 Arap-İsrail Savaşı” olarak bilinen savaş başladı.

Filistin Merkezi İstatistik Bürosu verilerine göre 1948'de göçe zorlanan ve hala yaşayan 30 ila 50 bin civarında Filistinli var. İlk göç ettirilenlerin çocuklarının sayısı 2012 verilerine tahmini olarak 4 milyon 950 bin. 

1967 göçünden ise 280 ila 325 bin Filistinli halen mülteci olarak yaşıyor.

Filistinliler bugün kendi topraklarında Doğu Küdüs, Batı Şeria ve Gazze'de; ve yurtdışında ağırlıklı olarak Lübnan, Suriye ve Ürdün'de yaşıyorlar.

Filistin toprak kayıplarının tarihi 

Büyütmek için tıklayın.

Doğu Kudüs

1947

BM taksim planı, Kudüs'ün özel bir statüye tabi tutularak uluslararası toplumun kontrolüne verilmesini öngörüyordu.

1967

İsrail, Doğu Kudüs'ü işgal etti ve Yahudileştirme politikası başladı.

1980

İsrail Kudüs'ü başkent ilan etti. BMGK İsrail'in Doğu Kudüs'ü başkent ilan etmesini geçersiz sayan 478 sayılı kararı kabul etti.

* Doğu Kudüs'te 330 bin Filistinli ile 200 bin Yahudi yerleşimci yaşıyor.

Batı Şeria

1948-1967

Ürdün'ün egemenliğinde kaldı.

1967

İsrail tarafından işgal edildi ve Yahudileştirme faaliyetleri başladı.

1995

"İkinci Oslo Antlaşması” çerçevesinde Batı Şeria; A, B ve C bölgelerine ayrıldı. Yüzde 18'i kapsayan "A bölgesinin yönetimi idari ve güvenlik olarak Filistin'e, yüzde 21'lik "B bölgesinin idari yönetimi Filistin'e, "güvenliği" İsrail’e, yüzde 61'ini kapsayan "C bölgesinin "idare ve güvenliği" İsrail'e
bırakıldı

* Batı Seria'da 400 binin üzerinde Yahudi yerleşimci bulunuyor.

Gazze Şeridi

1967

İsrail, Gazze'yi işgal etti ve Yahudi yerleşim birimi inşa etmeye başladı.

2005

İsrail, Gazze Seridi’ndeki Yahudi yerleşim birimlerini boşalttı.

* Hamas'ın Gazze'de yönetime gelmesiyle İsrail, 2,4 milyon nüfuslu bölgeye abluka koydu.

* Son 10 yılda İsrail'in Gazze'ye düzenlediği dört büyük saldırıda binlerce Filistinli sivil öldü, on binlerce ev yıkıldı.

* Seyahat özgürlüğü olmayan Gazze halkı, çok istisnai durumlar dışında Gazze'nin dışına çıkamıyor. (1)

Gazze'nin fiziki ve demografik yapısı

Büyütmek için tıklayın. (2)

(HK)

* Kaynaklar: (1)Anadolu ajansı, (2)BM 2017 Filistin raporu, Palestinian Central Bureau of Statistics, wikipedia.