Ekimde Hak Haberciliğinde Gerileme!
BİA2 "hak haberciliği izlemesi" kapsamında izlenen gazeteler şunlar: Ü.Ö.Gündem, G. Evrensel, Cumhuriyet, Birgün, Radikal, Yeni Şafak, Milliyet, Zaman, Hürriyet, Akşam, Sabah, Vatan.
Hak haberlerine gösterdiği ilgi Ekim'de artan tek gazete Ülkede Özgür Gündem. Bu gazete, Ekim'de yayınladığı toplam 2647 haberinin yüzde 16.06'sını oluşturan 425 haberi haklar alanından derleyerek sıralamada en başa geçti.
Ekim'de Ülkede Özgür Gündemi "Genel Hak Haberciliği" sıralamasında yüzde 10.91 ile Günlük Evrensel, 6.51 ile Birgün, 5.97 ile Cumhuriyet, 5.61 ile Radikal, 4.41 ile Yeni Şafak, 4.24 ile Vatan, 3.99 ile Milliyet, 3.82 ile Zaman, 3.75 ile Hürriyet, 3.06 ile Sabah ve 2.69 ile Akşam izliyor.
Sonuncular...
Sabah ve Akşam gazetelerinin Eylül'de olduğu gibi Ekim'de de "Genel Hak Haberciliği" sıralamasında son iki sırayı dönüşümlü olarak paylaşması dikkat çekiyor. Akşam gazetesindeki yönetim değişikliğinin hak haberciliğine etkisinin olumlu olmadığı Mayıs'tan bu yana izleme oranlarının karşılaştırılmasından görülebiliyor. Mayıs'ta yüzde 3,64 ile 12 gazete arasında 8. sırada, Haziran'da 3.41 ile 8. sırada, Temmuz'da 3.21 ile 8. sırada yer alan Akşam Ağustos'ta 2.40 ile 10. sıraya hak haberciliğinde bütün gazetelerde gözle görülür bir sıçramanın gerçekleştiği Eylül'de 3.86 ile 11. sıraya düşerken Ekim'de 2.69 ile sona yerleşti.
Sabah'ta da Ağustos'ta başlayan düşüş sürüyor. Ağustos'ta yüzde 2.0 ile 11. sıraya gerileyen Sabah Eylül'de 3.74 ile sona düştükten sonra, Ekim'de de 3.06 ile 11. sırada kaldı.
Zaman ve Yeni Şafak gazeteleri ise kadın hakları haberciliği sıralamasında Ağustos'tan bu yana istikrarlı olarak son iki sırayı paylaşmayı sürdürüyor. Ekim'de Zaman yüzde 0.25 ile 11. Yeni Şafak yüzde 0.22 ile sonuncu sırada. Her iki gazete Eylül'de 0.40 ile gene aynı sıraları paylaşıyor, Ağustos'ta da Yeni Şafak 0.22 ile 11., Zaman 0.21 ile 12. sırada yer alıyordu. İki İslamcı gazete önceki aylarda Yeni Şafak lehine olan kadın hakları haberciliği sıralamasında eşitlenmiş ve son iki sıra için yarışır gözüküyorlar.
Baştakiler
6. izlemede de hak haberciliğine verdikleri önem bakımından ilk beş sırada aynı gazeteler yer alıyor: Ü.Ö.Gündem, G. Evrensel, Birgün. Cumhuriyet ve Radikal. Ülkede Özgür Gündem ve Günlük Evrensel gazeteleri, izlemenin başladığı Mayıs'tan bu yana peş peşe ilk iki sırayı paylaşırlarken, onların ardından gelenler yer değiştiriyor. Ekim'de, önceki ay 5. sırada olan Birgün 3. sıraya çıkarken, Radikal 5. sıraya düştü. Cumhuriyet 4. sırada kalmayı sürdürdü.
Hak haberciliğine verdikleri önem bakımından Ülkede Özgür Gündem'i Ekim'de yüzde 11.91 ile Günlük Evrensel, 6.51 ile Birgün, 5.97 ile Cumhuriyet 5.61 ile Radikal izliyor.
Ülkede Özgür Gündem, Eylül'de genel hak haberleri yanı sıra kadın, çocuk ve insan hakları ile ifade özgürlüğü haberlerine de göreli olarak en çok yer veren gazete oldu.
BİA2 ve hak haberciliği
Hak haberciliği izlemesi, IPS İletişim Vakfı tarafından sürdürülen "Medya Özgürlüğü ve Bağımsız Gazetecilik, İzleme ve Haber Ağı Projesi" kısa adıyla BİA2 kapsamında gerçekleştiriliyor.
Projenin amaçları şöyle sıralanıyor:
* Enformasyonun toplumsal ve kültürel değeri konusunda halkın duyarlığının artırılması;
* İfade özgürlüğü ihlallerinin izlenmesi ve ifade özgürlüğünün genişletilmesi doğrultusunda gerçekleştirilen reformların uygulanmasının özendirilmesi;
* Çoğulculuk ve kamu yönetimine katılımın geliştirilmesi için yerel medyanın güçlendirilmesi;
* Haklar konusunun daha çok ve daha nitelikli olarak haberleştirilmesi;
* Gazetecilik standartlarının ve meslek etiğinin yükseltilmesi.
İzleme kapsamında sürdürülen çalışmalar arasında üç ayda bir yayımlanan "Medya Özgürlüğü ve Hak İhlalleri" "Gözlem Raporları" da var. İkincisi Temmuz başlarında yayınlanan "Medya Gözlem" raporları, hükümet ve idarenin yazılı basın, radyo ve televizyonların seslerini özgürce duyurabilmesinin önüne koyduğu yasal ve fiili engellere dikkati çekmeyi; habercileri, meslek kuruluşlarını ve halkı ihlaller konusunda bilgilendirmeyi; idareyi ifade özgürlüğü yolunda gerçekleştirilmiş reformların sürdürülmesi bakımından uyarmayı hedefliyor.
"Hak haberciliği" izlemesi ise Türkiye medyasına bu alanda daha nitelikli ve daha kapsamlı bir habercilik için "hak haberciliği" alanında yaptıklarına ilişkin bir ayna tutmayı amaçlıyor.
İzleme nasıl yapılıyor?
Hak haberciliği izlemesi, günlük olarak izlenen 12 ulusal gazetenin haberleri arasında yer alan kadın, çocuk ve insan hakları ile ifade özgürlüğü konularındaki haberlerin ayrıştırılması, sayılması ve toplam haber sayısına, ayrı ayrı ve bir arada oranlanması yoluyla gerçekleştiriliyor. Sayım sırasında ekler göz önüne alınmıyor. Gazetelerin ekler dışında kalan temel bölümlerinde yer alan reklam ve duyurular dışındaki bütün girişler sayılıyor ve değerlendiriliyor.
Sıralama, her bir gazetenin kadın, çocuk, insan hakları ve ifade özgürlüğüne ayrılan haberlerin toplamının genel haber toplamına oranı ile elde ediliyor. Bu amaçla 12 gazetenin her biri bianet editörleri tarafından her gün haber konularına göre ayrıştırılıyor. Gazetelerin her gün yayınladıkları haber sayısı, haberler tek tek sayılarak bulunuyor. Sonuçlar bir veri tabanı üzerinde işlenerek, kadın, çocuk, insan hakları ve ifade özgürlüğü kategorileri üzerinden genel haber sayısına oranlanıyor; dört kategorinin toplanarak genel haber sayısına oranlanmasıyla da genel sonuçlara erişiliyor. (EK)
BİA2 Hak haberciliği, Ekim ayı izleme sonuçları için tıklayınız.