Fatih Ya da Atatürk, Fark Eder mi?

Fatih Projesi'ni tanıtmak için hazırlanan ve Fatih Sultan Mehmet'in de bulunduğu kısa tanıtım filmi Sultanı Öldürmek'in yazarı Ahmet Ümit ve Reklamcı Ersin Salman bianet'e yorumladı.

Ümit ve Salman Fatih Sultan Mehmet'li tanıtım videosunun, tarihi, kişiler ve kahramanlar üzerinden anlamlandıran bakış açısının değişmediğinin bir göstergesi olduğunu söyledi.

Filmde ne oluyor?

Tanıtım filminde sınıf öğretmeni öğrencilere Fatih Sultan Mehmet'in İstanbul'u fethini anlattıktan sonra önlerindeki tabletlerden konuyla ilgili videoyu izlemelerini istiyor.

Videoyu izleyen öğrencilerden biri filmle birlikte hayal kurmaya başlıyor.  Hayalinde tabletiyle ders çalışmakta olan çocuk Fatih Sultan Mehmet'le karşılaşıyor. Fatih Sultan Mehmet'in yanında hocası Akşemsettin var. Padişahın gelmesiyle çocuk hariç herkes ayağa kalkıp, boyunlarını eğiyor. Çocuk ise kafasını bile kaldırmadan ders çalışmaya devam ediyor. Fatih Sultan Mehmet çocuğun yanına gelip elindekinin ne olduğunu soruyor. Çocuk tabletin gelecekten geldiğini söyleyerek marifetlerini anlatıyor; "öğrenmek istediğim her şey parmaklarımın ucunda!" diyor.

Fatih, çocuğu dinledikten sonra "Ben var mıyım acep, parmaklarının ucunda?" diye soruyor. Çocuk, kısa bir araştırmadan sonra heyecanla "Teknolojiyi en iyi kullanan padişah!" diye bağırıyor. "Yedi dil biliyormuşsun! İstanbul'u sen fethetmişsin!"

Sonunda da "Yarınımızı bugünden fethetmeye hazır mısınız?" diye soruyor.

Tablet teknolojisini okullara getiren Fatih Projesi'nin tanıtım filmi özetle böyle.

"Dışlayıcı tarih anlayışı değişmeli"

Ahmet Ümit, Sultan'ı Öldürmek romanında da konu ettiği Fatih Sultan Mehmet'in, kendi dönemine kadar teknolojiyi en iyi kullanan padişah olduğunu ve aynı zamanda bir "strateji uzmanı" sayıldığını söyleyerek videoyu şöyle yorumladı:

"Çizilen imaj büyük ölçüde doğru. Fatih, yenilikçi biriydi ve teknolojiyi kullanmayı bilirdi. Konstantinopolis'i almadan bir yıl önce Boğazkesen'i yani bugünkü Rumeli Hisarı'nı yaptırdı. Ardından surları aşmak için top yaptırdı, bu o dönemde yeni bir teknolojiydi. İstediği gülleleri yapabilen biri çıkmayınca "O zaman ben yaparım" dedi. Havan topu dediğimiz tür topları çizdi. Böyle anlatılır. Topkapı Sarayı'nın ilk çizimini de onun yaptığı söylenir" dedi.

Ümit videoda "abartı" olan ayrıntılar olduğunu belirterek "Fatih beş dil bilir, yedi abartılı olmuş" şeklinde konuştu.

Videoda Fatih Sultan Mehmet ya da Mustafa Kemal Atatürk olmasının tarihi algılayış biçimi olarak bir değişiklik sağlamadığını kaydeden Ümit şunları söyledi:

"Bu toprakların tarihiyle ilişkisi hep sorunlu oldu. Cumhuriyet, kendinden önceki 600 yılı kestirip attı. Şimdi de Osmanlı'yı bütünüyle olumlayarak yücelten bir anlayış var. Bir dönem önce olsaydı o videoda Mustafa Kemal Atatürk'ü görecektik. "Batı'nın teknolojisini getiren insan" olacaktı. Şimdi Fatih Sultan Mehmet var, değişen bir şey yok çünkü kişi üzerinden yürüyen algı aynı."

"Cumhuriyet, teorik olarak kendini Osmanlı'dan ayırdı ama aslında devamı olmaktan öteye gidemedi. Mustafa Kemal, padişahlığı kaldırmasına rağmen padişahtı, babaydı. İsmet İnönü de öyleydi, Adnan Menderes ve Recep Tayyip Erdoğan da öyle. Yukarıda bir Allah var, bir de yeryüzünde bizi yöneten temsilcileri var; bu anlayış kırılmadı.  Bu yönetim de, Cumhuriyet'i reddedip Osmanlı'yı sahiplenebilir. İkisi de aynı derecede sağlıksız. Değişmesi gereken bu dışlayıcı tarih anlayışı."

"Çocuklar bu filmden etkilenmez"

Ersin Salman ise tanıtım filminin bir reklam değeri taşımadığını söyleyerek şöyle konuştu: "Bu reklam filminde Fatih de olabilir, Atatürk de olabilirdi. Tarih denilen toplumsal mücadeleler toplamını, çocukların kişilere, kahramanlara dayalı olarak algılamasını isteyen anlayış işi zaten böyle ele alır, doğaldır. Bu videoda herhangi bir reklam değeri var mı? Pek sanmıyorum. Olsa olsa minik bir propaganda değeri vardır, diyebiliriz. Ama varsa, sahiden "minik"tir. Bilgisayarların, İnternetin, tabletlerin çağında, çocukların, böylesi müsamerelerden etkilenip de fikir oluşturacaklarına pek ihtimal vermiyorum." (IC)